Sabahattin Ali’nin Eserlerinde İnsan

Yıl 2021, Sayı: 5, 67 - 87, 15.03.2021

Simel Parlak

https://doi.org/10.5281/zenodo.4604896

Öz

Bu çalışmada Sabahattin Ali’nin insana bakışı, kadın ve erkek karakterlerin edebi eserlerindeki yansımaları psikoloji bilimi çerçevesinde incelenmiştir. Sabahattin Ali yaşadığı coğrafyayı ekonomik yapısı içinde ele almıştır. Bu amaç çerçevesinde yazar bütünsel olarak kavrama ve yansıtma çabası ile, vurguncu zenginleri ve kişisel çıkarlarının peşinden giden aydınları, katı töre değerlerine bağlı köy, kasaba insanını ele almaktadır. Yazın kaynağını hayattan alan yazar, Anadolu köylüsünü, köy yaşamının problemlerini, kahramanlarının toplumdaki durumlarını, nasıl uyum sağladıkları veya karşı koyduklarını, hayatın ve doğanın hayata etkilerini incelikle ele almıştır. Gerçekçi bir bakış açısına sahip olan yazar, kahramanları ve yaşanan olayları gerçeklikle ele almış, haksızlıkları ve yaşanan aksaklıkları ortaya koymak çabası ile hareket etmiştir. Bireyi daha iyiye, doğruya ve güzele yükseltme amacını benimseyen yazar için insan özünde iyidir. İnsanı kötüye yönelten bozuk toplum düzenidir. Yazarın insana dair ele aldığı konuların başında aşk teması gelmektedir. Aşk teması genellikle bir dramla son bulmaktadır. Hikâyelerindeki kahramanlar, bazen sevgiliye kavuşabilmek için dayanılmaz acıları, büyük özverileri göze almaktadır. Aşk bazen soyut ve kişisel bir biçimde işlenirken bazen de günlük yaşam ve toplum içinde, somut, birey ve toplumu bütünleştiren bir yerden ele alınmaktadır. Yazarın eserleri incelendiğinde kadınların bulundukları sosyal bağlam içerisinde, cinsiyet ve sınıf ayrımı dikkate alınarak işlendiği görülmektedir. Kadın başkahramanların, toplumsal cinsiyet ayrımına karşı bir duruş geliştirdiklerine yer verilmiştir. Kadın kahramanlar aşklarını ve yaşam biçimlerini, yaşanılan baskının ötesine taşımaktadır. Erkek karakterler incelendiğinde idealist karakterlerin ve sınıfsal açıdan yoksul bireylerin yaşamla bağlarının güçlü ve idealleri nedeniyle yaşamda anlam oluşturabildikleri göze çarpmaktadır. Ancak bohem ve sınıfsal açıdan zengin bireylerin ise yaşamla bağlarının zayıf ve amaç oluşturamadıkları görülmektedir. Sabahattin Ali’nin eserlerindeki karakterlerinde toplumsal yaşamla uyum içinde olan ve kendilerini aşk veya onurlarına adayan bireylerin yaşamlarını anlamlı kıldıkları görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnsan,, Kadın,, Erkek,, Aşk

Human in Sabahattin Ali's Literary Works

Öz

In this study, Sabahattin Ali's view of people and the reflections of male and female characters in their literary works were examined within the framework of psychology. Sabahattin Ali handled the geography he lived in within its economic structure. Within the framework of this purpo-se, the author deals with the profiteering rich and the intellectuals who pur-sue their personal interests, the people of villages and towns who adhere to strict moral values, in an effort to understand and reflect them as a holistic. The author, who takes the source of literature from life, elaborates the Ana-tolian villagers, the problems of village life, the situation of his characters in society, how they adapt or resist, and the effects of life and nature on life. Having a realistic point of view, the author handled the characters and events with reality, and acted with an effort to reveal the injustices and the problems experienced. For the writer who adopts the aim of promoting the individual to the better, right and beautiful, man is inherently good. It is a corrupt social order that leads people to abuse. The theme of love is one of the main issues that Sabahattin Ali deals with about humanity. The love theme usually ends with a drama. The characters in their stories sometimes risk unbearable pain and devotion in order to meet the lover. While love is sometimes handled in an abstract and personal way, it is sometimes addres-sed in a concrete way that integrates the individual and society in daily life. When the author's works are examined, it is seen that the social context in which women are located, taking into account the gender and class distinc-tion. It is stated that the female characters develop a stance against gender discrimination. Characters, carry their love and life styles beyond the expe-rienced oppression. When male characters are examined, it is striking that idealistic characters and class-poor individuals can create meaning in life due to their strong and ideals of life. However, it is seen that bohemian and class-rich individuals have weak ties with life and cannot create goals. In the characters of Sabahattin Ali's works, it is seen that individuals who are in harmony with social life and devote themselves to their love or dignity make their lives meaningful.

Anahtar Kelimeler

Sabahattin Ali, Human, Woman, Man, Love

Kaynakça

• Adler, A. ( 2011). Yaşamın anlam ve amacı. (Çev. Şipal, K.). İstanbul: Say.
• Ali, F. ve Özkırımlı, A. (1986). Sabahattin Ali. İstanbul: De
• Ali, S.(1979). Sabahattin Ali’nin sanat anlayışı. Laslo-Ali, F. ve Özkırımlı, A. (Ed). Sabahattin Ali. İstanbul: Cem
• Altuğ, F.(2013). Kayıt düzlemi olarak dünya ve metin: Sabahattin Ali’de dört kayıt tarzı. Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali. s.89-130. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Bezirci, A.(1979). Sabahattin Ali. İstanbul: Gözlem
• Bowlby, J. (1980). Attachment and loss. New York: Basic Books
• Brands, H. W. (2014). Sabahattin Ali’nin Alman dilli edebiyatlardaki etkisi üzerine. Ali, F.; Özkırımlı, A. ve Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali anılar, incelemeler, eleştiriler. s184-192. İstanbul: YKY
• Burger, J. M. (2006). Kişilik psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri.(Çev. Erguvan Sarıoğlu, İ.D.). İstanbul: Kaknüs.
• Corey, G. (2008). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları(Çev. Ergene, T.). Ankara: Mentis
• Demirsar, A. (1990). Psikoterapi türleri. Bursa: Bursa Hâkimiyet.
• Frankl, V. E. (2013). İnsanın anlam arayışı. (Çev. Budak, S.). İstanbul: Okuyan Us.
• Guttmann, D. (2008). Finding meaning in life,at midlife and beyond. United States of America: Praeger Publishers.
• Günyol, V. (2014). Kıyaslama yoluyla Sabahattin Ali’nin sanatı. Ali, F.; Özkırımlı, A. ve Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali anılar, incelemeler, eleştiriler. s192-196. İstanbul: YKY
• İleri, S. (1975). Çağdaş öykücülüğümüze kısa bir bakış Türk öykücülüğünün genel çizgileri. Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, Türk Dili Dergisi,
• Karakaşlı, K.(2013). Başka hakikatlerin masalı. Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali. s.472-476. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Kafaoğlu-Büke, A.(2013). 20 yüzyılın başlarında Anadolu’da bir romantik kahraman. Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali. s.131-139. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Korkmaz, R. (1997). Sabahattin Ali insan ve eser. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• May, R. ( 1997). Kendini arayan insan.(Çev. Karpat, A.). İstanbul: Ceylan.
• Moran, B. (1991). Türk romanına eleştirel bir bakış 2Sabahattin Ali’den Yusuf Atılgan’a. İstanbul: İletişim
• Murdock, N. L. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (Çev. Ed. Akkoyun, F.). Psikanaliz ( Çev. Anlı, İ.; Akkoyun, F.). Ankara: Nobel
• Murdock, N. L. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (Çev. Ed. Akkoyun, F.). Feminist terapi ( Çev. Güçray, S.). Ankara: Nobel
• Murdock, N. L. (2012). Psikolojik danışma ve psikoterapi kuramları (Çev. Ed. Akkoyun, F.). Anlatımsal terapi ( Çev. Esen-Çoban, A.; Akkoyun, F.). Ankara: Nobel
• Pattakos, A. (2010). Prisoners of our thoughts. California: Berrett-Koehler Publishers.
• Öğüt, H.(2013). İçimizdeki Şeytan’a feminist eleştirel bir bakış. Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali. s.195-219. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Özan, Z. E. (2010). Sabahattin Ali’nin hikâye ve romanlarında insan. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı, İstanbul.
• Seligman, M.E.P. (2007). Gerçek mutluluk.(Çev. Akbaş, S. K.). Ankara: HYB.
• Sönmez, S. (2014). Sabahattin Ali’nin sanat ve edebiyata bakışı. Kitaplık aylık edebiyat dergisi,102,87-91
• Sönmez, S.(2009). A’dan Z’ye Sabahattin Ali. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Şengül, M.(2013). Sabahattin Ali’nin roman ve hikâyelerinde aşk ve cinsellik. Sönmez, S(Ed.). Sabahattin Ali. s.221-237. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Tatarlı, İ. (2014). Sabahattin Ali hayatı, kişiliği ve yaratıcılığına genel bir bakış. Ali, F.; Özkırımlı, A. ve Sönmez, S (Ed.).Sabahattin Ali anılar, incelemeler, eleştiriler. s.151-184. İstanbul: YKY