Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 44 - 55, 30.04.2021
https://doi.org/10.26559/mersinsbd.777961

Öz

Tüm dünyada yaygın olarak tüketilen çay ve kahvenin tip 2 diyabetli bireylerde glikoz kullanımı ve metabolizmasını etkileyebileceği düşünülmüştür. Amaç: Tip 2 diyabet veya insülin dirençli bireylerde kahve ile çay tüketiminin antropometrik ve biyokimyasal değerlerle ilişkisinin saptaması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma Ege Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları BD polikliniğine 2015-2016 Aralık tarihleri arasında başvuran (18-65 yaş arası) tip 2 diyabetli ve insülin direnci olan bireylere veri toplama formu ile uygulanarak yürütülmüştür. Bulgular: Gönüllülerin (n=300, yaş ortalaması 45.0) %54.0’ü tip 2 diyabetiktir; %65.0’i oral antidiyabetik, %14.3’ü bazal insülin, %15.6’sı ise multipl enjektabl tedavisi kullanmaktadır. Tıbbi beslenme tedavisinin %62.7’si uygulanmamaktadır. Katılımcıların %48.3’ü Türk kahvesini, %73.0’ü çayı, %84.7’si granül kahveyi şekersiz tüketmektedir. Beden kütle indeksi (BKİ), bel çevresi, yağ oranı ortalaması sırasıyla (n=300) 33.6 kg/m2, (n=299) 108.6 cm, (n=287) %39.1 belirlenmiştir. HbA1c, total kolesterol, trigliserit, HDL kolesterol, LDL kolesterol, sistolik ve diyastolik kan basıncları ortalamaları sırasıyla (n=274) %6.3, (n=252) 207.7 mg/dL, (n=253) 166.8 mg/dL, (n=249) 50.1 mg/dL, (n=247) 126.1 mg/dL, (n=288) 123.7 mmHg, (n=288) 80.3 mmHg olarak saptanmıştır. Bireylerin günlük mL tüketim ortalaması 187.5 7 (n=70) yeşil çay, 564.7 (n=288) siyah çay, 53.0 (n=240) Türk kahvesi, 206.5 (n=115) granül kahvedir. Günlük ≥800 mL siyah çay tüketenlerde <800 mL siyah çay tüketenlere göre vücut yağ oranının normal olma durumu anlamlı olarak yüksek saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: Kahveyle çayın etkisini saptamak amacıyla kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü 16/ECZ/001 nolu proje tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

16/ECZ/001 nolu proje

Teşekkür

İstatistiksel analiz konusunda desteklerinden dolayı Dr. Kıvanç Yüksel’e teşekkür ederiz

Kaynakça

  • Kaynaklar 1. Shaw JE, Sicree RA, Zimmet PZ. Global estimates of the prevalence of diabetes for 2010 and 2030. Diabetes Res Clin Pract 2010;87(1): 4-14.
  • 2. Evert AB, Boucher JL, Cypress M et al. Nutrition therapy recommendations for the management of adults with diabetes. Diabetes Care 2014;37(1):120-143.
  • 3. Ra A, Polansky MM. Tea enhances insulin activity. J Agric Food Chem 2002;50(24):7182-7186.
  • 4. Higdon JV, Frei B. Tea Catechins and polyphenols: health effects, metabolism, and antioxidant functions. Crit Rev Food Sc Nut 2003;43(1):89-143.
  • 5. Lane JD, Barkauskas CE, Surwit RS, Feinglos MN. caffeine impairs glucose metabolism in type 2 diabetes. Diabetes Care 2004;27(8):2047-2048.
  • 6. Kobayashi Y, Suzuki M, Satsu H et al. Green tea polyphenols ınhibit the sodium-dependent glucose transporter of ıntestinal epithelial cells by a competitive mechanism. J Agric Food Chem 2000; 48(11): 5618-5623.
  • 7. Shimizu M, Kobayashi Y, Suzuki M, Satsu H, Miyamoto Y. Regulation of intestinal glucose transport by tea catechins. BioFactors 2000;13(1-4):61–65.
  • 8. Kao YH, Hiipakka RA, Liao S. Modulation of endocrine systems and food intake by green tea epigallocatechin gallate. Endocrinology 2000;141(3):980-987.
  • 9. Law ME, Wang XL, Law BK, Hall RK, Nawano M, Granner DK. Epigallocatechin gallate, a constituent of green tea, represses hepatic glucose production. J Biol Chem 2002;277(38):34933-34940.
  • 10. Kao YH, Chang HH, Lee MJ, Chen CL. Tea, obesity, and diabetes. Mol Nutr Food Res 2006;50(2):188-210.
  • 11. Tuomilehto J, Hu G, Bidel S, Lindström J, Jousilahti P. Coffee consumption and risk of type 2 diabetes mellitus among middle-aged Finnish men and women. JAMA 2004;291(10):1213-1219.
  • 12. Arion WJ, Canfield WK, Ramos FC et al. Chlorogenic acid and hydroxynitrobenzaldehyde: new inhibitors of hepatic glucose 6-phosphatase. Arch Biochem Biophys 1997;339(2):315-322.
  • 13. Herling AW, Burger H, Schubert G, Hemmerle H, Schaefer H, Kramer W. Alterations of carbohydrate and lipid intermediary metabolism during inhibition of glucose-6-phosphatase in rats. Eur J Pharmacol 1999;386(1):75-82.
  • 14. Li Y, Kim J, Li J et al. Natural anti-diabetic compound 1,2,3,4,6-penta-O-galloyl-D-glucopyranose binds to insulin receptor and activates insulin-mediated glucose transport signaling pathway. Biochem Biophys Res Commun 2005;336(2):430-437.
  • 15. Muthusamy VS, Anand S, Sangeetha KN, Sujatha S, Arun B, Lakshmi BS. Tannins present in Cichorium intybus enhance glucose uptake and inhibit adipogenesis in 3T3-L1 adipocytes through PTP1B inhibition. Chem Biol Interact 2008;174(1):69-78.
  • 16. Prabhakar PK, Doble M. Synergistic effect of phytochemicals in combination with hypoglycemic drugs on glucose uptake in myotubes. Phytomedicine 2009;16(12):1119-1126.
  • 17. Egawa T, Hamada T, Kameda N et al. Caffeine acutely activates 5'adenosine monophosphate-activated protein kinase and increases insulin-independent glucose transport in rat skeletal muscles. Metabolism 2009;58(11):1609–1617.
  • 18. Vitaglione P, Morisco F, Mazzone G et al. Coffee reduces liver damage in a rat model of steatohepatitis: the underlying mechanisms and the role of polyphenols and melanoidins. Hepatology 2010;52(5):1652-1661.
  • 19. Rodríguez-Morán M, Guerrero-Romero F. Oral magnesium supplementation improves insulin sensitivity and metabolic control in type 2 diabetic subjects: a randomized double-blind controlled trial. Diabetes Care 2003;26(4):1147-1152.
  • 20. Belin RJ, He K. Magnesium physiology and pathogenic mechanisms that contribute to the development of the metabolic syndrome. Magnes Res 2007;20(2):107-129.
  • 21. Craig CL, Marshall AL, Sjöström M et al. International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc 2003;35(8):1381–1395.
  • 22. Öztürk M., Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Hülya Arıkan, Yayımlanmamış tezi, Ankara, 2005.
  • 23. American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes-2015. Diabetes Care 2014; 38(1):21-24.
  • 24. Liu CY, Huang CJ, Huang LH, Chen IJ, Chiu JP, Hsu CH. Effects of green tea extract on insulin resistance and glucagon-like peptide 1 in patients with type 2 diabetes and lipid abnormalities: a randomized, double-blinded, and placebo-controlled trial. PLoS One 2014;9(3):e91163.
  • 25. Williams CJ, Fargnoli JL, Hwang JJ et al. Coffee consumption is associated with higher plasma adiponectin concentrations in women with or without type 2 diabetes: a prospective cohort study. Diabetes Care 2008;31(3):504-507.
  • 26. Bhaktha G, Nayak BS, Mayya S, Shantaram M. Relationship of Caffeine with Adiponectin and Blood Sugar Levels in Subjects with and without Diabetes. J Clin Diagn Res 2015;9(1):BC01-BC3.
  • 27. Hosoda K, Wang MF, Liao ML et al. Antihyperglycemic effect of oolong tea in type 2 diabetes. Diabetes Care 2003; 26(6): 1714–1718.
  • 28. Sözlü S, Yılmaz B, Acar Tek N. Kahve tüketimi ve bazı hastalıklarla ilişkisi: son yıllarda yapılan insan temelli araştırmaların irdelenmesi. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;8(2): 33-39.
  • 29. Shi L, Brunius C, Johansson I et al. Plasma metabolite biomarkers of boiled and filtered coffee intake and their association with type 2 diabetes risk. J Intern Med 2020;287(4):405-421.
  • 30. Dincer C, T Apaydın D, Gogas Y. Endocrine Effects of Coffee Consumption. Turk J Endocrinol Metab 2020;24(1):72-86.
  • 31. Saltan FZ, H Kaya. Kahve: Bir Farmakognozik Derleme. Fabad J Pharm Sci 2018;43(3):279-289.

Evaluation of effect of coffee and tea consumption on individuals with type 2 diabetes and insulin resistance: A cross-sectional study

Yıl 2021, Cilt: 14 Sayı: 1, 44 - 55, 30.04.2021
https://doi.org/10.26559/mersinsbd.777961

Öz

Tea and coffee, widely consumed around the world, were thought to affect glucose usage and metabolism in individuals with type 2 diabetes. Objective: To determine the relationship between coffee and tea consumption with anthropometric and biochemical values individuals with type 2 diabetes and insulin resistance was aimed. Method: The study was conducted with face-to-face questionnaires with individuals (ages 18-65), having type 2 diabetes or insulin resistance who applied to the Ege University Endocrinology and Metabolic Diseases Clinic between December 2015-2016. Results: Volunteers (n=300, average age 45.0) had type 2 diabetic (54.0%) uses oral antidiabetic (65.0%), basal insulin (14.3%), multiple injectable (15.6%) therapies. Medical nutrition therapy was not performed (62.7%). The participants consume Turkish coffee (48.3%) tea (73.0%) granulated coffee (84.7%) without sugar. Averages of Body Mass Index, waist circumference, fat ratio mean was determined as (n=300) 33.6 kg / m2, (n=299) 108.6 cm, (n=287) 39.1% respectively. HbA1c, total cholesterol, triglyceride, HDL cholesterol, LDL cholesterol, systolic and diastolic blood pressure averages were (n=274) 6.3%, (n=252) 207.7 mg / dL, (n=253) 166.8 mg / dL, (n=249) 50.1 mg / dL, (n=247) 126.1 mg / dL, (n=288) 123.7 mmHg, (n=288) 80.3 mmHg respectively. Individuals consumed mL/daily average of 187.5 7 (n=70) green tea, 564.7 (n=288) black tea, 53.0 (n=240) Turkish coffee, 206.5 (n=115) granulated coffee. The normal state of body fat was found to be significantly higher in those who consumed ≥800 mL of black tea daily, than those consumed <800 mL (p <0.05). Conclusion: Further studies are needed to determine effects of tea and coffee.

Proje Numarası

16/ECZ/001 nolu proje

Kaynakça

  • Kaynaklar 1. Shaw JE, Sicree RA, Zimmet PZ. Global estimates of the prevalence of diabetes for 2010 and 2030. Diabetes Res Clin Pract 2010;87(1): 4-14.
  • 2. Evert AB, Boucher JL, Cypress M et al. Nutrition therapy recommendations for the management of adults with diabetes. Diabetes Care 2014;37(1):120-143.
  • 3. Ra A, Polansky MM. Tea enhances insulin activity. J Agric Food Chem 2002;50(24):7182-7186.
  • 4. Higdon JV, Frei B. Tea Catechins and polyphenols: health effects, metabolism, and antioxidant functions. Crit Rev Food Sc Nut 2003;43(1):89-143.
  • 5. Lane JD, Barkauskas CE, Surwit RS, Feinglos MN. caffeine impairs glucose metabolism in type 2 diabetes. Diabetes Care 2004;27(8):2047-2048.
  • 6. Kobayashi Y, Suzuki M, Satsu H et al. Green tea polyphenols ınhibit the sodium-dependent glucose transporter of ıntestinal epithelial cells by a competitive mechanism. J Agric Food Chem 2000; 48(11): 5618-5623.
  • 7. Shimizu M, Kobayashi Y, Suzuki M, Satsu H, Miyamoto Y. Regulation of intestinal glucose transport by tea catechins. BioFactors 2000;13(1-4):61–65.
  • 8. Kao YH, Hiipakka RA, Liao S. Modulation of endocrine systems and food intake by green tea epigallocatechin gallate. Endocrinology 2000;141(3):980-987.
  • 9. Law ME, Wang XL, Law BK, Hall RK, Nawano M, Granner DK. Epigallocatechin gallate, a constituent of green tea, represses hepatic glucose production. J Biol Chem 2002;277(38):34933-34940.
  • 10. Kao YH, Chang HH, Lee MJ, Chen CL. Tea, obesity, and diabetes. Mol Nutr Food Res 2006;50(2):188-210.
  • 11. Tuomilehto J, Hu G, Bidel S, Lindström J, Jousilahti P. Coffee consumption and risk of type 2 diabetes mellitus among middle-aged Finnish men and women. JAMA 2004;291(10):1213-1219.
  • 12. Arion WJ, Canfield WK, Ramos FC et al. Chlorogenic acid and hydroxynitrobenzaldehyde: new inhibitors of hepatic glucose 6-phosphatase. Arch Biochem Biophys 1997;339(2):315-322.
  • 13. Herling AW, Burger H, Schubert G, Hemmerle H, Schaefer H, Kramer W. Alterations of carbohydrate and lipid intermediary metabolism during inhibition of glucose-6-phosphatase in rats. Eur J Pharmacol 1999;386(1):75-82.
  • 14. Li Y, Kim J, Li J et al. Natural anti-diabetic compound 1,2,3,4,6-penta-O-galloyl-D-glucopyranose binds to insulin receptor and activates insulin-mediated glucose transport signaling pathway. Biochem Biophys Res Commun 2005;336(2):430-437.
  • 15. Muthusamy VS, Anand S, Sangeetha KN, Sujatha S, Arun B, Lakshmi BS. Tannins present in Cichorium intybus enhance glucose uptake and inhibit adipogenesis in 3T3-L1 adipocytes through PTP1B inhibition. Chem Biol Interact 2008;174(1):69-78.
  • 16. Prabhakar PK, Doble M. Synergistic effect of phytochemicals in combination with hypoglycemic drugs on glucose uptake in myotubes. Phytomedicine 2009;16(12):1119-1126.
  • 17. Egawa T, Hamada T, Kameda N et al. Caffeine acutely activates 5'adenosine monophosphate-activated protein kinase and increases insulin-independent glucose transport in rat skeletal muscles. Metabolism 2009;58(11):1609–1617.
  • 18. Vitaglione P, Morisco F, Mazzone G et al. Coffee reduces liver damage in a rat model of steatohepatitis: the underlying mechanisms and the role of polyphenols and melanoidins. Hepatology 2010;52(5):1652-1661.
  • 19. Rodríguez-Morán M, Guerrero-Romero F. Oral magnesium supplementation improves insulin sensitivity and metabolic control in type 2 diabetic subjects: a randomized double-blind controlled trial. Diabetes Care 2003;26(4):1147-1152.
  • 20. Belin RJ, He K. Magnesium physiology and pathogenic mechanisms that contribute to the development of the metabolic syndrome. Magnes Res 2007;20(2):107-129.
  • 21. Craig CL, Marshall AL, Sjöström M et al. International physical activity questionnaire: 12-country reliability and validity. Med Sci Sports Exerc 2003;35(8):1381–1395.
  • 22. Öztürk M., Üniversitede eğitim-öğretim gören öğrencilerde uluslararası fiziksel aktivite anketinin geçerliliği ve güvenirliği ve fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Hülya Arıkan, Yayımlanmamış tezi, Ankara, 2005.
  • 23. American Diabetes Association. Standards of Medical Care in Diabetes-2015. Diabetes Care 2014; 38(1):21-24.
  • 24. Liu CY, Huang CJ, Huang LH, Chen IJ, Chiu JP, Hsu CH. Effects of green tea extract on insulin resistance and glucagon-like peptide 1 in patients with type 2 diabetes and lipid abnormalities: a randomized, double-blinded, and placebo-controlled trial. PLoS One 2014;9(3):e91163.
  • 25. Williams CJ, Fargnoli JL, Hwang JJ et al. Coffee consumption is associated with higher plasma adiponectin concentrations in women with or without type 2 diabetes: a prospective cohort study. Diabetes Care 2008;31(3):504-507.
  • 26. Bhaktha G, Nayak BS, Mayya S, Shantaram M. Relationship of Caffeine with Adiponectin and Blood Sugar Levels in Subjects with and without Diabetes. J Clin Diagn Res 2015;9(1):BC01-BC3.
  • 27. Hosoda K, Wang MF, Liao ML et al. Antihyperglycemic effect of oolong tea in type 2 diabetes. Diabetes Care 2003; 26(6): 1714–1718.
  • 28. Sözlü S, Yılmaz B, Acar Tek N. Kahve tüketimi ve bazı hastalıklarla ilişkisi: son yıllarda yapılan insan temelli araştırmaların irdelenmesi. SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017;8(2): 33-39.
  • 29. Shi L, Brunius C, Johansson I et al. Plasma metabolite biomarkers of boiled and filtered coffee intake and their association with type 2 diabetes risk. J Intern Med 2020;287(4):405-421.
  • 30. Dincer C, T Apaydın D, Gogas Y. Endocrine Effects of Coffee Consumption. Turk J Endocrinol Metab 2020;24(1):72-86.
  • 31. Saltan FZ, H Kaya. Kahve: Bir Farmakognozik Derleme. Fabad J Pharm Sci 2018;43(3):279-289.
Toplam 31 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Doğa Peksever 0000-0003-2719-2412

Ilgın Yıldırım Şimşir 0000-0002-6801-8499

Reci Meseri 0000-0002-2482-3066

Yrd. Doç. Dr. M Zeki Haznedaroğlu 0000-0002-5569-7891

Proje Numarası 16/ECZ/001 nolu proje
Yayımlanma Tarihi 30 Nisan 2021
Gönderilme Tarihi 13 Ağustos 2020
Kabul Tarihi 16 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021 Cilt: 14 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Peksever, D., Yıldırım Şimşir, I., Meseri, R., Haznedaroğlu, Y. D. D. M. Z. (2021). Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 14(1), 44-55. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.777961
AMA Peksever D, Yıldırım Şimşir I, Meseri R, Haznedaroğlu YDDMZ. Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi. Mersin Univ Saglık Bilim Derg. Nisan 2021;14(1):44-55. doi:10.26559/mersinsbd.777961
Chicago Peksever, Doğa, Ilgın Yıldırım Şimşir, Reci Meseri, ve Yrd. Doç. Dr. M Zeki Haznedaroğlu. “Kahve Ve çay tüketiminin Tip 2 Diyabet Ve insülin Direnci Olan Bireylerdeki Etkisinin Kesitsel Bir çalışma Ile değerlendirilmesi”. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14, sy. 1 (Nisan 2021): 44-55. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.777961.
EndNote Peksever D, Yıldırım Şimşir I, Meseri R, Haznedaroğlu YDDMZ (01 Nisan 2021) Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14 1 44–55.
IEEE D. Peksever, I. Yıldırım Şimşir, R. Meseri, ve Y. D. D. M. Z. Haznedaroğlu, “Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi”, Mersin Univ Saglık Bilim Derg, c. 14, sy. 1, ss. 44–55, 2021, doi: 10.26559/mersinsbd.777961.
ISNAD Peksever, Doğa vd. “Kahve Ve çay tüketiminin Tip 2 Diyabet Ve insülin Direnci Olan Bireylerdeki Etkisinin Kesitsel Bir çalışma Ile değerlendirilmesi”. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14/1 (Nisan 2021), 44-55. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.777961.
JAMA Peksever D, Yıldırım Şimşir I, Meseri R, Haznedaroğlu YDDMZ. Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi. Mersin Univ Saglık Bilim Derg. 2021;14:44–55.
MLA Peksever, Doğa vd. “Kahve Ve çay tüketiminin Tip 2 Diyabet Ve insülin Direnci Olan Bireylerdeki Etkisinin Kesitsel Bir çalışma Ile değerlendirilmesi”. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, c. 14, sy. 1, 2021, ss. 44-55, doi:10.26559/mersinsbd.777961.
Vancouver Peksever D, Yıldırım Şimşir I, Meseri R, Haznedaroğlu YDDMZ. Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerdeki etkisinin kesitsel bir çalışma ile değerlendirilmesi. Mersin Univ Saglık Bilim Derg. 2021;14(1):44-55.

MEÜ Sağlık Bilimleri Dergisi Doç.Dr. Gönül Aslan'ın Editörlüğünde Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsüne bağlı olarak 2008 yılında yayımlanmaya başlanmıştır. Prof.Dr. Gönül Aslan Mart 2015 tarihinde Başeditörlük görevine Prof.Dr. Caferi Tayyar Şaşmaz'a devretmiştir. 01 Ocak 2023 tarihinde Prof.Dr. C. Tayyar Şaşmaz Başeditörlük görevini Prof.Dr. Özlem İzci Ay'a devretmiştir. 

Yılda üç sayı olarak (Nisan - Ağustos - Aralık) yayımlanan dergi multisektöryal hakemli bir bilimsel dergidir. Dergide araştırma makaleleri yanında derleme, olgu sunumu ve editöre mektup tipinde bilimsel yazılar yayımlanmaktadır. Yayın hayatına başladığı günden beri eposta yoluyla yayın alan ve hem online hem de basılı olarak yayımlanan dergimiz, Mayıs 2014 sayısından itibaren sadece online olarak yayımlanmaya başlamıştır. TÜBİTAK-ULAKBİM Dergi Park ile Nisan 2015 tarihinde yapılan Katılım Sözleşmesi sonrasında online yayın kabul ve değerlendirme sürecine geçmiştir.

Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 16 Kasım 2011'dan beri Türkiye Atıf Dizini tarafından indekslenmektedir.

Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016 birinci sayıdan itibaren ULAKBİM Tıp Veri Tabanı tarafından indekslenmektedir.

Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 02 Ekim 2019'dan beri DOAJ tarafından indekslenmektedir.

Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 23 Mart 2021'den beri EBSCO tarafından indekslenmektedir.


Dergimiz açık erişim politikasını benimsemiş olup, dergimizde makale başvuru, değerlendirme ve yayınlanma aşamasında ücret talep edilmemektedir. Dergimizde yayımlanan makalelerin tamamına ücretsiz olarak Arşivden erişilebilmektedir.

154561545815459   

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı  ile lisanslanmıştır.