Lise Öğrencilerinin Öz Yönetimli Öğrenmeye Hazırbulunuşlukları ile Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 2, 684 - 699, 31.08.2018

Burcu Ulusoy Fazilet Karakuş

https://doi.org/10.17860/mersinefd.390331

Cited By: 2

Öz

Araştırmanın amacı lise öğrencilerinin öz yönetimli
öğrenmeye hazırbulunuşlukları ve eleştirel düşünme eğilimlerini belirlemektir.
Araştırma karma yöntem araştırma desenlerinden yakınsayan paralel desen
yaklaşımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel aşamasında betimsel
araştırma yöntemi olan tarama modeli, nitel aşamasında ise açık uçlu sorular
yoluyla veriler elde edilmiştir. Nicel bulguların elde edilmesinde, “Öz
yönetimli Öğrenmeye Hazırbulunuşluk” ve “Eleştirel Düşünme Eğilimi” ölçekleri
kullanılmıştır. Nitel
aşamada ise, açık uçlu sorular kullanılarak bulgular elde edilmiştir.
Araştırma, 2014-2015 eğitim öğretim yılının ikinci döneminde Mersin ili merkez
ilçelerindeki dörder genel lise ve meslek lisesi olmak üzere sekiz lisedeki
öğrenciler ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda 1280
öğrenciden, nitel boyutunda ise, seçilen sekiz okulun her birinden 30 öğrenci
olmak üzere toplam 240 öğrenciden veri elde edilmiştir. Nicel verilerin
analizinde ölçeklerin yapı geçerliğini belirlemek amacıyla
faktör analizleri yapıldıktan sonra betimsel istatistikler, nitel verilerin
analizinde tümdengelimsel nitel analiz yapılmıştır. Araştırmada lise
öğrencilerinin öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk anlamında, öğrenmeye
yönelik istekli oldukları, hedef belirledikleri, öğrenme sorumluluklarını
aldıkları, öğrenmeye ilişkin plan yaptıkları ortaya çıkmıştır. Eleştirel
düşünme eğilimi boyutunda ise, öğrencilerinin problem çözme sürecinde etkin
katılım, bilişsel süreçleri yürütme, yeni fikirler ve bilgilere açık olma,
yenilikleri izlemeye istekli olma, yeni fikirleri araştırma, keşfetme ve
öğrenmeye istekli olma gibi eğilimlere sahiptir. Nicel ve nitel veriler
birbirini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Lise Öğrencileri, Özyönetimli Öğrenmeye Hazırbulunuşluk

Kaynakça

• Demir, K. (2006). İlköğretim dördüncü ve beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme düzeylerinin çeşitli değikenler açısından incelenmesi, GÜ Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, (3), 155-169.
• Du, F. (2012). Using study plans to develop sdl skills: implications from a pilot Project. College Student Journal, 46(1), 223-232. Erişim adresi: http://www.freepatentsonline.com
• Eggen, P.D. (2006). Strategies and models for teachers: teaching content and thinking skills. Boston: Person/ Allyn and Bacon.
• Ennis, R. (1985). Goals for critical thinking curriculum. A. Costa (Ed.), Developing Minds (s 54-57). Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Emir, S. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, (1), 34-57.
• Ertaş Kılıç, H., & Şen, A. İ. (2014). Turkish adaptation study of UF/EMI crtical Thinking disposition insttrument. Education and Science. 39, 1-12.
• Evancho, R. S. (2000). Critical thinking skills and dispositions of the undergraduate baccalaureate nursing student. (Yüksek Lisans Tezi, Connecticut: Southern Connecticut State University).
• Facione, P.A. (1990). Critical thinking: A statement of expert concensusu for purposes if educational assesssment and instruction (executive summary “the delphi report”). ERIC Document, 315-423.
• Facione, N.C.& Facione, P.A. (1996). Externalizing the critical thinking in clinical judgment. Nursing Outlook, 44, 29-36. Fisher, A. (2001). Critical thinking an introduction. New York: Cambridge University Press.Fisher, M, King, J., & Tague, G. (2001). Development of a self-directed learning readiness scale for nurse education. Nurse Education Today, 21, 7, (516-525). Guglielmino, L. M. (1977). Development of the sef-directed learnind readiness scale. (Doktora tezi, University of Geogia), Dissertation Abstracts International. 38(11a):6467Hendricson, ADEA Commission on Change & Innovation (2007). Educational strategies associated wirh development of problem-solving, critical thinking, and self directed learning. Journal Dental Education, 70, 925-936. Erişim adresi: http://www.jdentaled.org/
• Hughes, G. (2010). The relationship between career decision self-efficacy and selfdirected learning amongst female university students: a cross-cultural study. Faculty of Humanities University of the Johannesburg. http://hdl.handle.net
• Alkan, F. (2012). Kendi kendine öğrenmenin kimya laboratuvarında öğrenci başarısına, öğrenme hazırbulunuşluğuna, laboratuvar becerilerine yönelik tutumuna ve endişesine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Hwang Young, S. & Gorrell J., (2001). Young children’s awareness of self-regulated learning (SRL), Educational Research Association. Erişim adresi: http://files.eric.ed.gov adresinden edinilmiştir.
• Kahraman, T. (2008). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünmebecerileri ile öğrenci algılarına göre öğretmenlerin sınıf içi demokratik davranışdüzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Karataş, K. (2013). Öğretmen adaylarının özyönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluklarının eleştirel düşünme eğilimleri, genel öz yeterlikleri ve akademik başarıları açısından yordanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Knowles, M.S. (1975). Self-directed learning: A guide for learners and teachers. Association Press, New York.
• Knowles, M.S. Holton, E.F. & Swanson, R.A (2011). The adult learner: The definitiveclassic in adullt education and human resource development (7 ed.). California: Elsevier Inc.
• Korkmaz, Ö. ve Yeşil, R. (2009). Öğretim kademelerine göre öğrencilerin eleştirel düşünme düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2).
• Meriam, S. B., & Caffarella, R.S. (1999). Learning in adulthood (2. Baskı). San Fancisco: Jossey-Bass. Erişim adresi: http://books.google.com.tr/books/about/Learning_in_Adulthood
• Merriam, S.B. (2001). Andragogy and self-directed learning: pillars of adult learning theory. New Directions for Adult and continuing education. San Francisco: JosseyBass. Erişim adresi: http://onlinelibrary.wiley.com
• Özcan, A. (2015). Öz yönetimli öğrenmeye dayalı İngilizce öğretiminin öğrencilerin motivasyonlarına, tutumlarına, dil öğrenme inanışlarına ve kelime bilgilerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, S.M. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, (3), 1-17.
• Alkaya, F. (2006). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özüberk, D. (2002). Feuerstein’in aracılı zenginleştirme programı temel alınarak hazırlanan programın lise birinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Piji-Küçük, D., ve Uzun, Y.B. (2013). Müzik öğretmeni adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 327-345. Regan, J.A. (2003). Motivating students toward self-directed learning, Nurse Education Today, 23, 593-599.
• Ricketts, J.C. (2003). “The Efficacy of Leadership Development, Critical Thinking Dispositions and Student Academic Performance on the Critical Thinking Skills of Selected Youth Leaders” Degree Of Doctor Of Philosophy University of Florida. Erişim adresi: http://docplayer.net/13775927
• Salas, G. (2010). Öğretmen adaylarının kendi kendine öğrenmeye hazırbulunuşlukları: Anadolu Üniversitesi örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sarmasoğlu, Ş. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin kendi kendine öğrenmeye hazır oluş düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Sasa, A.F. (2011). Karma öğrenme temelli özel öğretim yöntemleri dersinin fen ve teknoloji öğretmen adaylarının öz yönetimli öğrenmelerine etkisi ve çevirimiçi tartışmaların içerik analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Siegel, H. (1999). What good are thinking dispositions. Educational Theory, 49 (2), 207-224.
• Sharma, P. ve Fiedler, S. (2004). Introducing Technologies And Practices for Supporting Self-Organized Learning in A Hybrid Environment. Proceedings of IKNOW, Austria, June 30 - July 2. Erişim adresi: http://citeseerx.ist.psu.edu
• Slavin, D. & Lavery, M.(1991). Self-directed learning and student supervision. NurseEducation Today, 11, 368-377. Erişim adresi: www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed
• Smedley, A. (2007). The self-directed learning readiness of first year bachelor of nursing students, Journal of Research in Nursing, 12, (4), 373-385.
• Aydede, M.N. ve Kesercioğlu, T. (2012). Aktif öğrenme uygulamamalarının öğrencilerin kendi kendine öğrenme becerilerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 37-49.
• Şahin, E. (2008). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin öğretim stili tercihlerinin, cinsiyetlerinin, mesleki kıdemerinin, özyeterlik algılarının ve özyönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk düzeylerinin mesleki yeterlikleri üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Şahin, E., ve Erden, M. (2009). Öz yönetimli öğrenmeye hazırbulunuşluk ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. E- Journal of New World Sciences Academy, 4, 3.Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Tishman, S., Jay, E.&Perkins, D.N. (1992). Teaching thinking dispositions from transmission to enculturation. Boston: MA: Harvard University. Erişim adresi: http://learnweb.harvard.edu
• Tok, E., ve Sevinç, M. (2010). Düşünme becerileri eğitiminin eleştirel düşünme ve problem çözme becerilerine etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 67-82.
• Tokyürek, T. (2001). Öğretmen tutumlarının öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Watson, G., & Glaser, M.E. (1964). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal Manuel. N.Y: Harcourt Brace World Inc.
• Wilcox, S. (1996). Fostering self-directed learning in the üniversity setting, Studies in Higher Education, 21,2.
• Yağcı, R. (2008). Sosyal Bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: İlköğretim 5. Sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları Etkinliklerin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yağmur, E. (2010). 7. Sınıf fen ve teknoloji dersinin yaratıcı drama destekli işlenmesinin eleştirel düşünme becerisi ve başarı üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi Sakarya: Sakarya Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, H. İ., ve Şensoy, Ö. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimi üzerine eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen öğretiminin etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 523-540.
• Bloom B. (1995). İnsan nitelikleri ve okulda öğrenme (2. Baskı). (Durmuş Ali Özçelik, Çev.). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Brookfield, S. (1993). Self-directed learning, political clarity, and the critical practice of adult education [Abstract]. Adult Education Quarterly, 43(4), 227-242. EBSCOHOST veri tabanından elde edilmiştir.
• Bozkurt, E. (2010). İlköretim 5. sınıf fen ve teknoloji dersi maddenin değişimi ve tanınması ünitesinde gazetelerden yararlanılarak hazırlanan ders etkinliklerinin tutum, başarı ve eleştirel düşünme becerilerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Caffarella, R.S. (2000). Goals of self-learning. İçinde G.A. Straka (Ed.), Conceptions of self-directed learning: Theoretical and conceptual conciderations. (pp.37-48). Munster, Germany: Waxmann. Erişim adresi: http://vivo.cornell.edu/display/
• Candy, P.C. (1991). Self-direction for lifelong learning: A comprehensive guide to theory and practice. San Francisco: Jossey-Bass Publishers. Erişim adresi: http://books.google.com.tr/books/about/Self_direction_for_Lifelong_Learning.html?id=XcGeAAAAMAAJ&redir_esc=y Carter, M. N. (2004). Strong value of self directed learning in the workplace: How supervisors and learners gain leaps in learning. Erişim adresi: http://mapn.org/Coşkun, M. (2013). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri (İlahiyat- eğitim DLAB Karşılaştırması), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, 17, (1), 143-162.Creswell,.J.M., & Plano Clark V.L. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi (2. Baskı) (Dede, Y. & Demir, S. B., Çev. Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı (İkinci baskı), Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
• Dabbagh, N., & Kitsantas, A. (2012). Personal learning environments, social media, and selfregulated learning: A natural formula for connecting formal and informal learning, Internet and Higher Education, (15), 3-8.