Kant'ın Eleştirel Felsefesi Üzerine Bir Soruşturma

Yıl 2024, , 20 - 34, 30.04.2024

Yıldırım Ortaoğlan

https://doi.org/10.54707/meric.1385329

Öz

Bu çalışma, Kant’ın eleştirel felsefesinin temel kavramlarına odaklanmaktadır. Eleştiri kavramı, soruşturmanın merkezindedir. Bu merkez, bilgi yetilerimizin sınırlarını kuşatır. Sözü edilen kuşatıcılığın gölgesinde yapılması gereken, Kant’ın “eleştirel felsefesi” olarak tanımlanabilecek düşünce yolunun güzergâhlarını belirlemektir. Güzergâh, Kant’ın temel kavramlarının birer uğrak olarak ele alınmasını şart koşar. Böylesi bir koşul, bilinebilecek olanla bilinemeyecek olanın sınırlarını çizer. Kant’ın öznenin konumu sınır çizen düşünmesi ancak ve ancak eleştiri, akıl, a priori, a posteriori, deney, bilgi vs. kavramların birliğinde anlaşılabilir. Kant’ın bilginin kaynağı konusunda mesele ettiği kavramlar, hem onun modern düşünmede önemli bir kırılmanın eşiğinde durduğunu hem de yeni bir yolu nasıl açtığına yönelik bize bir izlek sunar. Söz konusu izleklerin bize sağladığı düşünme deneyimini takip etmek hem Kant’ın açtığı yolları keşfetmemizi sağlayacak hem de bilginin ve öznenin konumuna ilişkin eleştirel bir tutum elde etmek adına adım atmamızı kolaylaştıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Eleştiri, Sınır, Akıl, A priori, A posteriori

Kaynakça

• Caird, Edward (2018). Eleştiri Düşüncesi: Kant’ın Eleştiri Felsefesi’ne Giriş. (çev. Metin Bal), Kaygı Dergisi, s. 30, s. 253-279.
• Copleston, Frederick (2004), Felsefe Tarihi: Kant. (çev. Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea Yayınevi.
• Heimsoeth, Heinz (2007), Kant’ın Felsefesi. (çev. Takiyettin Mengüşoğlu), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Höffe, Otfried (2008), Felsefenin Kısa Tarihi. (çev. Okşan Nemlioğlu Aytolu), İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Hume, David (2017). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma. (çev. Oruç Aruoba). İstanbul: Say Yayınları.
• Weber, Alfred (2015), Felsefe Tarihi: Felsefe, Metafizik, Bilim. (çev. H. Vehbi Eralp), Ankara: Kabalcı Yayıncılık,
• Deleuze, Gilles (2007), Kant Üzerine Dört Ders. (çev. Ulus Baker), İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Deleuze, Gilles (2017), Kant’ın Eleştiri Felsefesi. (çev. Hüseyin Portakal), İstanbul: Cem Yayınevi.
• Kant, Immanuel (2015a), Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena. (çev. İoanna Kuçuradi-Yusuf Örnek), Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Kant, Immanuel (2015b), Arı Usun Eleştirisi. (çev. Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kant, Immanuel, (2015c), Seçilmiş Yazılar. (çev. Nejat Bozkurt), İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Kant, Immanuel (1996), Critique of Pure Reason. (trans. Werner S. Pluhar), Indiana: Hackett Publishing Company.
• Kuehn, Manfred (2017), Kant. (çev. Bülent O. Doğan). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Soykan, Ömer Naci (2003), “Alman Felsefesi”. (edtt. Ahmet Cevizci), Felsefe Ansiklopedisi, Cilt:1, 256-282.