Ergenler için Psikolojik Zihinlilik Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 322 - 342, 29.07.2020

Kıvanç Uzun , Ozlem Tagay , Zeynep Karataş

https://doi.org/10.17860/mersinefd.670101

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmanın amacı ergenlerin psikolojik zihinliliklerini belirlemek üzere geliştirilen Ergenler için Psikolojik Zihinlilik Ölçeğinin (EPZÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Muğla’nın Bodrum ilçesinde öğrenim gören ve uygun örneklem yöntemiyle seçilen 670 kadın ve 584 erkek olmak üzere toplam 1254 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Ölçeğin faktör yapısı açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile incelenmiş ve toplam varyansın %50.95'ini açıklayan dört boyutlu bir yapı elde edilmiştir. Bu yapının model uyumunun iyi düzeyde olduğu bulunmuştur (X2/sd=1.51, RMSEA=.045, RMR=.075, SRMR=.057, NFI=.90, NNFI=.96, CFI=.96, IFI=.96, RFI=.91, AGFI=.89, GFI=.91). Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için iç tutarlılık, iki yarı ve test tekrar test güvenirlik analizleri yapılmış ve ölçeğin güvenilir olduğuna karar vermek için kabul edilebilir değerlere ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular doğrultusunda; geliştirilmiş olan Ergenler için Psikolojik Zihinlilik Ölçeğinin, lise öğrencilerinin psikolojik zihinlilik düzeylerini belirleme sürecinde kullanılabilecek, geçerliği ve güvenirliği olan bir ölçme aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, lise, psikolojik zihinlilik, ölçek geliştirme, faktör analizi

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Appelbaum, S.A. (1973). Psychological-mindedness: Word, concept and essence. International Journal of Psychoanalysis, 54, 35–46.
• Asay, T.R. ve Lambert, M.J. (1999). The empirical case of the common factors in psychotherapy: quantitative findings. In M.A. Hubble, B.L. Duncan, & S.D. Miller (Eds.), The heart and soul of change: what works in therapy (pp. 23-55). Washington DC: American Psychological Association.
• Bagby M.R., Parker J.D.A. ve Taylor, G.J. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale-IItem selection and cross-validation of the factor structure. J Psychosom Res 38, 23-32.
• Beitel, M. ve Cecero, J. J. (2003). Predicting psychological mindedness from personality style and attachment security. Journal of Clinical Psychology, 59(1), 163-172.
• Beitel, M., Ferrer, E. ve Cecero, J.J. (2004). Psychological mindedness and cognitive style. Journal of Clinical Psychology, 60(6), 567-582.
• Beitel, M., Hutz, A., Sheffield, K.M., Gunn, C., Cecero, J.J. ve Barry, D.T. (2009). Do psycho-logically‐minded clients expect more from counselling? Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 82(4), 369-383.
• Beutler, L.E., Malik, M., Alimohammed, S., Harwood, M.T., Talebi, H., Noble, S. ve Wong, E. (2004). Therapist variables. In M. J. Lambert (Ed.), Handbook of psychotherapy and behavior change (5th ed.) (pp. 227-306). New York: Wiley.
• Boylan, M.B. (2006). Psychological mindedness as a predictor of treatment outcome with depressed adolescents. (Unpublished doctoral thesis). University of Pittsburgh, Pennsylvania.
• Bryman, A. ve Cramer, D. (2002). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for Windows: A guide for social scientists. Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (19. Baskı). Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (21. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Clarkin, J.F. ve Levy, K.N. (2004). The influence of client variables on psychotherapy. In M. J. Lambert (Ed.), Handbook of psychotherapy and behavior change (5th ed.) (pp. 194-226). New York: Wiley.
• Cole, D.A. (1987). Utility of confirmatory factor analysis in test validation research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55, 1019-1031.
• Conte, H.R., Buckley, P., Picard, S. ve Karasu, T.B. (1995). Relationships between psychological mindedness and personality traits and ego functioning: Validity studies. Comprehensive Psychiatry, 36(1), 11-17.
• Conte, H.R., Ratto, R. ve Karasu, T.B. (1996). The psychological mindedness scale. Factor structure and relationship to outcome of psychotherapy. The Journal of Psychotherapy Practice and Research, 5(3), 250-259.
• Denizli, S. (2010). Danışanların algıladıkları terapötik çalışma ve oturum etkisi düzeylerinin bazı değişkenlere göre yordanması: Ege Üniversite örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Denizli, S., Lüleci, B. ve Meydan, B. (2015). Psikolojik düşüncelilik kavramı üzerine bir inceleme. 13. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresinde sunulan bildiri. Mersin Üniversitesi & Türk PDR Derneği, Mersin, Turkey, 7-9 Ekim.
• Denizli, S., Pamukçu, B. ve Meydan, B. (2016). Psikolojik danışma süreç ve sonuç araştırmalarında danışana ilişkin bir değişken: Psikolojik zihinlilik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(40), 419-431.
• Denizli, S., Meydan, B. ve Pamukçu, B. (2018). Psikolojik zihinlilik ölçeği Türkçe formu’nun geçerlik ve güvenirlik çalışması. V. International Eurasian Educational Research Congress sunulan bildiri. Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Turkey, 02-05 Mayıs.
• Fayers, P.M. ve Hand, D.J. (1997). Factor analysis, causal indicators and quality of life. Quality of Life Research, 6, 139–150.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS. London: SAGE Publications Ltd.
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E. ve Hyun, H.H. (2011). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill Humanities/Social Sciences/Languages.
• Grant, A.M. (2001). Rethinking psychological mindedness: Metacognition, self-reflection, and insight. Behavior Change, 18(1), 8-17.
• Güleç H., Köse S., Güleç M.Y., Çitak S., Evren C., Borckardt J. ve Sayar K. (2009). Reliability and factorial validity of the Turkish version of the 20-item toronto alexithymia scale (TAS-20). Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 19(3), 214-220.
• Hair, J.F., Black, W.C., Babin, B.J., Anderson, R.E. ve Tatham, R.L. (2006). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice Hall. Hill, C.E. ve Lambert, M.J. (2004). Methodological issues in studying psychotherapy process and outcome. In M.J. Lambert, (Ed.), Handbook of psychotherapy and behavior change (5th ed.) (pp. 84-135). New York: Wiley.
• Hu, L.T. ve Bentler, P.M. (1999). Cut off criteria for fit indexes in covariance structural analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 55-65.
• İşlegen, G. (2011). Danışanların bağlanma stillerinin ve algıladıkları sosyal desteğin terapötik çalışma uyumunu yordama gücünün belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Johnson, C., Burke, C., Brinkman, S. ve Wade, T. (2017). Development and validation of a multifactor mindfulness scale in youth: The comprehensive inventory of mindfulness experiences–adolescents. Psychological Assessment, 29(3), 264.
• Kırca, B. (2017). Ergenler için kapsamlı bilinçli farkındalık deneyimleri envanterinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kline, P. (2014). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Lambert, M.J. (1992). Psychotherapy outcome research: Implications for integrative and eclectic therapists. In J.C. Norcross & M.R. Goldfried (Eds.), Handbook of psychotherapy integration (pp. 94–129). New York, NY: Basic Books.
• Lambert, M.J. ve Ogles, B.M. (2004). The efficacy and effectiveness of psychotherapy. In M.J. Lambert (Ed.), Handbook of psychotherapy and behavior change (5th ed.) (pp. 139-193). New York: Wiley.
• Landis, J.R. ve Koch, G.G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33, 159-174.
• Lewis, C.A., Francis, L.J., Shevlin, M. ve Forrest, S. (2002). Confirmatory factor analysis of the french translation of the abbreviated form of the revised eysenck personality questionnaire. European Journal of Psychological Assessment, 18(2), 179-185.
• Marcoulides, G. ve Schumacher, R. (2001). New developments and techniques in structural equation modeling. London: Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers.
• McCallum, M. ve Piper, W.E. (1996). Psychological mindedness. Psychiatry, 59(1), 48-64.
• McCallum, M., Piper, W.E., Ogrodniczuk, J.S. ve Joyce, A.S. (2003). Relationships among psychological mindedness, alexithymia and outcome in four forms of short‐term psychotherapy. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 76(2), 133-144.
• McIntire, S.A. ve Miller, L.A. (2000). Foundations of psychological testing. Boston: McGraw Hill.
• Muran, J.C. ve Lutz, W. (2015). A train of thought: 25 years of psychotherapy research. Psychotherapy Research, 25(3), 277-281.
• Nunnally, J.C. ve Bernstein, I.H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). New York: McGraw-Hill.
• Nyklíček, I. ve Denollet, J. (2009). Development and evaluation of the balanced index of psychological mindedness. Psychological Assessment, 21(1), 32-44.
• Nyklíček, I., Majoor, D. ve Schalken, P.A. (2010). Psychological mindedness and symptom reduction after psychotherapy in a heterogeneous psychiatric sample. Comprehensive Psychiatry, 51(5), 492-496.
• Orlinsky, D.E., Rønnestad, M.H. ve Willutzki, U. (2004). Fifty years of psychotherapy process-outcome research: Continuity and change. In M. J. Lambert (Ed.), Handbook of psychotherapy and behavior change (5th ed.) (pp. 3-15). New York: Wiley.
• Pallant, J. (2005). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for windows. Australia: Australian Copyright.
• Piper, W.E., McCallum, M., Joyce, A.S., Rosie, J.S. ve Ogrodniczuk, J.S. (2001). Patient personality and time-limited group psychotherapy for complicated grief. International Journal of Group Psychotherapy, 51(4), 525-552.
• Robinson, J.P., Shaver, P.R. ve Wrightsman, L.S. (1991). Criteria for scale selection and evaluation in measure of personality and social psychological attitudes. San Diego: California Academic Press.
• Sanberk, İ. (2010). Psikolojik danışman-danışan ilişkisinin çözümlenmesi ve bazı süreç, sonuç değişkenleri açısından incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Schumacher, R. ve Lomax, R. (2004). A Beginner’s guide to structual equation modelling. London: Lawrence Erlbaum Assocıates, Publıshers.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Stiles, W.B., Hill, C.E. ve Elliott, R. (2015). Looking both ways. Psychotherapy Research, 25(3), 282-293.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. ve Ullman, J.B. (2007). Using multivariate statistics (5rd ed.). Boston, MA: Pearson.
• Trudeau, K.J. ve Reich, R. (1995). Correlates of psychological mindedness. Personality and Individual Differences, 19(5), 699-704.