Farklı yetiştirme koşullarının zencefil (Zingiber officinale Roscoe)’in verim ve kalitesi üzerine etkileri

Yıl 2021, Cilt: 34 Sayı: 1, 93 - 100, 01.04.2021

Fatma Uysal Bayar , Ayşe Serpil Kaya , Orçun Çınar

https://doi.org/10.29136/mediterranean.737788

Öz

Zencefil (Zingiber officinale Roscoe), Zingiberaceae familyasına dahil olup, antik çağlardan beri bilinen bir bitkidir. Günümüzde, birçok sektörde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışma ile dünya pazarında ekonomik değeri yüksek ve ithalata konu olan zencefilin, sera ve gölge alanda, farklı dikim zamanlarındaki verim ve kalite paramatrelerini belirlemek amaçlanmıştır. Çalışmada, bitki boyu (cm), gövde sayısı (adet), taze ve kuru yumru ağırlığı (g bitki1), 6-shogaol, 6-gingerol, uçucu yağ oranı (%) ve uçucu yağ bileşen (%) parametreleri 2 yıl süreyle gözlemlenmiştir. En uzun bitki boyu 126.92 cm olarak belirlenirken en fazla gövde sayısı 14.75 adet bitki-1 olarak belirlenmiştir. Ortalama taze yumru ağırlığı 642.00-1065.00 g bitki-1 arasında değişim gösterirken, ortalama kuru yumru ağırlığı 642.00-1076.00 g bitki-1 arasında değişim göstermiştir. 6-shogaol en yüksek 4.06 mg g-1 olarak tespit edilirken, en yüksek gingerol miktarı 7.19 mg g-1 olarak tespit edilmiştir. Ortalama uçucu yağ oranları %0.89-1.40 arasında değişim göstermiştir. Ayrıca uçucu yağda ortalama zingiberene, beta sesquiphellandrene ve beta bisabolene sırasıyla %37.40-42.73, %20.05-23.38 ve %6.23-13.53 oranları tespit edilmiştir. Bu çalışma ile zencefile ait ülkemizde adaptasyon çalışmaları başlamış olup, Antalya’da sera koşullarında, şubat dikimi en uygun dikim zamanı olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Adaptasyon, taze yumru, uçucu yağ, 6-shogaol, gingerol

Destekleyen Kurum

TAGEM

Proje Numarası

TAGEM/17/A07/P06/09

The effects of different growing conditions on yield and quality parameters of ginger (Zingiber officinale)

Öz

Ginger (Zingiber officinale) which is a member of Zingiberaceae family, is a plant which is known since ancient times. Nowadays, it is used as widely in many sectors. In this study, it was aimed that to determine the yield and quality parameters of ginger which has higher economical value at world markets and is imported. It was grown at greenhouse and shade conditions and it was planted at different times. In the study, plant height (cm), number of stems (pcs), fresh and dry tuber weight (g plant-1), essential oil rate (%), essential oil components (%), 6-shogaol and 6-gingerol contents were evaluated during 2 years. The longest plant height was determined as 126.92 cm while the maximal stem number was determined as 14.75 pcs plant-1 . The average fresh tuber weight varied between 642.00 and 1065.00 g plant-1 while the average dried tuber weight varied between 642.00 and 1076.00 g plant-1. The highest 6-shogaol content was detected as 4.06 mg g-1 and the highest gingerol content was detected as 7.19 mg g-1. The average essential oil rates varied between 0.89% and 1.40%. Besides, in the essential oil, the average zingiberene, beta-sesquiphellandrene and beta-bisabolene contents were detected as 37.40-42.73%, 20.05-23.38 % and 6.23-13.53%. In this study, the adaptation studies of ginger were started in our country, the most favorable planting time was determined as February planting.

Anahtar Kelimeler

Adaptation, Fresh tuber, Essential oil, 6-shogaol, Gingerol

Proje Numarası

TAGEM/17/A07/P06/09

Kaynakça

• Adıman M (2013) Tokat ili Niksar ilçesi ceviz bahçelerinin mineral beslenme durumlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Akça Y (2012) Ceviz Yetiştiriciliği. Anıt Matbaası, Ankara.
• Aktaş M (1991). Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları:1202, Ankara.
• Arslan R (2012) Yaprak analizi için örneklerin alınması. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/alata/Belgeler/brosurler/YaprakornegiAlinmasi4.pdf. Erişim 24 Aralık 2019.
• Atalay İ (2005) Kuvaterner’deki iklim değişmelerinin Türkiye doğal ortamı üzerindeki etkileri. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu, İstanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, s. 121-128.
• Başaran M (2005) Çankırı (Kentbağ) orman fidanlığı topraklarının bazı fiziksel ve kimyasal özelliklerinin fidanların beslenme durumları üzerine etkisi. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 9(1): 23-30.
• Black CA (1965) Methods of Soil Analysis Part 2, Madisson, Wilconsin, USA.
• Bloom PR, Inskeep WP (1988) Factors effecting bicarbonate chemistry and iron clorosis in soils. Journal of Plant Nutrition 9: 215-228.
• Bouyoucos GJ (1951) A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soils. Agronomy Journal 4(9): 434.
• Chapman HD, Pratt PF, Parker F (1961) Methods of Analysis for Soils, Plants and Waters. University of California Divison of Agricultural Science, Riverside.
• Çağlar KÖ (1949) Toprak Bilgisi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Drossopoulos B, Kouchaji GG, Bouranis DL (1996) Seasonal dynamics of mineral nutrient and carbonhydrates by walnut tree leaves. Journal of Plant Nutrition 19(3&4): 493-516.
• Evliya H (1964) Kültür Bitkilerinin Beslenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• FAO (1990) Micronutrient, Assessment at the Country Level: An international study. FAO Soil Bulletin by Sillanpaa. Rome.
• FAO (2017) Production. www.fao.org.tr. Erişim 24 Aralık 2019.
• Halder M, Mandal LN (1979). Influence of soil moisture regimes and organic matter application on extractable Zn and Cu content in rice soils. Plant and Soil 53: 203-213.
• Jackson MC (1967) Soil Chemical Analysis. Prentice Hall of India Private’Limited, New Delhi.
• Jackson ML (1959) Soil Chemical Analysis. Englewood Cliffs, New Jersey, USA.
• Jones JB, Wolf B, Mills HA (1991) Plant Analysis Handbok. Micro-Macro Publishing, USA.
• Kacar B (1995) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri: III. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Geliştirme Vakfı Yayınları, Ankara.
• Kacar B, Katkat AV (2007) Bitki Besleme. Nobel Yayınları, Ankara.
• Kacar B, İnal A (2008) Bitki Analizleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Kacar B (2009) Toprak Analizleri. Nobel Yayınları, Ankara.
• Kellog CE (1952) Our garden soils. The Macmillan Company, Newyork.
• Korkmaz A, Saltalı K (2012) Bitki besin elementi yarayışılılığını etkileyen faktörler. Bitki Besleme, Gübretaş Rehber Kitaplar Dizisi, Ankara.
• Lindsay WL, Norvell WA (1978) Development of a DTPA soil test for zinc, iron, manganese and copper. Soil Science Society of America Journal 42(3): 421-428.
• Loue A (1968) Diagnostic petiolaire de prospection etudes sur la nutrition et la fertilisation potassiques de la vigne. Societe Commerciale des Potasses d’ Alsace Services Agronomiques, pp. 31-41.
• Mengel K, Kirkby EA (2001) Principles of Plant Nutrition. 5th edition. Kluwer Academic Publishers. Dordrecht, The Nederlands.
• Mills HA, Jones JB Jr (1996) Plant Analysis Handbook. II. Micromacro Publishing, Athens, Georgia, USA.
• Moraghan JT, Mascagni HJ Jr (1991) Environmental and Soil Factors Effecting Micronutrient Deficiencies and Toxicities. SSSA Book Series, Madison, WI.
• Olsen SR, Sommers EL (1982) Phosphorus Availability Indices. Phosphorus soluble in sodium bicarbonate. In: Methods of soil analysis, Part II. Chemical and microbiological properties. ASA-SSSA, Agronomy Series, No: 9. Madison. Wisconsin, USA, pp. 404-430.
• Parker MB, Walker ME (1986) Soil pH and manganese effects on manganese nutrition of peanut. Agronomy Journal 78: 614-620.
• Ponder F, Jones JE, Haines J (1998) Annual applications of N, P and K for four years moderately increase nut production in black walnut. HortScience 33(6):1011-1013.
• Ponder F (2004) Soils and nutrition management for black walnut in a new century. Proceedings of the 6th Walnut Council Research Symposium, pp: 71-76.
• Soil Survey Staff (1951) Soil survey manuel. Agricultural Research Administration, United States Department of Agriculture, Handbook No: 18.
• Solmaz Y (2014) Tekirdağ ilinde ceviz bahçeleri beslenme durumlarının yaprak analizleriyle belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• Şen SM (2011) Ceviz Yetiştiriciliği-Besin Değeri-Folkloru, ÜÇM Yayıncılık, Ankara.
• Thun R, Hermann R, Knickman E (1955) Die untersuchung von boden neuman verlag, Radelbeul und Berlin.
• TUİK (2019) Bitkisel üretim istatistikleri http://www.tuik.gov.tr. Erişim 24 Aralık 2019.
• Turan M, Horuz A (2012) Bitki Beslemenin Temel İlkeleri. Bitki Besleme. Gübretaş Rehber Kitaplar Dizisi, Ankara.
• Uygur V, Beyazıt S, Çalışkan O (2013) Interrelation between leaf nutrient concentrations and yield and plant morphology of walnut cultivars Juglans regia under subtropics ecology of Turkey. Soil-Water Journal 2(2): 821-828.
• Yıldız E, Uygur V (2016) Uşak ili ceviz bahçelerinin mineral beslenme durumları. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11(2): 70-78.