AB ve Türkiye’de Yaş Meyve-Sebze Piyasa Düzenlemeleri ve Gümrük Birliği’nin Genişletilmesi Süreci

Yıl 2016, Cilt: 1 - Özel Sayı (Sempozyum), 56 - 61, 28.12.2016

Filiz Pezikoğlu

Öz

Avrupa Birliği (AB)’nin Ortak Tarım Politikası (OTP) çerçevesinde pazarlama koşullarını düzenleyen “Ortak Piyasa Düzenlemeleri” (OPD), fiyat ve müdahale, birlik içi serbest dolaşım, 3.ncü ülkelerle ticaret, rekabet ve finansman konularındaki politikaları düzenlemektedir. İlk olarak 1972 yılında oluşturulan yaş meyve-sebze ortak piyasa düzeni, 1996 tarihli 2200/96 sayılı Konsey Tüzüğü ile düzenlenmiş ve 2003 yılından bu yana gerçekleştirilen OTP reformları kapsamında değişikliklere uğramıştır. 2007 yılında 2007/1182 sayılı Konsey Tüzüğü kapsamında meyve-sebze sektörüne ilişkin özel kurallar konulmuştur. 2013 yılında yayınlanan Ortak Tarım politikası reformu kapsamında 1308/2013 sayılı Konsey Yönetmeliği ile meyve ve sebze sektörü OPD için yenilikler getirilmiştir.

Türkiye’de ise, yaş meyve sebze sektöründe AB üyeliği kapsamında OPD’ne uyum çalışmaları devam etmektedir. Uyum çalışmaları kapsamında piyasa düzenlemelerini içeren mevzuat oluşturma çalışmaları da bulunmaktadır. 5957 sayılı Hal Yasası bu çalışmalardan biridir.

1/95 sayılı Türkiye AB Ortaklık Konseyi kararı ile Türkiye ve AB arasında Gümrük Birliği anlaşması kabul edilmiştir. Gümrük Birliği anlaşması bazı ürünlerde karşılıklı istisnaları öngörmektedir. Yaş meyve-sebze ise Gümrük Birliği anlaşmasına tabi değildir.

Ancak, değişen piyasa koşulları ve uluslararası kabuller nedeni ile Türkiye ve AB arasındaki mevcut Gümrük Birliği’nin güncellenmesi çalışmaları Nisan 2014’de talep edilmiş ve müzakerelerin 2017 yılında başlaması beklenmektedir. 64.ncü Hükümet Eylem Planında bu çalışmaların altı ay içinde başlatılması öngörülmüştür. Ayrıca orta vadeli programda da (2016-2018) Gümrük Birliği’nin genişletilmesine yönelik çalışmaların sürdürüleceği ve asimetrik çözümüne ilişkin AB ile müzakerelere devam edileceği ifade edilmektedir.

Bu bildiride ikincil kaynaklar kullanılarak, yaş meyve-sebze sektörü ile ilgili Gümrük Birliği genişletilmesi sürecinin incelenmesi ve ortak piyasa düzenlemeleri ile ilgili konuların kısa özetinin sunulması amaçlanmıştır.

Kaynakça

• Alkan, U., 2015. Türkiye-Avrupa Birliği Gümrük Birliği Alanına Tarımsal Ürünlerin Dahil Edilmesinin Hukuki Rejimi ve Muhtemel Etkileri. (AB Uzmanlık Tezi). Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara, 141s.
• Anonim, 2016a. (ec.europa.eu/agriculture/cap—post-2013/legislation/index_en.htm) (Erişim: Ağustos 2016).
• Anonim, 2016b. Avrupa Birliğine Katılım İçin Ulusal Eylem Planı, Ocak 2016-Aralık 2019. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, 244 s. (www.ab.gov.tr) (Erişim: Ağustos 2016).
• Anonim, 2016c. (www.ab.gov.tr/index.php?p=46234&I=1) (Erişim: Ağustos 2016).
• Karluk, S.R., 1996. Avrupa Birliği ve Türkiye. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, 718s.
• Kilit, G., 2012. Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası ve Reform Çalışmaları. İKV Değerlendirme Notu, Sayı:52, Mayıs 2012, 12s.
• Köse, T., 2007. Meyve ve Sebze Ortak Piyasa Düzeni 2007 Reformu. (AB Uzmanlık Tezi). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Dış İlişkiler ve Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı, Ankara, 89s.
• Köse, T., 2016. Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA). Avrupa Birliği ve Uluslar arası Kuruluşların Çalışmalarına Yönelik Hizmetiçi Eğitim Programı, Eğitim Kitapçığı, Antalya, 22-25 Ağustos 2016.
• Sayın, C., Ceylan, R.F., Özalp, M., MencetYelboğa M.N., 2012. Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası, Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Yaş Meyve Sebze Piyasası’nın Değerlendirilmesi. Kumluca Belediyesi, 85s.
• Tan, S.,Dellal, İ., 2003. Avrupa Birliği’nde Ortak Tarım Politikasının İşleyişi ve Türk Tarımının Uyum Süreci. Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayın No:100, Ankara, 71s.
• Toprak, F.E.,İlkdoğan, U., Taşdan, K., 2014. Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı’nın Türkiye Tarım Sektörüne Olası Etkileri. XI. Tarım Ekonomisi Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cilt:3, s:1714-1721.
• Yıldırım, C.,Dellal, İ., 2014. Avrupa Birliği’nin Yeni Ortak Tarım Politikası. XI. Tarım Ekonomisi Kongresi, Bildiriler Kitabı, Cilt:2, s:877-885.