MERSİN’DE VERGİ MÜKELLEFLERİNİN VERGİ ALGISI, VERGİ BİLİNCİ VE VERGİ AHLAKI DÜZEYİNİN ÖLÇÜLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 33 - 48, 30.06.2018

Zehra Özgün Cihan Yüksel

Öz

Vergiler, kamu hizmetlerinin finansmanında

önemli bir maliye politikası aracıdır.

Uygulanan vergi politikaları toplumların

davranışlarını etkileyebileceği gibi, toplum

davranışları da olası vergi politikalarını

etkileyebilir. Bu nedenle de maliye ile

sosyoloji birbiriyle güçlü bağları olan iki

ayrı çalışma alanıdır ve mali sosyoloji olarak

isimlendirilen yeni bir alt disipline neden

olmuştur. Mali sosyoloji literatürü vergi algısı,

vergi bilinci ve vergi ahlakı kavramlarıyla

oldukça yakından ilgilenmektedir. Bu

nedenle çalışmamızın amacı, Mersin

ilinde vergi mükelleflerinin vergi algısı,

vergi bilinci ve vergi ahlakı düzeylerini

anket yöntemine dayalı istatistikî araçlarla

ölçmektir. Çalışmamızın sonuçlarına göre

Mersin’de vergi mükellefleri vergiyi gerekli

bir finansman aracı olarak görmekte, ancak

aynı zamanda verginin bir yük olduğunu

da düşünmektedir. Mükellefler, verginin

çalışma gayretini engellemediğini düşünerek

verginin ikame etkisini, dolaylı vergileri

hissettiklerini ifade ederek de mali anestezi

fikrini reddetmektedirler. Türkiye’de sık

yaşanan vergi aflarının vergi ahlakını da

olumsuz etkilediği, anket sonuçlarında

görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Vergi Algısı, Vergi Bilinci, Vergi Ahlakı, Mersin

Kaynakça

• Akbulut, E. (2014). Mükelleflerin vergiyi algılama ve tutum analizi: Erzincan örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi, Erzincan.
• Akıncı, A. & Başol, O. (2015). Vergi algısı üzerine bir alan araştırması: Kırklareli ilinde yaşayan insanların vergi algısı. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 170- 179.
• Alkan, A. (2009). Vergi bilinci ve vergi uygulamaları karşısında mükellef davranışlarının tespiti: Zonguldak ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Backhaus, J. (2002). Fiscal sociology what for?.American Journal of Economics and Sociology, 61(1), 55-77.
• Bilgin, H. K. (2011). Vergi ahlakının teorik çerçevesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 259-278.
• Block, F. (1981). The fiscal crisis of the capitalist state. Annual Review of Sociology, 7, 1-27.
• Csontos, L., Kornai, J., & Toth, I. G. (1998). Tax awarenses and reform of the walfare state: Hungarian survey result. Economics of transition, 6(2), 287-312.
• Çelik, K. & Eroğlu, O. (2014). İlköğretim çağında vergi algısının incelenmesi: Zonguldak ili örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 301-326.
• Dornstein, M. (1987). Taxes: Attitudes and perceptions and their social bases. Journal of Economic Psychology, 8, 55-76.
• Engel, E. M. & Hines, J. R. (1999). Understanding tax evasion Dynamics. Crema Working Paper, 6903, 1-70.
• Fehr, E. & Gachter, S. (1998). Reciprocity and economics: The economic implications of homo reciprocans. European Economic Review, 42(3), 845-859.
• Feldstien, M. (2008). Effects of taxes an economics behavior. Crema Working Paper, 13745, 1-22.
• Finkelstein, A. (2007). E-ZTax: tax salience and tax rates. NBER Working Paper, 12924, 1-57.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2016). İstatistik. [URL: http://www.gib.gov.tr/sites/default/ files/fileadmin/user_upload/VI/20161.htm] internet adresinden 10 Mayıs 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Güriş, S. & Astar, M. (2014). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. İstanbul: DER Yayınları.
• İzgi, K. & Saruç, N. T. (2011). Sosyokültürel faktörlerin vergi ahlakı üzerindeki etkisi: Üniversite öğrencileri ile yapılan anket çalışması. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-142.
• Maciejovsky, B., Kirchler, E., & Schwarzenberger, H. (2007). Misperception of chance and loss repair: On the Dynamics of tax compliance. Journal of Economic Psychology, 28(6), 678-691.
• Niemirowski, P., Baldwin, S., & Wearing, A. J. (2003). Tax related behaviours, beliefs, attitudes and values and taw payer compliance in Australia. Journal of Australia Taxation, 6(1), 133-165.
• Organ, İ. & Yegen, B. (2013). Vergi bilinci ve vergi ahlakı oluşumunda muhasebe meslek mensuplarının rolü: Adana örneği. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 27(4), 241-271.
• Ömürbek, N., Çiçek, H. G., & Çiçek, S. (2007). Vergi bilinci üzerine bir inceleme. Maliye Dergisi, 153, 102-122.
• Özen, A., Altunoğlu, B. K., & Öztornacı, E. (2015). Orta öğretim düzeyindeki öğrencilerin vergi algılama düzeylerine ilişkin ampirik bir değerlendirme. Yönetim ve Ekonomi, 22(2), 279-289.
• Palil, M. R. & Mustapha, A. F. (2011). Determinants of tax compliance in Asia: A case of Malaysia. European Journal of Social Sciences, 24(1), 7-26.
• Sağlam, M. (2013). Vergi algısı ve vergi bilinci üzerine bir araştırma: İktisadi ve idari bilimler fakültesi öğrencilerinde vergi algısı ve bilinci. Sosyoekonomi, 1, 315-334.
• Samadova, S. (2009). Vergi mükelleflerinin vergileme karşısındaki davranışlarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Şanver, C. (2013). Gelir üzerinden alınan vergilerde vergi güvenlik önlemleri ve mükelleflerin vergi güvenlik önlemlerine uyumu araştırması. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Torgler, B. (2003). Theory and empirical analysis of tax compliance. Yayımlanmamış doktora tezi, Basel University, Basel.
• Wenzel, M. (2004). An analysis of norm processes in tax compliance. Journal of Economic Psychology, 25, 213-228.
• Yegen, B. (2013). Vergi bilinci ve vergi ahlakı oluşumunda muhasebe meslek mensuplarının rolü: Adana ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Yenigün, Y. (2012). Vergi bilinci ve vergi uygulamaları karşısında mükelleflerin davranışları: İstanbul örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• Yeşilyurt, Ş. (2015). Vergi bilincinin vergi ahlakı üzerindeki etkisi: Maliye ve ilahiyat bölümü öğrencileri örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 36-56.