Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Algı (BÖTE-TCE Algı) Ölçeğinin Geliştirilmesi

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 1, 137 - 150, 20.04.2018

Bahar Baran , Didem Müge Siyez , Şirin Nur Kaptanoğlu

https://doi.org/10.17860/mersinefd.316164

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmada, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi’nde öğrenim görmekte
olan öğrencilerin toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik algılarının
belirlenebilmesi için bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Alanyazın
taraması ve yarı yapılandırılmış mülakatlar ölçeğin madde havuzunun
oluşturulmasına katkı sağlamıştır. Ölçeğin kapsam geçerliğini değerlendirmek
için alan uzmanları deneme maddelerini uygun, madde hafifçe gözden geçirilmeli,
madde ciddi şekilde gözden geçirilmeli ve uygun değil olarak değerlendirmiştir.
Bu çalışmada Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı Faktör Analizi
(DFA) için iki ayrı çalışma grubu vardır. Birinci çalışma grubu olan 157 (88
erkek ve 69 kadın) öğrenciden elde edilen veriler ile madde analizi, yapı
geçerliği (AFA), güvenirlik analizi ve dış ölçüt geçerliği analizi
yürütülmüştür.  Alt üst %27’lik gruplar
belirlenerek yürütülen madde analizi sonrası 36 deneme maddesinden 15 madde
kalmıştır. AFA sonrası ölçekte 14 madde kalmıştır. Ölçek tek faktörlü ve
varyansın %53,89’unu açıklamaktadır. Cronbach Alfa katsayısı 0,93 olarak
bulunmuştur. Dış ölçüt geçerliğini değerlendirmek için, Toplumsal Cinsiyet
Algısı Ölçeği ile geliştirilmiş ölçek arasındaki ilişkiyi gösteren Pearson
ilişki katsayısı 0,54 olarak bulunmuştur. Ölçekten elde edilen puanların
cinsiyete göre anlamlı bir farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Ardından 197
öğrenciden (122 erkek ve 75 kadın) elde edilen verilerle DFA yapılmış ve tek
faktörlü yapı doğrulanmıştır. Bu grupta da ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0,95
olarak bulunmuştur. Sonuç olarak bu ölçeğin BÖTE öğrencilerinin toplumsal
cinsiyet algılarını değerlendirmede geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu
söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet eşitliği, bilgisayar ve öğretim teknolojileri

Kaynakça

• Akın, A. (2007). Toplumsal cinsiyet (gender) ayırımcılığı ve sağlık. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(2), 1-9. Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2). Anadolu Üniversitesi. Program Profili, https://www.anadolu.edu.tr/akademik/fakulteler/ 181/bilgisayar-ve-ogretim-teknolojileri-ogrtprog/dersler adresinden 02.04.2017 tarihinde alınmıştır. Aylaz, R., Güneş, G., Uzun, Ö. ve Ünal, S. (2014). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolüne yönelik görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23(5), 183-189. Bryant, A.N. (2003). Changes in Attitudes Toward Women's Roles: Predicting Gender-Role Traditionalism Among College Students. Sex Roles, 48 (3), 131-142. doi:10.1023/A:1022451205292 Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi. Davis, L.L.(1992). “Instrument review: Getting the most from a panel of experts”. Applied Nursing Research, 5, 194-197. Davies, A.R., Klawe, M., Ng, M., Nyhus, C., Sullivan, H. (2017). Gender issues in computer science education. 02.04.2017 tarihinde http://archive.wceruw.org/nise/News_Activities/ Forums/Klawepaper.htm adresinden erişildi. Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bülteni. (2017). 02.04.2017 tarihinde http://genderforum.sabanciuniv.edu/sites/genderforum.sabanciuniv.edu/files/msp_bulten2.pdf adresinden erişildi. Engin Demir, C., Kılıç., Z.A., Çalışkan, B., Hanbay Çakır, E., Güney Karaman, N. Ve Şener Özbek, Ü. (2016). Okulların toplumsal cinsiyete duyarlılık açısından değerlendirilmesi: Başlangıç durum değerlendirmesi ve ihtiyaç analizi raporu. Esen, E. Soylu, Y., Siyez, D. M., ve Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 46-63, doi: 10.19160/5000197327 Hosoda, M. ve Stone, D. L. (2000). Current gender stereotypes and their evaluative content. Perceptual and Motor Skills, 90(3_suppl), 1283-1294. Gottfredson, L.S. (2004). Applying Gottfredson’s theory of circumscription and comprimise in career guidance and counseling. (S.D.Brown & R.W. Lent, Eds.). Career development an cousneling: Putting theory and research to work (ss. 71-100). US: John Wiley & Sons. Green, S. B. & Salkind, N. J. (2008) Using SPSS for Windows and Macintosh (5th edition). Prentice Hall. Kabasakal, Z. ve Girli, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin kadına yönelik şiddet hakkındaki görüşlerinin, deneyimlerinin bazı değişkenler ve yaşam doyumu ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 105-123. Kaya, N., Turan, N., Öztürk, A., (2011). Türkiye’de erkek hemşire imgesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 16-30. Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). New York: The Guilford Press. MEB (2017). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2016-2017 Yılı (1. Dönem) http://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=257 Myers, J. (1999). Women in High Tech Fields in Science and Technology in British Columbia: Fact Sheet and Summary. Prepared for SCWIST/WISTTE Steering Committee, http://taz. cs. ubc. ca/wistte/exec summary. pdf. Niles, S. ve Harris-Bowlsbey, J. (2013). 21. yüzyılda kariyer gelişimi ve müdahaleleri (Çev.ed. F. Korkut-Owen). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. OECD (2015), The ABC of Gender Equality in Education: Aptitude, Behaviour, Confidence, PISA, OECD Publishing. Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı mesleki ayrımcılığın analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230. Siyez, D. M. (2011). Gelişimsel yaklaşımlar. B. Yeşilyaprak (ed.) Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: kuramdan uygulamaya, 174-217. Ankara: Pegem Akademi. Taşıtman, A. (2015). Meslek Liselerinde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Ümraniye ve Şişli Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri Örneği, http://www.egitimreformugirisimi.org/yayin/meslek-liselerinde-toplumsal-cinsiyet-esitligi/ adresinden 19.04.2017 tarihinde alınmıştır. Technology is a Women’s Human Rights Issue I Gallery. (2017). 04.04.2017 tarihinde http://ignite.globalfundforwomen.org adresinden erişilmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (2016). İşgücü istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21573 Türkiye İstatistik Kurumu (2015). İşgücü istatistikleri http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21567 Van Prooijen, J.W. ve Van Der Kloot, W.A (2001). Confrmatory analysis of exploratively obtained factor structres. Educational and Psychological Measurement, 61(5), 777-792. Volman, M., & Eck, E. v. (2001). Gender Equity and Information Technology in Education: The Second Decade. A. E. Association içinde, Review of Educational Research, 613-634. Women in STEM (2016). Techology, career pathways, and the gender pay gap. https://www.itu.int/en/ITU-D/Digital-Inclusion/Women-and-Girls/Girls-in-ICT-Portal/Documents/deloitte-uk-women-in-stem-pay-gap-2016.pdf Yeşilyaprak, B. (2011). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığına giriş. B. Yeşilyaprak (ed.) Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı: kuramdan uygulamaya, 2-43. Ankara: Pegem Akademi. Zhang, N. (2006). Gender role egalitarian attitudes among Chinese college students. Sex roles, 55(7-8), 545-553. doi:10.1007/s11199-006-9108-x Kulik L. (1999) Marital power relations, resources and gender role ideology: a multivariate model for assessing effects. Journal of Comparative Family Studies. 30, 189–207. Lufkin, M. E., Wiberg, M.M., Lee Berardi,S.L., Boyer, T., Eradley, E., Huss, J. (2007). Gender equity in career and technical education. In S.S. Klein (Ed.). Handbook for Achieving Gender equity through education (2nd ed.). (pp. 421-444). New york: Routledge Super, D. (1954). Career patterns as a basis for vocational counseling. Journal of counseling development, 1, 12-20. Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 28-30.