ÖZ-DUYARLILIK, DÖNÜŞÜMCÜ-ETKİLEŞİMCİ LİDERLİK İLE PSİKOLOJİK SAHİPLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ: ÖĞRETMENLER ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 17 - 26, 31.07.2019

Ferda Şule Kaya

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin,
öz-duyarlılık düzeyleri ile liderlik ve psikolojik sahiplenme arasındaki
ilişkileri sorgulamaktır. Çalışmada; Neff (2003b) tarafından geliştirilen
Öz-duyarlık Ölçeği, Bass (1985) tarafından
geliştirilmiş olan Etkileşimci ve Dönüşümcü Liderlik Ölçeği, son olarak
Van Dyne ve Pierce (2004) tarafından geliştirilen Psikolojik Sahiplenme
ölçekleri kullanılmıştır. Örneklemimizi; Milli Eğitime bağlı kurumlarda çalışan
235 öğretmen oluşturmaktadır.  Araştırma
sonucunda; öğretmenlerin mesleki tatmini ve mesleğine bağlılıklarında kıdemli
olmalarının etkisi dikkat çekmektedir. Pozitif liderlik tipi olan
etkileşimci-dönüşümcü liderlik ile öz duyarlılık arasındaki ilişki bulunmuştur.
Bir diğer ifade ile kendilerini yargılamadan hataları ile kabul eden
öğretmenler daha olumlu ve yapıcı lider davranışları göstermektedir. Bu sebeple
öz duyarlılık düzeyini arttırıcı çalışmalar yapmanın öğretmenlerin kendi
motivasyonunu ve verdikleri hizmetin kalitesini arttırmak açısından önemli
gözükmektedir.

 

Anahtar Kelimeler

öğretmen, liderlik, öz-duyarlılık, psikolojik sahipllik

Kaynakça

• Adams, C. E., Leary, M. R., (2007), Promoting self-compassionate attitudes toward eating among restrictive and guilty eaters. Journal of Social and Clinical Psychology, 26 (10): 1120-1144.Akın, Ü., Akın, A., Abacı, R.,(2007), Öz-duyarlık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (33): 01-10.Aydından, B., (2009), “Ruhsal Zekânın Dönüştürücü Liderlik Üzerine Etkisini Araştıran Uygulamalı Bir Çalışma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23: 2, 257 Ayı,F., Keleş, K., (2017),”Etkileşimci ve Dönüşümcü Liderlik Tarzlarının İşten Ayrılma Niyeti ve İş Performansı Üzerinde Etkisi”,Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi Araştırma Makalesi (GUSBD), 6(4): 193-203.Bass., M., (1985), “Leadership: Good, Better, Best”, Organizational Dynamics, Winter85, Vol. 13 Issue 3, 26-40.Bass, B. M., (1990), From Transactiona l to Transformationa l Leadership: Learnin g to Share The Vision . Organizationa l Dynamics , Vol . 19, Issue 3.Bass, B. M., B. Avolio., (1993), Transformational Leadership: A Response to Critiques . M . M . Chemer s v e R . Ayma n (eds.), Leadership Theory and Research: Perspectives and Directions . Academi c Press, Inc., Ne w York.Bass, B. M., B. Avolio,, (1995), MLQ-Multifacto r Leadership Questionnaire , Mind Garden , Palo Alto , California 94306.Bishop,S.R.,Lau,M.,Shapiro, S.,Carlson, L.,(2004),”Mindfulness: A Proposed Operational Definition”, Science and practice, Wiley Online Library.Cömert, M. (2004), “Dönüşümcü Liderlik”, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya: 1-12.Cram,F.,Paton,H.,(1993), “Personal Possessions And Self‐İdentity: The Experiences Of Elderly Women İn Three Residential Settings” Australian Journal on Ageing, Wiley Online Library.Cronbach, L. J., (1951), Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16, 297–334.Deluga , R. Souza,, (1991),Th e effects of Transformationa l an d Transactiona l Leadership Styles on the Influencing Behaviour. Journa l of Occupationa l 8c Organizationa l Psychology, Vol . 64, Issue 1.Demirkaya, H., Kandemir, A., (2014), “21. Yüzyılın Anahtar Rekabet Faktörü Olan Psikolojik Sahiplenme Üzerine Bir İşletme İncelemesi” ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, 2:3 7-21.Dittmar, H., (1992), “Perceived Material Wealth and First Impressions”, British Journal of Social Psychology, 31(4), 379-391. Dursun,Y., (2009), “Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri İle Yöneticileri İçin Algıladıkları Dönüşümcü Ve Etkileşimci Liderlik Stilleri Arasındaki İlişki (Karabük İlköğretim Okulları Örneği)”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Evers, C. G., Lakomski., (1996), “Exploring Educational Administration” , Pergamon Press.Elkind, D.,(1967), “Egocentrism in Adolescence”, Child Development, 38, 1.Gunaratana, V. H., (1993), “Sati. In Mindfulness in Plain English”. Somerville, MA: Wisdom Publications.Hair, J.F., Bush,R.P., Ortinau,D. J.,(2010), “Investigación De Mercados En Un Ambiente De Información Digital”, McGraw Hill, 651.Hsu, C-W., Chang, C-C., Lin, C-J.,(2003), “A Practical Guide to Support Vector Classification Department of Computer Science National”, Taiwan University, Taipei 106.İkiz, E., Totan, T., (2012), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14:1, 51-71.Kaiser,H.F., Rice,J.,(1974), “Educational And Psychological”, journals.sagepub.com, 112.Kırkpatrıck, K.L., (2005), Enhancing Self-Compassion Using a Gestalt Two Chair İntervention, Doctoral Dissertation, University of Texas at Austin.Kotter, J.P., (1999), “What Effective General Managers Really Do?”, Harvard Business Review, 57.Martin, J. R., (1997), “Mindfulness: A proposed common factor”, Journal of Psychotherapy Integration, 7, 291–312.Marlatt, G. A., & Kristeller, J. L., (1999), “Mindfulness and meditation”, In W. R. Miller (Ed.), Integrating spirituality into treatment (pp. 68). Washington, DC:American Psychological Association.McCracken,G.,(1986), “Culture And Consumption: A Theoretical Account Of The Structure And Movement Of The Cultural Meaning Of Consumer Goods”- Journal of consumer research, 1986 - academic.oup.comMaxwell, J. C., (2002), “The 21 Irrefurable Laws of Leadership”, USA.Neff, K. D.,(2003a), Self-compassion: an alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2 (2): 85-101.Neff, K. D. (2003a). The Development and Validation of a Scale to Measure Self-Compassion. Self and Identity, 2.Neff, K. D., (2003b), The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223250.Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L. ve Rude, S. S., (2007a), Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41 (1): 139-154.Neff, K. D. ve Vonk, R. (2009), Self-compassion versus global selfesteem: two different ways of relating to oneself. Journal of Personality, 77 (1): 23-50.Neff K. D., McGehee P., (2010), Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and Identity. 9, 225–240.Nisker, W.,(1998), Mindfulness: The opposable thumb of consciousness (Chapter 3). In Buddha's nature: A practical guide to discovering your place in the cosmos 2630, New York: Bantam Books.Ötken, A. B., (2015), “Algılanan Örgütsel Destek Ve Psikolojik Sahiplenme Arasındaki İlişki Ve Bu İlişkide Örgütsel Adaletin Rolü” Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, 2, 113-140.Özadınlık, K., Kabaran, H., Altıntaş,S., Göçen, G., (2016), “Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Yabancılaşma Düzeyleri İle Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Duyarlılık Düzeyleri Ve Yeterlik Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği)”, Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi.Pierce, J.L., T. Kostova, K.T. Dirks., (2001), “Toward a Theory of Psychological Ownership in Organizations”, Academy of Management Review, 26, 298-310.Pierce, J.L., T. Kostova, K.T. Dirks., (2003), “The State of Psychological Ownership: Integrating and Extending a Century of Research”, Review of General Psychology, 7, 84-107.Pierce, J.L., O’Driscoll, M.P., A. Coghlan., (2004), Work Environment Structure and Psychological Ownership: The Mediating Effects of Control, Journal of Social Psychology, 144, 511–512.Rosenberg, L., (1999), Breathing with the body (Chapter 1). In Breath by breath: The liberating practice of insight meditation (pp. 10-39), Boston: Shambala.Sabuncuoğlu, Z., Tüz, M., (2003), Örgütsel Psikoloji, Bursa: Furkan Ofset.Tajfel, H., (1978), “Social Categorization, Social Identity and Social Comparison”, in H. Tajfel (ed.), Differentiation Between Social Groups: Studies in the Pscyhology of Intergroup Relations, London: Academic Press.Van Dyne, L., J.L. Pierce., (2004), “Psychological Ownership and Feelings of Possession: Three Field Studies Predicting Employee Attitudes and Organizational Citizenship Behavior”, Journal of Organizational Behavior, 25, 439–459.Yiğit, R., (2002),” İyi Bir Lider Olmanın Yolları”, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6:1, 17-21.Zel, Uğur. (2001), Kişilik ve Liderlik, Ankara: Seçkin Yayıncılık San. Ve Tic. A.Ş.Yılmaz,R.,Şahin,F.,(2016),”Yöneticilerin Dönüştürücü Liderlik Düzeylerinin Psikolojik İyi Oluş ve Bazı Kişisel Değişkenlere Göre Yordanması”, GUJGEF, 36:3, 595-615.