Çad-Türkiye Ekonomik İlişkileri

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 5 - 18, 30.07.2018

Abdallatif Mahamat Yacoub

Öz

Bu çalışmada,
Çad ile Türkiye’nin ekonomik ilişkileri incelenmiştir. Türkiye, 2013 yılında
N’djaména’da açtığı büyükelçilik ile iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilere
yeni bir boyut kazandırmıştır. 2017 yılında Çad-Türkiye ikili ticaret hacmi 45
milyon dolara ulaşmıştır. Çad’ın Türkiye’ye ihracatı 2012
yılından beri artış göstermekte olup, 9.6 milyon dolar düzeyinden 2017 yılında
27,3 milyon dolar seviyesine ulaşmıştır. Diğer taraftan Türkiye’nin Çad’a ihracatı
2011 yılından beri artış göstermekte olup, 5,8 milyon dolar seviyesinden 2014
yılında 19 milyon dolar seviyesine kadar yükselmiştir. Küresel ekonomik krizin
etkisiyle Türkiye’nin Çad’a yaptığı ihracat %10 azalarak, 2015-2016 döneminde
17-18 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. 
2017 yılında Çad’dan Türkiye’ye ihraç edilen ürünlerin tamamına yakınını susam
tohumu oluşturmaktadır. Diğer taraftan 2017 yılında Türkiye’nin Çad’a yaptığı
ihracatın ilk üç kaleminde gıda ürünleri yer almaktadır. Çad tarım,
hayvancılık, enerji ve petrol alanlarında büyük bir potansiyele sahiptir. Tarım
sektörü, Çad ekonomisinin en önemli bileşenidir. Tarım sektörü, işgücünün
%75’inden fazlasını kapsamakta ve ekilebilir arazinin yaklaşık 39 milyon hektar
olduğu tahmin edilmektedir. Hayvancılık sektörü ise büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısı ve
kalitesi ile Çad’a çok önemli potansiyeller arz etmektedir. Petrol dışı
ihracatın yaklaşık %85’i hayvancılık sektörü tarafından yapılmaktadır. Yaklaşık
94 milyon büyükbaş ve küçükbaş hayvan sayısı ile bu sektörün sağladığı gelirin
yıllık yaklaşık 140 milyar CFA frangı olduğu tahmin edilmektedir. Genel olarak,
Çad’ın yabancı yatırım çekme potansiyeli incelendiğinde, tarım ve hayvancılık sektörü
Türk sermayesi için yeni  ve cazip bir
yatırım alanı olarak işaret edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çad, Türkiye, Ekonomik ilişkiler

Kaynakça

• Agence Nationale des Investissements et des Exportations (ANIE), Opprtunités d’Affaire au Tchad, http://anie-tchad.com/sites/default/files/useful-document/opportunites_des_affaires_au_tchad.pdf s. 12. 26/05/2018.
• Agence Nationale des Investissements et des Exportations (ANIE), http://anie-tchad.com/sites/default/files/useful-document/opportunites_des_affaires_au_tchad.pdf, 26/05/2018.
• Banque Africaine de Developpement, Fonds Africain de Developpement, Republique Du Tchad, Document De Strategie Pays (2015-2020) , Departement Regıonal Centre, Septembre 2015.
• France Diplomatie, Dossiers Pays- Tchad, Relation biltérales, http://www.diplomatie.gouv.fr/fr/dossiers-pays/tchad/relations-bilaterales/ 20/05/2018.
• Mbainaissem Peurdoum Richard, Préparation du rapport national pour la formulation et la rédaction du Livre Blanc Régional sur l’Accès aux services énergétiques intégrant les énergies renouvelables et l’efficacité Énergétique, Rapport National Du Tchad, Programme des Nations Unies pour le Développement (PNUD), http://www.se4all.org/sites/default/files/Chad_RAGA_FR_Released.pdf,
• Memleket.Com.tr, Türkiye Çad ilişkileri, http://www.memleket.com.tr/turkiye-cad-iliskileri-691725h.htm, 20/05/2018.
• Ngouhouo Ibrahim, Les Investıssements Directs Étrangers En Afrique Centrale: Attractivité Et Effets Économiques, PhD Thesis in Economics Université du Sud Toulon-Var, Faculté de Sciences Économiques et de Gestion, 2008.
• Perspectives économiques en Afrique 2005/2006, Edité conjointement par le Centre de développement de l’OCDE et la Banque africaine de développement, avec le soutien financier de la Commission européenne, Mai 2006.
• Présidence de la République Du Tchad, Coopération Tchad-Turquie, https://www.presidence.td/fr-news-2324.html, 25/05/2018.
• République du Tchad, Ministere de l’Agriculture et de l’Irrigation, Document Cadre de Programmation Pays (CPP), Représentation de la FAO au Tchad 2012-2016, 2013.
• Répuplique Français, Ministere de L’économie, La direction générale du Trésor, Les services économiques à l'étranger- Tchad, https://www.tresor.economie.gouv.fr/Pays/tchad 21/05/2018.
• Sud de France Développement, profil commercial du Tchad -Fiches Pays-, http://www.suddefrance-developpement.com/fr/fiches-pays/tchad/echanger-3.html?convertir_en_pdf=ok 20/05/2018.
• Tchad Infos.Com, http://tchadinfos.com/tchad/tchad-turquie-signature-de-5-accords-majeurs/ , 25/05/2018.
• Türkiye Cumhuriyeti, Ekonomi Bakanliği, www.ekonomi.gov.tr/portal/faces/home/disIliskiler/ulkeler/ulke-detay/Çad/html-viewer-ulkeler?, 25/05/2018.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), http://www.tuik.gov.tr
• World Development Index (WDI) Database Archives.