Muş ilindeki besi işletmelerinde ırk tercihi ve etkileyen faktörler

Yıl 2021, Cilt: 34 Sayı: 1, 149 - 159, 01.04.2021

Mustafa Kibar , Galip Bakır

https://doi.org/10.29136/mediterranean.760695

Öz

Bu araştırma, besi işletmelerinin ırk tercihleri ve işletmecilerin ırk tercihinde etkili faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, Muş ili ve 5 ilçesinde 368 işletmede anket çalışması yapılmıştır. Elde edilen veriler SPSS paket programında analiz edilerek, çapraz tablolar oluşturulmuş ve faktörlerin etkileri ki-kare testi ile belirlenmiştir. İşletmecilerin ırk tercihleri işletmelerin mevki, hayvan sayısı, işletmecilerin deneyimi, eğitim durumları, besicilikten memnuniyet, besiciliği sürdürme ve sürdürme nedenleri, besicilik yapma sebepleri ve uyguladıkları besi programına göre farklılık göstermiştir. İşletmelerde besicilik yerli, melez ve kültür ırkları kullanılarak hem tek ırk halinde hem de besi materyalinin ucuz olması, pazar da ne varsa ya da ahırın boş kalmaması gibi nedenlerle iki veya üç ırkın yer aldığı karma olarak yapılmaktadır. İşletmeciler genel olarak bir sonraki ırk olarak melez genotip ağırlıklı olmak üzere, melez ve kültür ırkını tercih etmektedirler. Ancak, yetiştirdikleri ırklardan elde ettikleri tecrübe, mevki, işletmecinin yaşı ve hayvan sayısı gibi faktörlere göre bağlı olarak değişim göstermekle birlikte, yerli ırk yetiştirenler melez genotipi, melez genotip yetiştirenler ise hem melez hem de kültür ırkını tercih etmişlerdir. Sonuç olarak, işletmecilerin tecrübelerinin artması ve besicilikten gelir sağladıkları sürece hem daha iyi ırkı tercih ettikleri hem de işletmelerini geliştirme yönünde gayret gösterdikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Besi işletmeleri, Irk tercihi, Etkileyen faktörler, Muş ili

Breed preference and factors affecting fattening enterprises in Muş province

Öz

This study was conducted to determine the effects of factors on the breed preferences of fattening enterprises and the breed preferences of farmers. For this purpose, survey work was carried out in 368 enterprises in the province of Muş and its districts. The data obtained were analyzed in SPSS package program, cross tables were created and the effects of the factors were determined by Chi-square test. The breed preferences of the farmers differed according to the location of the enterprises, the number of animals, the experience of the farmers, their training status, satisfaction with feeding, the reasons for continuing and maintaining the business, the reasons for feeding and the fattening program they applied. In the enterprises, fattening is carried out by using domestic, cross and cultural breeds both with one breed and with two or three breeds mixed for several reasons such as being cheap fattening material, whatever is available in market or not to keep the barn on occupied. In general, the farmers prefer the cross and cultural breeds, with the emphasis being on the crossbreds as the next breed. However, their own experience based on the breeds they raised change depending on factors such as, location, age of farmer and the number of animals, however, the farmers previously used breed, native breeds wanted to study with crossbreds whereas the farmers previously dealt crossbreds wanted to study with both cross and culture breeds. As a result, it was determined that as farmers improve their experience and make money from fattening generate income they both prefer to work with better breeds and strive to develop their businesses.

Anahtar Kelimeler

Fattening farms, Breed preference, Affecting factors, Muş province

Kaynakça

• Bakır G (2002) Van ilindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinde tercih edilen kültür ırkları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 122: 11-20.
• Bakır G, Han Y (2009) Besi uygulamaları ve ırk tercihlerine yetistirilen ırkın etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 14(1): 7-14.
• Bakır G, Kibar M (2019) Muş ilinde süt sığırcılığı işletmelerinde ırk tercihi ve etkileyen faktörler. Mediterrian Agricultural Sciences 32(2): 257-262.
• Bakır G, Ören MY (2020) Süt sığırcılığı işletmelerinde ırk tercihi ve etkileyen faktörler: Siirt ili örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 23(5): 1393-1405.
• Cochran WG (1977) Sampling Techniques (3rd Edition). John Wiley&Sons. New York. https://www. academia.edu/29684662/ Cochran_ 1977_Sampling_ Techniques Third_Edition. pdf. Erişim 14 Ocak 2019.
• Daş A, İnci H, Karakaya E, Şengül AY (2014) Bingöl İli damızlık sığır yetiştiricileri birliğine bağlı sığırcılık işletmelerinin mevcut durumu. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 1(3): 421-429.
• Düzgüneş O, Kesici T, Gürbüz F (1983) İstatistik metodları I. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yay. 229, Ankara.
• Güler O, Aydın R, Yanar M, Diler A, Koçyiğit R, Avcı M (2016) Erzurum İli hınıs ilçesi sığırcılık işletmelerinin sosyo-ekonomik yapısı. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi 30(1): 27-37.
• Han Y, Bakır G (2009) Özel Besi sığırcılığı işletmelerinde ırk tercihleri ve besi uygulamaları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 40(2): 35-41.
• Kaylan V, Yılmaz İ, Yanar M (2019) Iğdır ili büyükbaş hayvan yetiştiricilerinin ırk tercihleri ve et ithaline bakışları. Journal of Agriculture 2(1): 22-29.
• Şeker İ, Tasalı H, Güler H (2012) Muş İlinde sığır yetiştiriciliği yapılan işletmelerin yapısal özellikleri. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi 26(1): 9-16.
• Tugay A (2003) Giresun yöresindeki süt sığırcılığı işletmelerinin genel değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Tugay A, Bakır G (2006) Giresun yöresindeki özel süt sığırcılığı işletmelerinin ırk tercihleri ve barınakların yapısal durumu. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 37(1): 39-47.
• Yamane T (2006) Temel Örnekleme Yöntemleri. (Çeviri: Esin A, Bakır MA, Aydın C, Güzbüzsel E.) Literatür Yayınları: 53, İstanbul, 411.
• Yazıcıoğlu Y, Erdoğan S (2014) SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay Yayıncılık.
• Yılmaz İ, Dağıstan E, Koç B, Özel R (2003) Hatay ilinde projeli ve projesiz süt sığırcılığı yapan işletmelerin süt sığırcılığı üretim faaliyetlerinin ve faktör verimliliklerinin analizi. Mediterranean Agricultural Sciences 16(2): 169178.
• Yılmaz İ (2005) Erzurum ilinde farklı kaynaklardan getirilen kültür ırkı sığırlarla yapılan yetiştiriciliğin analizi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.