Bu çalışma, bir beden bölümü sözcüğü olan ‘ciğer’in
Türkçe deyimlerdeki değişmeceli kullanımını bilişsel dilbilimsel bir açıdan
incelemektedir. Veriler çeşitli deyimler sözlüklerinden toplanmış ve içinde
ciğer sözcüğü geçen deyimler, Kavramsal Metafor Kuramı (Lakoff ve Johnson, 1980;
Kövecses, 2000) çerçevesinde incelenmiştir. Bulgular,
ciğerin, her biri farklı alt modeller içeren KİŞİ, CANLI BİR VARLIK,
DEĞERLİ BİR NESNE ve KAP olarak kavramsallaştığı
bedenleşmiş bilişsel-kültürel bir model ortaya koymaktadır. Bulgular, ayrıca ‘ciğer’in,
üzüntü, acıma, sevgi, korku, duygusallık, hoşlanmama/nefret ve mutluluk
ifadelerinde sıklıkla kullanılıp DUYGULARIN MERKEZİ olarak kodlandığını
göstermektedir. Çalışma, Türkçede deneyimlerin kavramsallaşmasında metafor,
metonimi ve imge şemalarının egemen olduğunu vurgulamakta ve kültürün
bedenleşmiş bilişin ortaya çıkışında etkili bir rol oynadığı görüşünü
desteklemektedir.
This
study investigates the conceptualizations of the body part term ciğer (liver-lung) as it is used in
idioms figuratively from the cognitive linguistic perspective. Data are collected from several dictionaries, and the
idioms that include the word ciğer
are analyzed in terms of Conceptual Metaphor Theory (Lakoff & Johnson,
1980; Kövecses, 2000). The findings reveal an embodied cultural model for ciğer that is conceptualized as A
METONYMY FOR THE PERSON, A LIVING BEING, AN OBJECT OF VALUE and A CONTAINER,
each of which include diverse sub-folk models. Findings also demonstrate ciğer
as A LOCUS FOR EMOTIONS expressing sadness, pity, liking/love, fear,
affectivity, disliking/hate and happiness in Turkish. The study highlights the
supremacy of metaphors, metonymies and image schemas in the conceptualization
of experiences in Turkish as well as supports the view that embodiment is
culturally motivated.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 15 Sayı: 1 |