Okul Yöneticilerinin Benlik Saygısı Düzeyleri İle Kişisel İnisiyatif Alma Durumları Arasındaki İlişki

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 3, 700 - 719, 29.12.2019

Erhan Sevil , Tuncer Bülbül

https://doi.org/10.17860/mersinefd.596768

Cited By: 3

Öz

Bu
araştırmada okul yöneticilerinin benlik saygısı düzeyleri ile kişisel
inisiyatif alma durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Araştırmada şu sorulara yanıt aranmıştır: Okul müdürlerinin benlik saygılarına
ilişkin algıları ve kişisel inisiyatif alma durumları nasıldır? Okul
müdürlerinin algılarına göre benlik saygısı düzeyleri ve kişisel inisiyatif
alma durumları; eğitim durumlarına, mesleki hizmet sürelerine, yaşlarına, çalıştıkları
kurumların bulunduğu yerleşim biriminin türüne, farklılık göstermekte midir? Okul
müdürlerinin benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları
arasında ilişki var mıdır? Okul müdürlerinin benlik saygıları kişisel
inisiyatif alma durumlarının yordayıcısı mıdır? Bu araştırma ilişkisel tarama
modelindedir. Araştırmada örneklem alınmamış, evrenin tamamına ulaşılmaya
çalışılmıştır. Araştırma kapsamında 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Edirne
merkez ve ilçelerinde görev yapan devlet
okullarından ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan toplam 161 okul
müdürüne ölçekler uygulanmıştır. Araştırmada Arıcak (1999) tarafından
geliştirilen “Arıcak Benlik Saygısı Ölçeği” ile Akın (2012) tarafından
geliştirilen “Okul Müdürlerinde Kişisel İnisiyatif Ölçme Aracı Okul Müdürü
Formu” kullanılmıştır. Bu çalışmanın bulgularına göre okul yöneticilerinin
benlik saygısı düzeylerinin ve kişisel inisiyatif alma durumlarının yüksek
düzeyde; benlik saygısı düzeyleri ile kişisel inisiyatif alma durumları arasındaki
ilişkinin tüm boyutlarda orta düzeyde ve pozitif yönlü olduğu görülmüştür.
Çoklu regresyon analizi sonucuna göre benlik saygısı ölçeğinin benlik değeri,
özgüven, depresif duygulanım, kendine yetme, başarma ve üretkenlik boyutlarının
kişisel inisiyatif alma ölçeğinin kendiliğinden başlama boyutunun % 44’ünü,
proaktiflik boyutunun % 47’sini, ısrarcılık boyutunun % 42’sini yordadığı
anlaşılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, okul müdürlerinin kişisel
inisiyatif almada üst makamlarca daha fazla desteklenmesi önerilebilir. Yine
okul müdürlerinin seçiminde benlik saygısı düzeylerinin de dikkate alınacağı
bir model geliştirilebilir.

Anahtar Kelimeler

benlik saygısı, kişisel inisiyatif, okul yöneticisi

Kaynakça

• Akın, U. (2012). Kamu İlköğretim Okulu Müdürlerinin Kişisel İnisiyatif Alma Durumları ve Öz Yeterlikleriyle İlişkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Doktora Tezi.
• Arıcak, O. T. (1999). Grupla Psikolojik Danışma Yoluyla Benlik Saygısı ve Mesleki Benlik Saygısının Geliştirilmesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Balcı, A. (2013). Sosyal Bilimlerde Araştırma : Yöntem, Teknik ve İlkeler 10. Baskı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Balcı, A. (2000). İkibinli Yıllarda Türk Milli Eğitim Sisteminin Örgütlenmesi ve Yönetimi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 495-508.
• Balyer, A. (2012). Çağdaş Okul Müdürlerinin Değişen Rolleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 75-93.
• Baumeister, R. F., Campbell, J. D., Krugger, J. I., & Vohs, K. D. (2003). Does High Self-Esteem Cause Better Performance, Interpersonal Success, Happiness, Or Healthier Lifestyles? Psychological Science in the Public Interest, 4(1), 1-44.
• Binbaşıoğlu, C. (1988). Eğitim Yöneticiliği. Ankara: Binbaşıoğlu Yayınevi.
• Bursalıoğlu, Z. (1991). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. 8. Baskı. Ankara: PEGEM Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 22. Basım. Ankara: Pegem Akademi
• Coopersmith, S. (1967). The Antecedents of Self- Esteem. San Francisco: W.H. Freeman & Co.
• Çelik, V. (2004). Eğitimsel Reform İçin Yeni Bir Okul Kültürü. Eğitimize Bakışlar (Edt. İ. Fındıkçı). İstanbul: Kültür Koleji Eğitim Vakfı Yayınları.
• Dönmez, B., & Güven, M. (2001). Friedman Okul Müdürleri Tükenmişlik Ölçeğinin Türkiye’ye Uyarlama Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 7(26), 221–225.
• Fay, D., & Frese, M. (2000). Self-Starting Behavior at Work: Toward a Theory of Personal Initiative. Motivational Psychology of Human Development (Edt. J. H.,). Amsterdam: Elsevier Science.
• Frese, M. (2009). Toward A Psychology Of Entrepreneurship-An Action Theory Perspective. Foundations And Trends İn Entrepreneurship, 5(6), 435-494.
• Frese, M., & Fay, D. (2001). Personal İnitiative (PI): An Active Performance Concept For Work İn The 21. Century. Research in Organizational Behavior(23), 133-187.
• Frese, M., Garst, H., & Fay, D. (2007). Making Things Happen: Reciprocal Relationships between Work Characteristics and Personal Initiative (PI) in a Four-Wave Longitudinal Structural Equation Model. Journal of Applied Psychology, 92(4), 1084-1102.
• Frese, M., Kring, W., Soose, A., & Zempel, J. (1996). Personal initiative at work: Differences between East and West Germany. Academy of Management Journal, 39(1), 37George, D., & Mallery, P. (2013). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide for Reference 11.0 Update, 4th Edition. Boston: Allyn & Bacon.
• Güngör, A. (1989). Lise Öğrencilerinin Özsaygı Düzeylerini Etkileyen Etmenler. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Doktora Tezi.
• Karasar, N. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar- İlkeler- Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Koçak, R., & Eves, S. (2010). Okul Yöneticilerinin İş Doyumları ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 193-212.Kuzgun, Y. (2002). İlköğretimde Rehberlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Madenoğlu, C. (2010). Eğitim Örgütü Yönetcilerinin Örgütsel Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkma Tarzlarının Benlik Saygısı Düzeyleriyle Olan İlişkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Mann, M. M., Hosman, C., Schaalma, H., & Vries, N. D. (2004). Self-Esteem in A Broad-Spectrum Approach for Mental Health Promotion. Health Education Research, 19(4), 357-372.
• Şişman, M., & Turan, S. (2004). Eğitim ve Okul Yönetimi. Eğitim ve Okul Yöneticiliği. (Ed.:Y.Özden) Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Yavuzer, H. (2003). Okul Çağı Çocuğu. 9.Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik Çağı Ruh Sağlığı Eğitimi ve Ruhsal Sorunları. 11.Basım. İstanbul: Özgür Yayınları.