İlköğretim Öğrencilerinin Türkçe Dersi Konuşma ve Yazma Sürecinde Metaforlardan Yararlanma Durumları

Yıl 2012, Cilt: 8 Sayı: 3, 13 - 23, 08.01.2013

Şefik Yaşar , Pınar Girmen

Öz

Bu çalışmanın amacı, ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sözlü ve yazılı anlatımlarında metafor kullanma durumlarını belirlemektir. Araştırmada; nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve yapılandırılmış gözlem kullanılmıştır. Öğrencilerin konuşma sürecinde metaforlardan yararlanma durumlarını belirlemek amacıyla 62 ders saati yapılandırılmış gözlem formu ile doğrudan gözlem yapılmıştır.  Öğrencilerin yazma sürecinde metafor kullanma durumlarını belirlemek amacıyla Türkçe dersi kapsamında kullanılan “ Türkçe Dersi Öğrenci Çalışma Kitabı”, “Öğrenci Kompozisyonları” ve “Öğrencilerin Türkçe Defterleri” doküman incelemesi olarak ele alınmış ve incelenmiştir. Araştırmada toplanan veriler “betimsel analiz yöntemi” kullanılarak çözümlenmiştir. Öğrencilerin, Türkçe dersi konuşma ve yazma sürecinde metafor kullanma durumlarını ortaya koymak için kullanılan gözlem formu ve doküman inceleme formu aracılığıyla elde edilen veri setleri incelenerek sayısallaştırılmış ve her bir öğrencinin araştırma süresince metafor kullanım sıklıkları hesaplanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; ilköğretim 5. sınıf öğrencileri, Türkçe dersi konuşma ve yazma sürecinde metaforlara yer vermektedirler. Öğrencilere daha çok konuşma-yazma fırsatı sunulduğunda ve yönlendirildiklerinde kullandıkları metafor sayılarının arttığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sembolik dil, metafor, Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Castillo, L. (1999). The effect of anology instruction on young children’s metaphor comprehension. Doctoral http://proquest.umi.com/dissertations/preview adresinden 05. 09. 2005 tarihinde alınmıştır. City Unıversıty, New York, 1994.
• Guiraud, P. (1994). Göstergebilim. Mehmet Y. (Çev.). Anakara: İmge Kitabevi.
• Horton, W. (1999). Perceptual processing in simile comprehension. Doctoral Dissertation University of Chicago, Illinois, United States. http://proquest.umi.com/dissertations/preview adresinden 05. 09. 2006 tarihinde alınmıştır.
• Lakoff, G. Johnson, M. (2003). Eğretileme Kuramında Gelişmeler. Doğan, M. (Çev.). Kitaplık, 65, 59–64.
• Matthews, K. (2005). Induction of metaphorical responses in middle school students as a function of multiple exemplar ınstruction. Doctoral Dissertation Colombia Unıversity, United States. http://proquest.umi.com/dissertations/preview adresinden 05. 09. 2006 tarihinde alınmıştır.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. (Second Edition). California: Sage Publications, Inc.
• Sever, S. (1997). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Sezer, E. (2003). Dilde ve edebiyatta “yol” metaforu. Kitaplık, 65, 88–91.
• Tompkins, P. ve Lawley, J. (2002). The magic of metaphor. The Caroline Newsletter, March.
• Traylor, E. (2004). Language instruction using cildren's literature on the writing of forth-grade sudents. Doctoral Dissertation University of Houston,
• http://proquest.umi.com/dissertations/preview adresinden 05. 09. 2005 tarihinde alınmıştır.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H.(2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zoltan, K. (2003). Edebiyatta metafor. Kaftan, A. (Çev.). Kitaplık, 65, 79–84.