COVID-19 Salgınında Ergenlerin Umut, Psikolojik Sağlamlık ve Kişilik Özellikleri

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 2, 329 - 349, 19.08.2021

Osman Söner , Filiz Gültekin

https://doi.org/10.17860/mersinefd.825260

Cited By: 5

Öz

Bu araştırmada COVID-19 salgın sürecinde sokağa çıkma yasağı olan ergenlerin psikolojik sağlamlık ve umut düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Buna ek olarak, salgın sürecinde sokağa çıkma yasağı olan ergenlerin sıfatlara dayalı kişilik özelliklerinin umut ve psikolojik sağlamlıklarını yordama düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul Arnavutköy ilçesinde bulunan ve farklı liselerde öğrenim gören 2227’si kız (%60,1) ve 1477’si erkek (%39,9) olmak üzere toplam 3704 ergen oluşturmaktadır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmış olup veriler, Sürekli Umut Ölçeği, Psikolojik Sağlamlık Ölçeği ve Sıfatlara Dayalı Kişilik Ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırma sonucunda, salgın sürecinde sokağa çıkma yasağı olan ergenlerin umut ve psikolojik sağlamlık düzeylerinde psikolojik desteğe ihtiyaç duyma, maddi desteğe ihtiyaç duyma, COVID-19 hastası yakını olma ve aile bireylerinin işten çıkarılma durumlarına göre anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, sıfatlara dayalı kişilik özelliklerinin ergenlerin umut ve psikolojik sağlamlık düzeylerini anlamlı şekilde yordadığı saptanmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda konuya ilişkin öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

COVİD-19, Psikolojik Sağlamlık, Umut, Kişilik Özellikleri, Ergenler

Hope, Psychological Resilience and Personality Traits of Adolescents in the COVID-19 Pandemic

Öz

This study aimed to examine the psychological resilience and hope levels of adolescents in lockdown during the COVID-19 pandemic in terms of various variables. In addition, it was aimed to determine the predictive levels of personality traits of hope and psychological resilience based on the adjectives of adolescents who were subjected to curfew during the pandemic period. The study group of the research consists of 3704 adolescents, 2227 girls (60.1%) and 1477 (39.9%) boys, located in Arnavutköy district of Istanbul and studying at different high schools. A relational scanning model was used in the study, and the data were collected by Continuous Hope Scale, Psychological Resilience Scale, and Adjectives Based Personality Scale. As a result of the research, hope and psychological resilience of the adolescents who had a curfew during the pandemic were significantly different in terms of needing psychological support, needing financial support, being a relative of a COVID-19 patient, and dismissal of family members. In addition, it was determined that personality traits based on adjectives significantly predicted psychological resilience and hope level. In line with the findings, suggestions related to the subject were presented. 

Anahtar Kelimeler

hope, covid-19, resilience, personality characteristics, adolescents

Kaynakça

• Akgün, Ö.E., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K. Demirel, F. ve Karadeniz, Ş. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akman, Y. ve Korkut, F. (1993). Umut ölçeği üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (9), 193-202.
• Aktaş, B. (2018). Ortaokul öğrencilerinde internet ve dijital oyun bağımlılığının psikolojik sağlamlık ve saldırganlıkla ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi, Kars.
• Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• APA (2020). https://www.apa.org/topics/resilience. Erişim Tarihi: 25.05.2020
• Atarbay, S. (2017). Farklı bölümlerde öğrenim gören üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerinin psikolojik dayanıklılıklarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Atik, E.L. (2013). Liseli ergenlerde bağlanma stilleri ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkide öz-yansıtma ve içgörünün rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi, İstanbul.
• Atik, G. ve Kemer, G. (2009). Çocuklarda umut ölçeği’ nin psikometrik özellikleri: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 8(2), 379-390.
• Aydın, B. (2010). Üniversite öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri ile psikolojik sağlamlıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Aydın, E. (2018). Çocukluk çağı travmatik yaşantılarının psikolojik sağlamlık ve depresyon belirtileri üzerine etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, M. ve Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 37-53. doi: 10.17051/io.2014.74855
• Averill, J. R., Catlin, G., and Chon, K. K. (1990). Rules of hope. New York: Springer-Verlag.
• Aydoğan, S.(2010). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin umut ve benlik saygısı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Azaklı, A. (2017). Liseli ergenlerde psikolojik sağlamlığın duygusal zekâ ve bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Bacanlı, H. İlhan, T. ve Aslan, S. (2009). Beş faktör kişilik kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: Sıfatlara dayalı kişilik testi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 7(2), 261-279.
• Bahadır, E. (2009). Sağlıkla ilgili fakültelerde eğitime başlayan öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Barrett, K. C., Gloeckner, G. W., Leech, N. L. and Morgan, G. A. (2012). IBM SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (Fifth Edition). United Kingdom: Rutledge Press.
• Barrick, M. R. and Mount, M. K. (1991). The big five personality dimensions and job performance: A meta-analysis. Personnel Psychology, 44(1), 1–26. doi: 10.1111/j.1744-6570.1991.tb00688.x
• Baş Atik, Z. (2018). Öğretmenlerin işle bütünleşme düzeylerinin beş faktör kişilik özellikleri, iş doyumu ve öznel iyi oluşla ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Benetti, C. (2006). Affect regulated indirect effects of trait anxiety and traıt resilience on self esteem. Personalıty And Ind Dıfferences, 41(2), 341-352. doi: 10.1016/j.paid.2006.01.015
• Bilgin, M. (2009b). Bilişsel esnekliği yordayan değişkenler. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 142-157.
• Bilgin, M. (2017). Ergenlerin beş faktör kişilik özelliği ile bilişsel esneklik ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), 945-954. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/325819 adresinden erişilmiştir.
• Bindal, G. (2018). Ergenlerin psikolojik sağlamlığın (resilience), çocukluk çağındaki travma ve bağlanma stilleri ile ilişkisinin incelenmesi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Gaziantep.
• Bozioneles, N. (2014). The big five of personality and work involvement. Journal of Managerial Psychology, 19(1), 69-81. doi: 10.1108/02683940410520664
• Bulut, A. (2016). Ergenlerin anksiyete, sosyal destek ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik (İ.D. Erguvan Sarıoğlu, çev.). İstanbul: Kaknüs Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (23. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cao, W., Fang, Z., Hou, G., Han, M., Xu, X., Dong, J. and Zheng, J. (2020). The psychological impact of the COVİD-19 epidemic on college students in Chine. Psychiatry Research 287, 3-12. doi: 10.1016/j.psychres.2020.112934
• Carver, C. S. (1998). Resilience and thriving: Issues, models, and linkages. Journal of Social Issues, 54, 245-266. doi: 10.1111/j.1540-4560.1998.tb01217.x
• Campbell-Sills, L., Forde, D.R. and Stein, M.B. (2009). Demographic and childhood environmental predictors of resilience in a community sample. Journal of Psychiatric Research, 43, 1007–1012. doi: 10.1016/j.jpsychires.2009.01.013
• Chung, H.(2008).Resilience and charachter strenghts among college student (Doctor thesis). University of Arizona, Arizona.
• Cohn, M. A., Fredrickson, B.L., Brown, S.L., Mikels, J.A. and Conway, A. M. (2009). Happiness unpacked: Positive emotions increase life satisfaction by building resilience. American Psychological Association, 9(3), 361–368. doi: 10.1037/a0015952
• Çataloğlu, B. (2011). Madde kullanan ve kullanmayan ergenlerin psikolojik sağlamlık ve aile işlevleri açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çetin, C. ve Anuk, Ö. (2020). COVİD-19 pandemi sürecinde yalnızlık ve psikolojik dayanıklılık: Bir kamu üniversitesi öğrencileri örneklemi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 170-189.
• Çetin, F., Yeloğlu, H.O. ve Basım, H.N. (2015). Psikolojik dayanıklığın açıklanmasında beş faktör kişilik özelliklerinin rolü: Bir kanonik ilişki analizi. Türk Psikoloji Dergisi, 30(75), 81-92.
• Çiğdemoğlu, S. (2006). Lise 1. Sınıf öğrencilerinin akran baskısı, özsaygı ve dışadönüklük kişilik özelliklerinin okul türlerine göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çiğdem, E. (2020). Pansiyonda ve ailesi yanında kalan liseli öğrencilerin umut, dindarlık ve akademik başarı durumlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Çivi, S., Kutlu, R., ve Çelik, H.H. (2011). Kanserli hasta yakınlarında depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 53 (4), 248-253.
• Dayıoğlu, B. (2008). Resilience in university entrance examination applicants: The role of learned resourcefulness, perceived social support and gender. Master thesis, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Davey, M., Eaker, D. G. and Walters, L. H. (2003). Resilience processes in adolescents: Personality profiles, self-worth, and coping. Journal of Adolescent Research, 18(4), 347-362. doi: 10.1177/0743558403018004002
• Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(1), 56-64.
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’ nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Duruk, S. (2018). 45 yaş üstü bireylerdeki internet bağımlılığının beş faktör kişilik özelliklerinden nevrotizm ile korelasyonunun araştırılması ve bazı sosyo-demografik özelliklere göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Düzgün, E. (2004). Mimari tasarım eğitiminde ‘‘Başarı yöneliminin’’ ölçülmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Ebstrup, J.F., Eploy, L.F., Pisinger, C. and Jorgensen, T. (2011). Association between the five factor personality traits and perceived stress: İs the effect mediated by general self- efficacy?. Anxiety, Stress and Coping, 24(4), 407-419. doi: 10.1080/10615806.2010.540012
• Engel, G., Olson, K.R. and Patrick, O. (2002). The personality of love: Fundamental motives and traits related to components of love. Personality and Individual Differences, 32, 839–853. doi: 10.1016/S0191-8869(01)00090-3
• Ersöz, O. (2018). Psikolojik ve akademik değişkenlerin temel eğitimden ortaöğretime geçiş sınav başarısına etkisi, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Eryılmaz, A. ve Öğülmüş, S. (2010). Ergenlikte öznel iyi oluş ve beş faktörlü kişilik modeli. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 189-203.
• Fayombo, G. (2010). The relationship between personality traits and psychological resilience among the Caribbean adolescents. International Journal of Psychological Studies, 2(2), 105-116.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using SPSS. London: Sage Publication.
• Funder, D. C. ( 2007). The personality puzzle (4th ed.). New York : W. W. Norton & Company.
• Fletcher, D. and Sarkar, M. (2013). Psychological resilience: A review and critique of definitions, concepts, and theory. European Psychologist, 18(1), 12-23. doi: 10.1027/1016-9040/a000124
• Gerede, A. (2002). İlköğretimde okuyan çocukların umutsuzluk düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Gizir, C.A. (2007). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler üzerine bir derleme çalışması. Türk Psikolojik Danışma ver Rehberlik Dergisi, 3(28), 113-126.
• Glass, R., Prichard, J., Lafortune, A. and Schwab, N. (2013). The ınfluence of personalıty and facebook use on student academıc performance. Issues in Information Systems, 14(2), 119-126.
• Güçlü, G. (2019). Ergenlerde siber zorbalığa maruz kalma durumuna göre psikolojik sağlamlığın incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite öğrencilerinde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve psikolojik sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 2(11), 73-88.
• Hettema, J. M., Neale, M. C., Myers, J. M., Prescott, C. A. and Kendler, K. S. (2006). A population-based twin study of the relationship between neuroticism and internalizing disorders. American Journal of Psychiatry, 163(5), 857-864. doi: 10.1176/ajp.2006.163.5.857
• Hjemdal, O., Vogel, P.A., Solem, S., Hagen, K. and Stiles, T.C. (2011). The relationship between resilience and levels of anxiety, depression and obsessive-compulsive symptoms in adolescents. Clinical Psychology Psyhother, 18(4), 314-321. doi: 10.1002/cpp.719.
• Horesh, D. and Brown, A.D. (2020). Traumatic stress in the age of COVİD-19: A call to close critical gaps and adapt to new realities. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 12(4), 331-335. doi: 10.1037/tra0000592
• Hyams, K. C., Murphy, F. M., and Wessely, S. (2002). Responding to chemical, biological, or nuclear terrorism: The ındirect and long-term health effects may present the greatest challenge. Journal of health politics, policy and law, 27(2), 273-292. doi: 10.1215/03616878-27-2-273.
• Kacar, M. ve Sarıçam, H. (2015). Sınıf öğretmen adaylarının üstbiliş farkındalıkları ile matematik kaygı düzeyleri üzerine bir çalışma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 137-152.
• Kan, M. (2018). Üniversite öğrencilerinde yetişkin bağlanma biçimleri, kişilik özellikleri ve benlik saygısı arasındaki ilişkiler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
• Kara, A. (2019). Zihinsel özel gereksinimi olan çocuk annelerinde psikolojik sağlamlık ve baba katılımı ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Karaırmak, Ö. ve Siviş Çetinkaya, R. (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 30-43.
• Karasar, N. (2019). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (34. bsk.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Köksal, O. ve Şahin, F. (2015). Gelir ve mutluluk: gelir karşılaştırmasının etkisi. Sosyoekonomi. 23(26), 45-59.
• Kula, E.(2008). Endüstri meslek lisesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri ve saldırganlık durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Kurtoğlu, S.S. (2019). Ortaöğretim öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin algılanan sosyal destek, benlik saygısı ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• Küsgülü, Ü. (2014). Üniversite öğrencilerinin mutluluk, umut ve narsiszm düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Leary, M. R., Tate, E. B., Adams, C. E., Allen, A. B. and Hancock, J. (2007). Self compassion and reactions to unpleasant self-relevant events: The ımplications of treating oneself kindly. Personality and Individual Differences, 92(5), 887-904. doi: 10.1037/0022-3514.92.5.887
• Li, M., Xu, J. He, Y. and Wu, Z. (2012). The analysis of the resilience of adults one year after the 2008 wenchuan earthquake. Journal Of Community Psychology, 40(7), 860-870. doi: 10.1002/jcop.21496
• Lounsbury, J. W. and Gibson, L. W. (2009). Personal style inventory: A personality measurement system for work and school settings. Knoxville, TN: Resource Associates Inc.
• Mandleco, B. and Peery, J. C. (2000). An organizational framework for conceptualizing resilience in children. Journal of Child and Adolescent Psychiatric Nursing, 13(3), 99-114. doi: 10.1111/j.1744-6171.2000.tb00086.x
• Martinek, T. J. and Hellison, D. R. (1997). Fostering resiliency in underserved youth through physical activity. Quest, 49, 34-49.
• Masten, A.S. and Coatsworth, J.D. (1998). The development of competence in favorable and unfavorable environments: Lessons from research on sucessful children. American Psychologist, 53(2), 205-220. doi: 10.1037/0003-066X.53.2.205
• McAdams, D.P. (2008). The person: An introduction to the science of personality psychology (5. Et.). New Jersey: Wiley.
• McCrae, B. Robert, R. and Costa, P. T. (1985). Updating norman’s “Adequate Taxonomy”: İntelligence and personality dimensions in natural language and in questionnaires. Journal of Personality and Social Psychology, 49(3), 710-721. doi: 10.1037//0022-3514.49.3.710
• Mischel, W., Shoda,Y. and Ayduk, Ö. (2008). Introduction to personality (8th ed.). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons.
• Mount, M. K., Barrick, M. R., Scullen, S. M. and Rounds, J. (2005). Higher-order dimensions of the big five personality traits and the big six vocational interest types. Personal Psychology, 58(2), 447-478. doi: 10.1111/j.1744-6570.2005.00468.x
• Mutlu, D. (2017). Üniversite öğrencilerinin özel yaşam alanlarına yönelik umut düzeyleri ile stresle başa çıkma tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Olszewski-Kubilius, P. (2003). Do we change gifted children to fit gifted programs, or do we change gifted programs to fit gifted children?. Journal for the Education of the Gifted, 26(4), 304-313.
• Ottekin, N. (2009). Ailelerinden ayrı olarak öğrenim görmekte olan üniversite öğrencilerinin benlik saygısı ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Önder, A. ve Gülay, H. (2008). İlköğretim 8. Sınıf öğrencilerinin psikolojik sağlamlığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 192-197.
• Öz, F. ve Bahadır Yılmaz, E. (2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 16(3), 82-89.
• Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zeka ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Özcan, B. (2005). Anne-Babaları boşanmış ve anne-babaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu faktörler karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Özmen, D., Dündar, P.E., Çetinkaya, A.Ç., Taşkın, O. ve Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9(1), 8-15.
• Pala, G. (2019). Ergenlerin kimlik gelişimi ile akademik motivasyon ve umudun ilişkisinde psikolojik ihtiyaçların aracı rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Polizzi, C., Lynn, S.J. and Perry, A. (2020). Stress and copıng in the time of COVİD-19: Pathways to resilience and Recovery. Clinical Neuropsychiatry, 17(2), 29-62. doi: 10.36131/ CN20200204
• Riley, J.R. and Masten, A.S. (2005). Resilience in Context. R.D.V. Peters, B. Leadbeater and R.J. McMahon (Ed.), Resilince in children, families, and communities: Linking context to practice and policy (s.13-25). New York: Kluwer Academic / Plenum Publishers.
• Rutter, M. (2012). Resilience as a dynamic concept. Development and Psychopathology, 24(2), 335-344. doi: 10.1017/S0954579412000028
• Sağdıç, M. ( 2005). Öğrencilerin meslek lisesi tercihini etkileyen etmenler ve umut düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Sipahioğlu, Ö. (2008). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Smith, B.W., Dalen, J., Wiggins, K., Tooley, E. Christopher, P. and Jennifer Bernard, J. (2008). The brief resilience scale: Assessing the ability to bounce back. International Journal of Behavioral Medicine, 15, 194-200. doi: 10.1080/10705500802222972
• Snyder, C.R., Hoza, B., Pelham, W.E., Rapoff, M., Ware, L., Danovsky, M., Highberger, L., Ribinstein, H. and Stahl, K.J. (1997). The development and validation of the children’s hope scale. Journal of Pediatric Psychology, 22(3), 399-421. doi: 10.1093/jpepsy/22.3.399
• Snyder, C. R., Feldman, D. B., and Rand, K. L. (2002). Hopeful choices: A school counselor’s guide to hope theory. Professional School Counseling, 5(5), 298-307.
• Snyder, C. R., Harris, C., Anderson, J. R., Holleran, S. A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., Yoshinobu, L., Gibb, J., Langelle, C. and Harney, P. (1991). The will and the ways: Development and validation of an individual-differences measure of hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60, 570–585. doi: 10.1037//0022-3514.60.4.570.
• Snyder, C. R., Shorey, H. S., Cheavens, J., Pulvers, K. M., Adams, V. H., and Wiklund, C. (2002). Hope and academic success in college. Journal of Educational Psychology, 94, 820-826. doi: 10.1037/0022-0663.94.4.820
• Stotland, E. (1969). The psychology of hope. San Francisco: Jossey-Bass.
• Şakar, Z. (2019). Üniversite öğrencilerinin özel yaşam alanları umut düzeyleri ile çocukluk dönemi mutluluk ve huzur anıları, kişilik özellikleri ve algıladıkları duygusal istismar arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Tarhan, S. (2012). Umudun özyeterlik, algılanan sosyal destek ve kişilik özelliklerinden yordanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tarhan, S. ve Bacanlı, H. (2015). Sürekli umut ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well – Being, 3(1), 1-14.
• Telef, B.B. (2004). Öğretmenlerin kişilik özellikleri stresle başa çıkma yöntemleri ve kontrol düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Topbay, Y. (2016). Ortaokul öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin algılanan sosyal destek ve aile işlevleri açısından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Toplu, A. (2017). Şiddete maruz kalan ergen öğrencilerin psikolojik sağlamlıkları ile empati ve öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin demografik değişkenlerle birlikte incelenmesi (Kahramanmaraş ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Turgut, Ö. (2015). Ergenlerin psikolojik sağlamlık düzeylerinin, önemli yaşam olayları, algılanan sosyal destek ve okul bağlılığı açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Tusaie, K., and Dyer, J. (2004). Resilience: A historical review of the construct. Holistic Nursing Practice, 18, 3–8.
• Usta, F.(2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik iyi olma ve umut düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Uysal, M. ve Günay, S. (2001). Durbin-watson ölçütüne göre kararsızlık bölgesinde bulunan negatif otokorelasyon için bazı testler. Anadolu University Journal Of Science and Technology, 2(2), 277-284.
• Üngüren, E. (2007). Lise ve üniversitelerde turizm eğitimi alan öğrencilerin umutsuzluk ve kaygı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi Antalya'da bir uygulama. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Vatan, Ş. (2013). Üniversite öğrencilerinin kişilik özellikleri, umutsuzluk, çaresizlik ve talihsizlik düzeyleri ile problem çözme yaklaşımları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 16, 88-97.
• Vahapoğlu, Z. (2013). Ön lisans öğrencilerinin umut düzeyleri ve başarı yönelimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Veenhoven, R., ve Dumludağ, D. (2015). İktisat ve mutluluk. İktisat ve Toplum Dergisi, 58, 46-51.
• Vidinlioğlu, S. Ö. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin benlik algısı ve umutsuzluk düzeyleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Wang, C., Pan, R., Wan, X., Tan, Y., Xu, L, Ho, C.S. and Roger, C.H. (2020). İmmediate psychological responses and associated factors during the initial stage of the 2019 Coronavirüs Disease (COVİD-19) epidemic among the general population in China. İnternational Journal of Environmental Research and Public Health, 17, 1-25. doi: 10.3390/ijerph17051729
• Werner, E. E. and Smith, R. S. (2001). Journeys from childhood to midlife: risk, resilience, and recovery. Ithaca, NY: Cornell University Press.
• White, J. K., Hendrick S. S. and Hendrick, C. (2004). Big five personality variables and relationship constructs. Personality and Individual Differences, 37, 1519–1530. doi: 10.1016/j.paid.2004.02.019
• Yavuzarslan Gök, A. (2017). Ergenlerde problemli internet kullanımı, kişilik özellikleri ve sosyal beceri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ile iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 1303-2860.
• Yıldırım, K. P. (2014). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ile benlik kurgusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldırım, Ö. (2019). Bilim ve sanat merkezlerine devam eden öğrencilerin psikolojik sağlamlık, öz-yeterlik ve sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Yıldızoğlu, H. (2013). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleriyle çatışma yönetim stili tercihleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Yöndem, Z.D. ve Bahtiyar, M. (2016). Ergenlerde psikolojik dayanıklılık ve stresle baş etme. The Journal of Academic Social Science Studies, 45, 53-62, doi: 10.9761/JASSS3419
• Qiu, J., Shen, B., Zhao, M., Whang, Z., Xie, B. and Xu, Y. (2020). A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the COVID-19 epidemic: implications and policy recommendations. General Psychiatry, 33(2), 1-3. doi: 10.1136/gpsych-2020-100213