Öğretmen Adaylarının Çokkültürlü Eğitime Yönelik Tutumlarının Yordayıcıları Olarak Suriyelilere Yönelik Toplumsal Uzaklık ve Bilişsel Esneklik

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 2, 382 - 393, 29.07.2020

Binaz Bozkur , Binnaz Kıran , Devrim Alıcı

https://doi.org/10.17860/mersinefd.684692

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının Suriyeli sığınmacılara yönelik toplumsal uzaklık ve bilişsel esneklik değişkenleri tarafından yordanıp yordanmadığını incelemek amaçlanmaktadır. Araştırma betimsel bir çalışmadır. Araştırmaya 285 (%54,2) kadın, 241 (%45,8) erkek olmak üzere 526 öğretmen adayı katılmıştır. Araştırmada Bilişsel Esneklik Ölçeği, Öğretmenlerin Çokkültürlü Tutum Ölçeği, Bogardus Toplumsal Uzaklık Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu’ndan yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile toplumsal uzaklığın düşük olması ve bilişsel esneklik arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Uygulanan aşamalı çoklu doğrusal regresyon analizinde toplumsal uzaklık ve bilişsel esneklik değişkenlerinin öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının anlamlı yordayıcıları olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. İki değişken varyansın toplam % 20'sini açıklamaktadır. Sonuç olarak öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarında hem kişisel özelliklerinin hem de toplumsal olarak diğer gruplara bakışlarının etkili olduğu görülmektedir. Türkiye'nin hem kendi kültürel çeşitliliği hem de göç vb. olgularla daha da yaygınlaşan çokkültürlü yapısı öğretmenlerin çokkültürlülüğe yönelik farkındalıklarının geliştirilmesini daha elzem kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli mülteciler, toplumsal uzaklık, bilişsel esneklik

Kaynakça

• Akman, Y., & Akman, G. İ. (2017). The Investigation of Teachers’ Multicultural Education Attitude According to the Perception of Social Intelligence. Sakarya University Journal of Education, 7(1), 34-48.
• Aktaş, E., & Gülçür, İ. (2017). Suriyelilere yönelik toplumsal kabulü ve uyumu etkileyen sosyo-ekonomik faktörler: Mersin ili Mezitli ilçesi örneği. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 11(23), 235-248.
• APA (2002). Guidelines on multicultural education, training, research, practice, and organizational change for psychologists- American Psychological Association. http://apa.org/pi/oema/resources/policy/multicultural-guidelines.aspx?item=5], adresinden 04.12.2015 tarihinde erişildi.
• Avcı, N. (2013). Toplumsal uzaklık bağlamında Batı Anadolu’ya göçle yerleşmiş kürtler üzerine bir araştırma (Manisa ili örneği). SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi Ağustos, 29, 151-170.
• Banks, J. A. (2008). Diversity, group identity, and citizenship education in a global age. Educational researcher, 37(3), 129-139. Baysal, A.C. (1981). Sosyal psikolojide tutumlara teorik bir yaklaşım. İ.Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, Mart, 121-138.
• Bichi, R. (2008). Mixed approach to measuring social distance. Cognition, Brain, Behavior. An Interdisciplinary Journal, 12(4). Bilgiç, M.S., Koydemir, F.S., Akyürek, S. (2014). Türkiye’de kimlikler arası kutuplaşmanın sosyal mesafe üzerinden ölçümü ve toplumsal güvenliğe etkisi. Bilge Strateji, Güz, 6(11), 163-205.
• Bilgin, M. (2009a). Bilişsel esnekliği yordayan bazı değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt No:3, No: 36 (2009) 142-157.
• Bilgin, M. (2009b). Developing a cognitive flexibility scale: Validity and reliability studies. Social Behavior and Personality. 2009, 37(3), 343-354.
• Bogardus, Emory S. (1925). Measuring social distances.” Journal of Applied Sociology 9, 299-308.
• Bogardus, Emory S. (1926). Social distance in the city. Proceedings and Publications of the American Sociological Society, 20, 40-46.
• Brandwein, D., & Donoghue, C. (2011). A Multicultural Grassroots Effort to Reduce Ethnic and Racial Social Distance among Middle School Students. Multicultural Education, 19(1), 38-43.
• Bulut, M., & Sarıçam, H. (2016). Okul öncesi öğretmen ve öğretmen adaylarinda çokkültürlü kişiliğin çokkültürlü eğitim tutumlari üzerindeki etkisinin incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 295-322.
• Cañas, J.J.,Fajardo, I. ve Salmerón, L. (2013) Cognitive flexibility. http://www.ugr.es/~ergocogn/articulos/cognitive -flexibility1.pdf 14 Nisan 2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Cengiz, D. (2015). Zorunlu göçün mekânsal etkileri ve yerel halkın algısı; kilis örneği. Electronic Turkish Studies, 10(2). Chisholm, I. M. (1994). Preparing teachers for multicultural classrooms. The Journal of Educational Issues of Language Minority Students, 14(11), 43-68.
• Chung,S., Fangsu,Y. ve Wensu,S. (2012). The impact of cognitive flexibility on resistance to organizational change. Social Behavior and Personality. 40(5), 735-746 © Society for Personality Research http://dx.doi.org/10.2224/sbp.2016.04.05.735 Cırık, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 34: 27-40.
• Coenders, M., Lubbers, M., & Scheepers, P. (2005). Majority populations’ attitudes towards migrants and minorities. Report for the European Monitoring Centre on Racism and Xenophobia. Wien: EUMC.
• Charness, G., & Gneezy, U. (2008). What's in a name? Anonymity and social distance in dictator and ultimatum games. Journal of Economic Behavior & Organization, 68(1), 29-35.
• Çelikkaleli, Ö. (2014). Bilişsel Esneklik Ölçeği’nin Geçerlik ve Güvenirliği.Eğitim ve Bilim, 39(176).
• Çiftçi, H. (2018). Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Tutum, Algı ve Empatik Eğilimlerinin Analizi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 7(3), 2232-2256.
• Diril, A. (2011). Lise öğrencilerinin bilişsel esneklik düzeylerinin sosyo-demografik değişkenler ve öfke düzeyi ile öfke ifade tarzları arasındaki ilişki açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Erdoğan, M.M. (2014). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, Ankara.
• Erkuş, A. (2011). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci, Seçkin Yay., Ankara
• Erkuş, A. (2012). Varolan ölçek geliştirme yöntemleri ve ölçme kuramları psikolojik ölçek geliştirmede ne kadar işlevsel: yeni bir öneri. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, Kış 2012, 3(2), 279-290.
• Kabaklı Çimen, L., & Ersoy Quadır, S. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Suriyeli Sığınmacılarla İlgili Tutumlarının Sivil Katılımları Bağlamında İncelenmesi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 7(2), 1251-1273.
• Gay, G. (1994). A Synthesis of Scholarship in Multicultural Education. Urban Monograph Series. 26. 04.2016 tarihinde http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED378287.pdf adresinden erişilmiştir.
• Gay, G. (2002). Preparing for culturally responsive teaching. Journal Of Teacher Educatıon-Washıngton Dc, 53(2), 106-116.
• Güler, M. (2013) Gruplararası Temas, Kaygı ve Yanlılığın Sosyal Mesafeye Etkisi: Türk ve Kürt Kökenli Gruplar Üzerine Bir Çalışma". Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülüm, İ.V. ve Dağ, İ (2012) .Tekrarlayıcı düşünme ölçeği ve bilişsel esneklik envanterinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anatolian Journal of Psychiatry,13: 216-223.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel Psikoloji Kültür Bağlamında İnsan ve Aile.İstanbul: Evrim Yayınları.
• Kearsley, G.(2000). Cognitive flexibility theory. http://www.gwu.edu/~tip/spiro.html 19.03.2016 tarihinde ulaşılmıştır.
• Koc, Y., & Anderson, J. R. (2018). Social distance toward Syrian refugees: The role of intergroup anxiety in facilitating positive relations. Journal of Social Issues, 74(4), 790-811.
• Man, F. (2016). “Günah keçileri” ya da “Olağan şüpheliler” olarak Suriyeliler. Çalışma ve Toplum, 3, 1147-1170.
• Martin, M. M. ve Anderson, C. M. (1998). The cognitive flexibility scale: Three validity studies. Communication Reports. Volume: 11, No:1.
• MEB. (2017). http://oygm.meb.gov.tr/www/bakanligimizca-sinifinda-yabanci-uyruklu-ogrenci-bulunan-ogret menler- icin-el-kitabi-yayinlandi/icerik/511 adresinden 12.07. 2018 tarihinde erişildi.
• Nieto, Sonia, Bode, Patty. 2008. Affirming diversity, The Sociopolitical context of multicultural education (5th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Polat, F. Ç., & Kaya, E. (2017). Bir Ötekileştirme Pratiği: Türkiye’de Yaşayan Suriyelilere Yönelik Tutumlar. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 38-48.
• Ponterotto, J.G., Baluch, S., Greig T., & Rivera, L. (1998). Development and initial score validation of the teacher multicultural attitude survey. Educational and Psychological Measurement, 58(6), 1002-1016.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Topkaya, Y., & Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri (Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 767-786.
• Yazıcı, S., Başol, G., ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: bir güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(37).
• Yıldırımalp, S., & İyem, C. (2017). Suriyeli Sığınmacıların Toplumsal Kabul ve Uyum Sürecine İlişkin Bir Araştırma. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 107-126.
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) (2018). 15. 05. 2018 tarihinde http://www.unhcr.org/tr/turkiyedeki-multeciler-ve-siginmacilar