Herkes için sağlık hedefinde bağışıklama

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 120 - 130, 30.04.2023

Bengü Nehir Buğdaycı Yalçın , Muzaffer Eskiocak

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.1138090

Cited By: 1

Öz

Çeşitli bulaşıcı hastalıkların mortalite ve morbiditesini azaltmada etkili, uygun maliyetli ve kabul edilmiş bir yöntem olarak aşılama toplum sağlığının en önemli başarıları arasında gösterilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü küresel bağışıklamanın yılda 2–3 milyon ölümü engellediğini bildirmiştir bu da aşılamanın toplum sağlığı için ne kadar önemli olduğunun bir göstergesidir. Aşının kendi başarısı sonucunda günümüzde aşı ile önlenebilen hastalıkların az görülmesi, toplumda aşının yararlarının unutulmasına yol açabilir. Aşının sağladığı kazançların devamlılığının sağlanması bu hedeflere ulaşmaktan daha önemlidir. Sağlıklı bir hayat için aşı sadece bebeklik ve çocukluk çağında değil bireyin bütün hayatı boyunca sağlığını korumasına yardımcı bir araçtır. Türkiye’de çocukluk çağı için oldukça başarıyla uygulanan Genişletilmiş Bağışıklama Programı olmasına rağmen erişkin bağışıklamasında hedeflenen oranlara ulaşılamamıştır. Ortalama yaşam süresinin ve yaşlı nüfusun giderek artması erişkin bağışıklama konusunun önemini arttırmıştır. Bu derlemede; herkes için sağlık hedefinde her yaşta aşının öneminin vurgulanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bağışıklama, aşı tereddütü, aşı ile önlenebilen hastalıklar, bulaşıcı hastalıklar, sağlık hakkı

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Immunization at the goal of health for all

Öz

Aim: Vaccination is one of the most important achievements of public health as an effective, cost-effective and accepted method in reducing the mortality and morbidity of various infectious diseases. The World Health Organization has reported that global immunization prevents 2-3 million deaths annually, which is an indication of how important vaccination is for public health. The low incidence of vaccine-preventable diseases as a result of the vaccine's own success may lead to the public forgetting the benefits of the vaccine. Maintaining the benefits of the vaccine is more important than achieving these goals. For a healthy life, vaccination is a tool that helps the individual to maintain his/her health not only in infancy and childhood, but throughout his/her whole life. Although the Extended Immunization Program has been implemented successfully for childhood in Türkiye, the targeted rates for adult immunization have not been reached. The increase in the average life expectancy and the elderly population has increased the importance of adult immunization. In this review; it was aimed to emphasize the importance of vaccination at all ages in the goal of health for all.

Anahtar Kelimeler

Immunization, vaccine hasitancy, vaccine-preventable diseases, contagious diseases, the right to health

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Working together: an integration resource guide for immunization services throughout the life course. Geneva: World Health Organization. https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/276546/9789241514736-eng.pdf?sequence=1&isAllowed=y. 2018 yılında basıldı. 27 Aralık 2022’de erişildi.
• Eskiocak M, Tanır NG. Aşının Değerinde Dönüşüm. https://www.ttb.org.tr/userfiles/files/asi_dosya.pdf. 29 Haziran 2022’de erişildi.
• American Academy of Pediatrics. Active and Passive Immunization. In: Kimberlin DW, Barnett ED, Lynfield R, Sawyer MH, eds. Red Book: 2021 Report of the Committee on Infectious Diseases. Itasca, IL: American Academy of Pediatrics: 2021:13-15.
• CDC. Immunization Basics. https://www.cdc.gov/vaccines/vac-gen/imz-basics.htm. 24 Mayıs 2022’de erişildi.
• Sünter AT, Terzi Ö. Bulaşıcı Hastalıklar. In: Tulchinsky T., Varavikova E. Yeni Halk Sağlığı. Edt. Vaizoğlu SA. 3.Baskıdan Çeviri. Ankara: Palme Yayınevi, 2019: 149-233.
• Edwards KM, Hackell JM and The Commıttee on Infectıous Diseases, The Commıttee On Practıce And Ambulatory Medicine. Countering Vaccine Hesitancy. Pediatrics. September 2016; 138 (3): e20162146. Doi:10.1542/peds.2016-2146.
• Türkiye’de Bağışıklama Hizmetlerinin Durumu. Eskiocak M, Marangoz B. https://www.ttb.org.tr/kollar/_asi/userfiles/images/halk/turkiyede_bagisiklama.pdf. 2019’da basıldı. 25 Mayıs 2022’de erişildi.
• WHO. Vaccine-Preventable Diseases. https://www.who.int/teams/immunization-vaccines-and-biologicals/diseases. 24 Mayıs 2022’de erişildi.
• Child and Adolescent Immunization Schedule. Recommendations for Ages 18 Years or Younger, United States, 2022. https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/child-adolescent.html. 29 Mayıs 2022’de erişildi.
• Sağlık Bakanlığı Aşı Portalı. https://asi.saglik.gov.tr/asi-takvimi2. 25 Mayıs 2022’de erişildi.
• Balçık Yalçın P, Kartal N. Bağışıklamanın Dışsallığının Sağlık Ekonomisi Perspektifinden Değerlendirilmesi. Türkiye Klinikleri J Health Sci. 2019;4(2):219-30.
• Çalışkan Z. Türkiye’de Eczanede Bağışıklama Hizmetinin Uygulanabilirliği: SWOT Analizi ile Değerlendirme. Eurasian Journal of Health Technology Assessment. 2021;5(2):99-123.
• Bärnighausen T, Bloom DE, Cafiero-Fonseca ET, O'Brien JC. Valuing vaccination. Proc Natl Acad Sci USA. 2014;111(34):12313-12319. doi:10.1073/pnas.1400475111.
• Jon Cohen. Waning Immunity, Vaccine protection can fade in months or last a lifetime. Understanding why could lead to more durable immune responses. Science. 2019;364(6437): 224-227. https://www.science.org/doi/10.1126/science.364.6437.224. 25 Aralık 2022’de erişildi.
• Erişkin bağışıklama rehberi. https://www.ekmud.org.tr/rehberler/1-ekmud-rehberleri. 2019’da basıldı. 7 Kasım 2022’de erişildi.
• Durusu Tanriover M, Soyler C, Ascioglu S, Cankurtaran M, Unal S. Low seroprevalance of diphtheria, tetanus and pertussis in ambulatory adult patients: the need for lifelong vaccination. European Journal of Internal Medicine. 2014;25 :528–532.
• Temel Sağlık Hizmetleri 1978-2018. Öztek Z. HASUDER Yayınları. 2018 yılında basılmış.
• Ehreth J. The global value of vaccination. Vaccine. 2003;21(7-8):596-600. doi:10.1016/s0264-410x(02)00623-0.
• Binyıl Kalkınma Hedefleri. http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/663_1.pdf. 30 Mayıs 2022 tarihinde erişildi.
• Sürdürülebilir Kalkınma İçin Küresel Amaçlar. https://www.kureselamaclar.org/. 30 Mayıs 2022’de erişildi.
• WHO. Immunization Coverage. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/immunization-coverage. 25 Mayıs 2022’de erişildi.
• More than 117 million children at risk of missing out on measles vaccines, as COVID-19 surges. https://yandex.com.tr/gorsel/search?text=vaccination%20rate%20map&from=tabbar&pos=5&img_url=https%3A%2F%2Fpbs.twimg.com%2Fmedia%2FEVjuZY3XYAECvF8.jpg&rpt=simage. 29 Mayıs 2022’de erişildi.
• The European Immunization Agenda 2030. https://www.who.int/europe/initiatives/the-european-immunization-agenda-2030. 22 Haziran 2022’de erişildi.
• Progress Toward Regional Measles Elimination—Worldwide,2000–2020. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8580203/pdf/mm7045a1.pdf. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Causes of death in children under five years old, World, 1990 to 2019. https://ourworldindata.org/grapher/causes-of-death-in-children. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Polio Global Eradication Inıtiative . Polio Now. https://polioeradication.org/polio-today/polio-now/. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• GBD Compare Viz Hub. https://vizhub.healthdata.org/gbd-compare/. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Provisional monthly measles and rubella data. https://www.who.int/teams/immunization-vaccines-and-biologicals/immunization-analysis-and-insights/surveillance/monitoring/provisional-monthly-measles- Vaccination-Our World in Data. https://ourworldindata.org/vaccination. 26 Mayıs 2022’de erişildi.
• Pneumonia-Our World in Data. https://ourworldindata.org/pneumonia. 26 Mayıs 2022’de erişildi.
• Tetanus-Our World in Data. https://ourworldindata.org/tetanus. 27 Mayıs 2022’de erişildi.
• Measles reported cases and incidence. https://immunizationdata.who.int/pages/incidence/MEASLES.html?CODE=Global&YEA=. 26 Mayıs 2022’de erişildi.
• Progress towards the Sustainable Development Goals. https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/29858SG_SDG_Progress_Report_2022.pdf. 2022 yılında basıldı. 30 Mayıs 2022’de erişildi.
• Decouttere C, De Boeck K, Vandaele N. Advancing sustainable development goals through immunization: a literature review. Global Health. 2021;17(1):95. doi: 10.1186/s12992-021-00745-w. PMID: 34446050; PMCID: PMC8390056.
• 1593 Sayılı Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.1593.pdf. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Kasapoğlu Turhan M. İdari Kolluk Yetkisi Bağlamında Zorunlu Aşı Uygulaması. Hacettepe HFD. 2019;9(1):36.
• Reich JA. Neoliberal Mothering and Vaccine Refusal: Imagined Gated Communities and the Privilege of Choice. Gend Soc. 2014;28(979). doi:10.1177/0891243214532711.
• Larson HJ, Jarrett C, Schulz WS, et al. Measuring vaccine hesitancy: The development of a survey tool. Vaccine. 2015;33(34):4165-4175. doi:10.1016/j.vaccine.2015.04.037.
• World Health Organization. Report of the SAGE working group on vaccine hesitancy. https://www.who.int/immunization/sage/meetings/2014/october/1_Report_WORKING_GROUP_vaccine_hesitancy_final.pdf. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Ten threats to global health in 2019. https://www.who.int/news-room/spotlight/ten-threats-to-global-health-in-2019. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Ceyhan M. Aşı Reddi. https://docplayer.biz.tr/62696905-Asi-reddi-mehmet-ceyhan.html. 2017’de basıldı. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• O’Leary ST, Cataldi JR, Lindley MC, et al. Policies Among US Pediatricians for Dismissing Patients for Delaying or Refusing Vaccination. JAMA. 2020;324(11):1105–1107. doi:10.1001/jama.2020.10658.
• Vaccine hesitancy: More than a pandemic. https://sitn.hms.harvard.edu/flash/2021/vaccine-hesitancy-more-than-a-pandemic/. 26 Mayıs 2022’de erişildi.
• Davies P, Chapman S, Leask J. Antivaccination activists on the world wide web. Arch Dis Child. 2002;87:22-5. doi:10.1136/adc.87.1.22.
• Keelan J, Pavri-Garcia V, Tomlinson G, Wilson K. YouTube as a source of information on immunization: a content analysis. JAMA. 2007;298:2481–4. doi:10.1001/jama.298.21.2482.
• Ache KA, Wallace LS. Human papillomavirus vaccination coverage on YouTube. Am J Prev Med. 2008;35:389–92. doi:10.1016/j.amepre.2008.06.029.
• Keelan J, Pavri V, Balakrishnan R, Wilson K. An analysis of the human papilloma virus vaccine debate on MySpace blogs. Vaccine. 2010;28:1535–40. doi:10.1016/j.vaccine.2009.11.060.
• Tafuri S, Gallone MS, Cappelli MG, Martinelli D, Prato R, Germinario. Addressing the anti-vaccination movement and the role of HCWs. Vaccine. 2014;32:4860–5. doi:10.1016/j.vaccine.2013.11.006.
• Mitra T, Counts S, Pennebaker J. Understanding Anti-Vaccination Attitudes in Social Media. Proceedings of the International AAAI Conference on Web and Social Media. 2021: 10(1), 269-278. https://ojs.aaai.org/index.php/ICWSM/article/view/14729. 29 Mayıs 2022’de erişildi.
• Evrony A, Caplan A. The overlooked dangers of anti-vaccination groups’ social media presence. Hum Vaccine Immunother. 2017;13:1475–6. doi:10.1080/21645515.2017.1283467.
• Smith N, Graham T. Mapping the anti-vaccination movement on Facebook. Inf Commun Soc. 2019;22:1310–27. doi:10.1080/1369118X.2017.1418406.
• Hoffman BL, Felter EM, Chu K-H, et al. It's not all about autism: the emerging landscape of anti-vaccination sentiment on Facebook. Vaccine. 2019;37:2216–23. doi:10.1016/j.vaccine.2019.03.003.
• Wilson SL, Wiysonge C. Social media and vaccine hesitancy. BMJ Global Health. 2020;5:e004206.
• Türkiye’de aşı yaptırmayan aile sayısı. https://www.klimik.org.tr/2018/03/30/prof-dr-alpay-azap-cocuklarina-asi-yaptirmayan-aile-sayisi-23-bine-cikti/. 27 Mayıs 2022’de erişildi.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/23332. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2013. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/23339. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2018. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/handle/11655/23356. 28 Mayıs 2022’de erişildi.
• The Global Disparity in COVID Vaccines Is Growing. https://www.brinknews.com/quick-take/the-global-disparity-in-covid-vaccines-is-growing/. 28 Mayıs 2022’de erişildi.