Basic demographic characteristics and health status of home health service in Çanakkale

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 3, 457 - 468, 31.12.2019

Esen Eker , Özgür Özerdoğan , Eftal Yıldırım Sibel Oymak , Coşkun Bakar

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.569332

Cited By: 4

Öz

Aim: The aim of this study was to determine the socio-demographic
characteristics and psychological and illness conditions of individuals who
benefited and / or benefited from HCS conducted within the scope of Çanakkale
State Hospital between January 2015 and December 2017. Method: In this descriptive epidemiological study, the files of
901 people who were given health services by Çanakkale State Hospital Home
Health Service Unit between January 2015 and December 2017 were evaluated. A
questionnaire was prepared on the information in the files. Sociodemographic
characteristics, follow-up periods, bed dependence, personal care, safety,
personal hygiene, nutrition, use of auxiliary tools and psychological
conditions, chronic diseases, previous surgery, pressure ulcer, neurology,
internal medicine consultation, the reasons for the follow-up was recorded. Results: It was found that 62.7% were
female, mean age was 77.72 ± 12.78, 40.7% were fully dependent, 26.7% of them
were mis-nutrition, 44.9% of them were sad, %13.1 had press ulcer, 7.7% were
using auxiliary tools, 99.3% had at least one chronic disease, 22.8% had
operation. Conclusion: In order to
maintain the physical and psychosocial health status of individuals, there is a
need for dieticians, psychologists and psychiatrists and social workers in the
service model in primary health care units and in HHS units. HHS should be
integrated and coordinated with primary health care services for the success of
treatment and the efficiency of this service. The service for people in need of
HHS is primarily to create a follow-up model over 65 years of age, followed by
primary health care.

Anahtar Kelimeler

Home health service, Çanakkale, health of the elderly

Çanakkale ilinde evde sağlık hizmeti alan kişilerin temel demografik özellikleri ve sağlık durumları

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Çanakkale Devlet Hastanesi
kapsamında yürütülen Evde Sağlık Hizmetlerinden (ESH), Ocak 2015-Aralık 2017
tarihleri arasında faydalanmış ve/veya faydalanmakta olan bireylerin
sosyo-demografik özelliklerinin ve bu hizmet gereksinimine neden olan psikolojik
ve hastalık durumların belirlenmesidir. Yöntem: Tanımlayıcı tipte bu
epidemiyolojik araştırma kapsamında Ocak 2015-Aralık 2017 tarihleri arası
Çanakkale Devlet Hastanesi Evde Sağlık Birimi tarafından sağlık hizmeti sunulan
901 kişinin takip dosyaları incelendi. Dosyalarda bulunan bilgiler üzerinden veri
toplama formu hazırlandı ve kişilerin sosyodemografik özellikleri, takip
süreleri, yatağa bağımlılık, kişisel bakım, güvenlik, kişisel hijyen, beslenme,
yardımcı araç kullanımı ve psikolojik durumları, kronik hastalık, geçirilmiş
ameliyat, bası ülseri, nöroloji, dahiliye konsültasyonu varlığı, şu an takipte
olmayan bireylerin takipten çıkış nedenleri kayıt altına alındı. Bulgular: İncelenen
kişilerin %62.7’si kadın, yaş ortalaması 77.72±12.78 yıldı. Kişilerin %40.7’si
tam bağımlıydı, %26.7’sinin beslenmesi uygun değildi, psikolojik durum değerlendirilmesinde
%44.9’u üzüntülüydü, %13.1’inde bası ülseri vardı, %7.7’si
yardımcı araç kullanıyordu, %99.3’ünde en az bir kronik hastalık vardı, %22.8’inin
ameliyat öyküsü vardı. Sonuç: Kişilerin fiziksel ve psikososyal sağlıklı
durumlarının devamı için birinci basamak sağlık hizmeti sunan birimlerde ve ESH
birimlerinde hizmet modeli içinde diyetisyene, psikoloğa ve psikiyatri
uzmanına, sosyal hizmet çalışanlarına ihtiyaç vardır. ESH alan kişilerin tedavi
başarıları ve bu hizmetin verimliliği için ESH; birinci basamak sağlık
hizmetleri ile entegre ve eşgüdümlü olmalıdır. ESH ihtiyacı olan kişilere
yönelik hizmet öncelikle birinci basamak sağlık hizmetleri tarafından belirli
aralıklarla takip edilecekleri 65 yaş üzeri izlem modeli oluşturmaktır.

Anahtar Kelimeler

evde sağlık hizmetleri, Çanakkale, yaşlı sağlığı

Kaynakça

• 1. Erol SI. Küresel Bir Sorun Olarak Demografik Dönüşüm: Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Önlemler. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2016;37:75-123.
• 2. Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle Yaşlılar, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=27595. Erişim Tarihi: 20.05.2019.
• 3. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Türkiye Hastalık Yükü Çalışması. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. Erişim Adresi:http://www.hips.hacettepe.edu.tr/UHYCSunumu_06122016.pdf. Erişim Tarihi: 20.05.2019
• 4. Akgün S, Bakar C, Budakoğlu Iİ. Dünya’da ve Türkiy’de Yaşlı Nüfus Eğilimi, Sorunları ve İyileştirme Önerileri. Türk Geriatri Dergisi. 2004;7(2):105-110. 5. Taşdelen P, Ateş M. Evde Bakım Gerektiren Hastaların Bakım Gereksinimleri ile Bakım Verenlerin Yükünün Değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2012;9(3):22-29.
• 6. Enginyurt Ö, Öngel K. Evde Bakım Hizmeti Kapsamındaki Hastaların Sosyodemografik Özellikleri ve Tıbbi Durumları. Smyrna Tıp Dergisi. 2011;(1):45-48.
• 7. Yılmaz M, Sametoğlu F, Akmeşe G, et al. Sağlık Hizmetinin Alternatif Bir Sunum Şekli Olarak Evde Hasta Bakımı. İstanbul Tıp Dergisi. 2010;11(3):125-132.
• 8. Aksoy H, Kahveci R, Şencan İ, Kasım I, Özkara A. Evde Bakım Hizmetlerine Genel Bakış ve Türkiye’deki Mevcut Durum. Turk Medical Journal. 2015;7(2):162-168.
• 9. Shepperd S, Doll H, Broad J, et al. Early discharge hospital at home. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2009.
• 10. Çayır Y, Avşar ÜZ, Avşar Ü, Cansever Z, Khan SA. Evde Sağlık Hizmetleri Alan Hastaların Özellikleri ve Bakım Verenlerin Beklentileri. Konuralp Tıp Dergisi. 2013;5(3):9-12.
• 11. Aslan Ş. Evde Sağlık Hizmetleri Uygulamasında Türkiye. Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi. 2018;1(1):44-55.
• 12. Çatak B, Kılınç AS, Badıllıoğlu O, Sütlü S, Erkan Sofuoğlu A, Aslan D. Burdur ’da Evde Sağlık Hizmeti Alan Yaşlı Hastaların Profili ve Evde Verilen Sağlık Hizmetleri. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 2012;10(1):13-21.
• 13. Türkiye İstatistik Kurumu. Ölüm Nedeni İstatistikleri, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni. Erişim Adresi: http://tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27620. Erişim Tarihi: 20.05.2019
• 14. Pehlivanoğlu EFÖ, Özkan MU, Balcıoğlu H, Bilge U, Ünlüoğlu İ. Adjustment and Reliability of Katz Daily Life Activity Measures for Elderly in Turkish. Ankara Medical Journal. 2018;18(2):219-223.
• 15. Arik G, Varan HD, Yavuz BB, et al. Validation of Katz index of independence in activities of daily living in Turkish older adults. Archives of Gerontology and Geriatrics. 2015;61(3):344-350.
• 16. Evde Sağlık Hizmetlerinde Hasta Yakınlarının Memnuniyeti. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016;7(1):863-880.
• 17. Karaman D, Kara D, Yalçın Atar N. Evde Sağlık Hizmeti Verilen Bireylerin Hastalık Durumlarının ve Bakım İhtiyaçlarının Değerlendirilmesi: Zonguldak Örneği*. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;4(3):347-359.
• 18. Akdemir N, Bostanoğlu H, Yurtsever S, Kutlutürkan S, Kapucu S, Canlı Özer Z. Yatağa Bağımlı Hastaların Evde Yaşadıkları Sağlık Sorunlarına Yönelik Evde Bakım Hizmet Gereksinimleri. Dicle Tıp Dergisi. 2011;38(1):57-65.
• 19. Çevik A, Basat O, Uçak S. Evde Sağlık Hizmeti Alan Yaşlı Hastalarda Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi ve Beslenme Durumunun Laboratuvar Parametreleri Üzerine Olan Etkisinin İrdelenmesi. Şişli Etfal Hastanesi Tıp Bülteni. 2014;48(2):132-139.
• 20. Limnili G, Özçakar N. Evde Sağlık Hizmetlerine Başvuru Özellikleri ve Beklentiler. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2013;17(1):13-17.
• 21. Hisar KM, Erdoğdu H. Evde Sağlık Hizmeti Alanlarda Yaşam Kalitesi Durumu ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Genel Tıp Dergisi. 2014;(24):138-142.
• 22. St Sauver JL, Boyd CM, Grossardt BR, et al. Risk of developing multimorbidity across all ages in an historical cohort study: Differences by sex and ethnicity. BMJ Open. 2015;5(2):1-13.
• 23. Bakanlığı TCA ve SP. Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bigiler. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Erişim Adresi:https://www.tuseb.gov.tr/enstitu/tacese/yuklemeler/RAPORLAR/aspb_2018_engelli_yasli_bireylere_iliskin_istatistiki_bilgiler.pdf. Erişim Tarihi: 20.05.2019
• 24. Aktürk AŞ, Atmaca E, Zengin S, Bayramgürler D. Kocaeli İlinde Evde Bakım Hizmeti Alan Hastalarda Bası Ülserlerinin Prevalansı ve Klinik Özellikleri. Türkderm. 2010;44(3):128-131.
• 25. Türken Gel K, Tokur Kesgin M. İnformal Bakım Verenlerin Bakım Yüküne İlişkin Hemşirelerin Görüşleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;20(4):267-278.
• 26. Kalınkara V, Kalaycı I. Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu , Bakım Yükü ve Tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2017;10(2):19-39.
• 27. Morley JE. Anorexia of aging: physiologic and pathologic. The American journal of clinical nutrition. 1997;66(4):760-773.
• 28. Morley JE. Pathophysiology of the anorexia of aging. Current Opinion in Clinical Nutrition and Metabolic Care. 2013;16(1):27-32.
• 29. Saka B. Yaşlı Hastalarda Malnütrisyon. Klinik Gelişim. 2012;(25):82-89.
• 30. De Groot LCPMG, Verheijden MW, De Henauw S, Schroll M, Van Staveren WA. Lifestyle, nutritional status, health, and mortality in elderly people across Europe: A review of the longitudinal results of the SENECA study. The Journals of Gerontology series A: Biological sciences and Medical sciences. 2004;59(12):1277-1284.
• 31. Morley JE, Silver AJ. Anorexia in the elderly. Neurobiology of Aging. 1988;9:9-16.
• 32. Işık O, Kandemir A, Erişen MA, Fidan C. Evde Sağlık Hizmeti Alan Hastaların Profili ve Sunulan Hizmetin Değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2016;19(2):171-186.
• 33. Neundorfer MM. Family caregivers of the frail elderly: Impact of caregiving on their health and implications for interventions. Family and Community Health. 1991;14(2):48-58.
• 34. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. Türkiye’de Yaşlı Bakım Hizmetleri Raporu. Erişim Adresi: https://abdisdb.aile.gov.tr/uploads/pages/raporlar-ve-yayinlar/turkiye-de-yasli-bakim-hizmetleri-raporu.pdf. Erişim Tarihi: 20.05.2019
• 35. Uncu Y, Özçakır A. Yaşlı hastaya birinci basamakta yaklaşım. Türk Geriatri Dergisi. 2003;6(1):31-37.
• 36. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Bölge Ofisi. Türkiye Hanehalkı Sağlık Araştırması Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Risk Faktörleri Prevalansı. Erişim Adresi:https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/WHO_Turkey_Risk_Factors_A4_TR_19.06.2018.pdf. Erişim Tarihi: 20.05.2019
• 37. Yörük S, Çalışkan T, Gündoğdu H. Balıkesir Devlet Hastanesi Evde Bakım Hizmet Biriminden Hizmet Alan 65 Yaş ve Üzeri Yaşlı Bireylerin Bakım Alma Nedenleri ve Sağlanan Hizmetlerin Belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;1(1):12-15.
• 38. Çubukçu M, Yazıcıoğlu B. Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi Evde Sağlık Hizmetleri Birimine Kayıtlı Hastaların Değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal. 2016;16(4):325-331.
• 39. Çayır Y. Birinci basamakta evde sağlık hizmetleri : Neler yapabiliriz ? Dicle Tıp Dergisi. 2013;40(2):340-344.
• 40. Keskinoğlu P, Pıçakçıefe M, Giray H, Bilgiç N, Uçku R, Tunca Z. Yaşlılarda depresif belirtiler ve risk etmenleri. Genel Tıp Dergisi. 2006;16(1):21-26.
• 41. Çınar Öİ, Kartal A. Yaşlılarda Depresif Belirtiler ve Sosyodemografik Özellikler ile İlişkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2008;7(5):399-404.