Edebiyat ve Psikanaliz Üzerine

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 17, 29.06.2020

Murat Turna

Öz

Edebiyat insan ruhunu, hayatını konu alır ve buradan beslenir. Yaşanan gelişmeler onda iz bırakır. Edebiyat üzerinden çağı, insanoğlunun ruh dünyasını tahlil etmek mümkündür. Söz konusu tahlil esnasında diğer disiplinlerden faydalanıp değişik yöntemler kullanılabilir. Sosyal bilimlerin eklektik, disiplinler arası işbirliğine müsait yapısı buna fırsat sağlar. Bu bakımdan edebiyata katkı sağlayacak alanlardan biri de psikanalizdir. Psikanaliz de tıpkı edebiyat gibi insan hayatına yakından bakar. Ruhla ve ruhun sıkıntıları ile ilgilenir.
Edebiyat ve psikanalizin müşterek mesaisi sanat eserini, sanatçının iç dünyasını ve çağın koşullarını kavramak için yeni bir perspektif sunacak niteliğe haizdir; zira konuları, malzemeleri, kendine has özellikleri ve yorum imkânları ile bu iki sahanın birbirine yakın, birbirini tamamlayan hatta iç içe geçen tarafları fazladır. Dolayısıyla edebiyat ve psikanaliz üzerine yoğunlaşmak insanı ve sanatı farklı renklerin ışık tonları altında müşahede etmek ve anlamak bakımından yararlı olacaktır. Makale, psikanalizin bir kuram olarak edebiyata getirdiklerini ve edebiyatın bundan istifadesini ele almayı amaçlamaktadır.
Makalenin ilk kısmında, edebiyat ve edebiyata yardımcı disiplinler kısaca ele alınmış, ikinci kısmında kavram ve öğreti olarak psikanalizin ne olduğu anlatılmıştır. Psikanalizin tarihçesine, gelişim sürecine değinilmiştir. Son olarak edebiyat ve psikanaliz ilişkisi üzerinde durulmuştur. Karşılıklı olarak birbirini besleyen bu iki disiplinin ilişkisine ve psikanalizin edebiyat araştırmalarına katkısına dikkat çekilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Edebiyat, Psikanaliz, Psikanalitik, Edebiyat Kuramı

Kaynakça

• Adler, A. (2012). Yaşamın Anlamı ve Amacı. İstanbul: Say Yayınları.
• Alper, Y. (2012). Psikanaliz ve Aşk/Psikanaliz, aşk ve yaratıcılık üzerine. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve Kültür. Ankara: Hece Yayınları.
• Aytaç, G. (2009). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları.
• Cebeci, O. (2015). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Eagleton, T. (2014). Edebiyat Kuramı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Emre, İ. (2005). Edebiyat ve Psikoloji. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Freud, S. (1996). Psikanaliz Üzerine (Çev: Kâmuran Şipal). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Freud, S. (2004). Psikanaliz Üzerine (Çev: A. Avni Öneş). İstanbul: Say Yayınları.
• Freud, S. (1999). Sanat ve Edebiyat. İstanbul: Payel Yayınları.
• Gagnebin, M. (2011). Psikanalitik Bir Estetik İçin (Çev: Simla Ongan). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Geçtan, E. (2002). Psikanaliz ve Sonrası. İstanbul: Metis Yayınları.
• Geçtan, E. (1994). Varoluş ve Psikiyatri. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Habip, B. (2012). Psikanalizin İçinden. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Jung, C. G. (1997). Analitik Psikoloji, (Çev: Ender Gürol). İstanbul: Payel Yayınları.
• Önal, M. (1999). En Uzun Asrın Hikâyesi – Yeni Türk Edebiyatına Teorik Bir Yaklaşım. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Rank, O. (2001). Doğum Travması, (Çev: Sabir Yücesoy). İstanbul: Metis Yayınları.
• Sarı, A. (2008). Psikanaliz ve Edebiyat / Teori – Uygulama. Erzurum: Salkımsöğüt Yayınları.
• Todorov, T. (2001). Poetikaya Giriş, (Çev: Kaya Şahin). İstanbul: Metis Yayınları.