Meyer, Limoneria 8A ve BATEM Pınarı Limon Çeşitlerinde Bazı Anaçlar Üzerinde Aşı Tutma ve Gelişimlerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: Özel Sayı, 119 - 123, 28.07.2023

Gülay Demir , Ertuğrul Turgutoğlu , Şenay Kurt , Mehmet Özdemir , Zeynep Eryılmaz

https://doi.org/10.51532/meyve.1190550

Bu makale için 28 Temmuz 2023 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/meyve/issue/79131/1389432

Öz

Turunçgiller ülkemiz için hem üretim ve hem de ihracat bakımından en önemli meyve gruplarından biridir. Turunçgiller içerisinde limonlar ihracat miktarı bakımından ilk sırada gelen türdür. Ülkemiz limon ihracatında İnterdonato, Lamas, Kütdiken ve Meyer çeşitleri önemli yer tutmaktadır. Limonların meyve kalite parametreleri ekolojiye göre farklılık göstermekle birlikte kullanılan anaç çeşitlerinin etkisi büyüktür. Ülkemizde limon yetiştiriciliğinde genellikle Yerli turunç anacı kullanılmaktır. Son zamanlarda Volkameriana (Citrus volkameriana Tan. ve Pasq.) ve Kaba limon (Citrus jambhiri Lush.) gibi bazı anaçlar da limonlar için anaç olarak kullanılabilmektedir. Çalışmada, ülkemizde son yıllarda yetiştiriciliği yaygınlaşmakta olan Meyer, Limoneria 8A, BATEM Pınarı limon çeşitlerinin, Yerli turunç (Citrus aurantium L. var. “Yerli”), Carrizo sitranjı (Poncirus trifoliata Raf x Citrus sinensis Osb. var.. Carrizo), Volkameriana (Citrus volkameriana Tan. & Pasq.) ve Kaba limon (Citrus jambhiri Lush.), anaçlarında aşı tutma oranları yanında bu anaçlara ait çöğürlerin gelişimleri araştırılmıştır. Alınan verilere göre en yüksek gövde çapı ölçümü Volkameriana çeşidinde, en yüksek aşı tutma oranı; Meyer çeşidi için Kaba limon anacında (% 100), BATEM Pınarı çeşidi için Turunç ve Volkameriana anaçlarında (% 100), Limoneria 8A çeşidi için Kaba limon ve Turunç anaçlarında (% 95) belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turunçgil, limon, anaç, çöğür gelişimi

Determination of Development and Graft Success Rate in Meyer, Limoneria 8A and BATEM Pınarı Lemon Varieties Grafted on Some Rootstocks

Bu makale için 28 Temmuz 2023 tarihinde bir düzeltme yayımlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/meyve/issue/79131/1389432

Öz

Citrus fruits are one of the most important fruit groups for our country in terms of both production and export. Lemon fruits (Citrus lemon) among citrus are in the first place in terms of export amount. Interdonato, Lamas, Kütdiken and Meyer varieties have an important place in our country's lemon export. Although the fruit quality parameters of lemons differ according to ecology, the effect of rootstocks is also great. In the cultivation of lemons in Türkiye, Common sour orange rootstock is generally used. Recently, Volkameriana (Citrus volkameriana Tan. ve Pasq.) and Rough lemon (Citrus jambhiri Lush.) can also be used as rootstock for lemons. In the study, grafting rates of Meyer, Limoneria 8A, BATEM Pınarı lemon cultivars on Common sour orange (Citrus aurantium L. var. “Yerli”), Carrizo citrange (Poncirus trifoliata Raf x Citrus sinensis Osb. var. Carrizo), Volkameriana (Citrus volkameriana Tan. & Pasq.) and Rough lemon (Citrus jambhiri Lush.) rootstocks and the development of seedlings of these rootstocks were determined. As a result, the highest stem diameter among the seedlings was obtained in Volkameriana rootstock. The highest graft takes rates were determined in Meyer variety grafted on rough lemon rootstock (100%), BATEM Pınarı variety grafted on sour orange and volkameriana rootstocks (100%), Limoneria 8A variety grafted on rough lemon and common sour orange rootstocks (95%) respectively.

Anahtar Kelimeler

Citrus, lemon, rootstock, seedling development

Kaynakça

• Açıkalın E, Pekmezci M, Yeşiloğlu T, 2008. Yerli Turunç, Carrizo ve Troyer Sitranjı Anaçlarının Antalya Koşullarında Yetiştirilen Marsh Seedless Altıntopunun Meyve Verimi, Kalitesi ve Ağaç Gelişimi Üzerine Etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 21(1):105–116.
• Alfaro JM, Bermejo A, Navarro P, Quiñones A, Salvador A, 2021. Effect of Rootstock on Citrus Fruit Quality: A Review, Food Reviews International. doı: 10.1080/87559129.2021.1978093.
• Davies FS, Albrigo LG, 1994. Citrus. CAB International. Wallingford. 83-104. ISBN doı:0851988679. 9780851988672.
• Demir G, Kurt S, Turgutoglu E, 2013. Developed New Lemon Varieties at BATEM; BATEM Sarısı and BATEM Pınarı. International Plant Breeding Congress, Abstract Book, 10-14 November 2013, p:422, Antalya.
• Hodgson RW, 1967. Horticultural Varieties of Citrus. (Ed: Reuther W, Webber HJ, Batchelor LD) The Citrus Industry. Vol. 1. University of California. Berkeley. pp. 431-591.
• Kafa G, Uzun A, Turgutoğlu E, Canan İ, Öztop A, Canıhoş E, 2010. Turunçgil Yetiştiriciliği. (Ed: G Kafa, E Canıhoş).Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Yayın Dairesi Başkanlığı, No:54, Ankara, 208s.
• Özcan M, Ulubelde M, 1984. Turunçgil Anaçları. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Proje ve Uygulama Genel Müdürlüğü. Ege Bölgesi Zirai Araştırma Enstitüsü Yayınları, No: 50, İzmir, 37 s.
• Patel RK, Babu KD, Singh A, Yadav DS, De LC, 2010. Soft Wood Grafting in Mandarin (C.reticulata Blanco): A Novel Vegetative Propagation Technique. International Journal of Fruit Science 10:1, 54-64.
• Singh S, Chahal TS. 2021. Studies on Growth, Rooting and Budding Performance of Citrus Rootstock Seedlings. Journal of Applied Horticulture 23(1): 93-98.
• TUİK, 2022 Statistical database. https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul. Erişim Tarihi: 23.09.2022.
• Tuzcu Ö, Özsan M, Kaplankıran M, Hızal AY, Apaydın Y, Yalçın Ö, 1982. Bazı Önemli Turunçgil Anaçlarının Çeşitli Özellikleri Üzerine Araştırmalar I. Poliembriyoniye Eğilim, Büyüme ve Gelişme Durumları. Bahçe 11(2):41-50.
• Tuzcu Ö, Yıldırım B, Düzenoğlu S, Bahçeci İ, 1999. Değişik Turunçgil Anaçlarının Washington Navel ve Moro Kan Portakal Çeşitlerinin Meyve Verim ve Kalitesi Üzerine Etkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23: 213-222.
• Tuzcu Ö, 1990. Türkiye’de Yetiştirilen Başlıca Turunçgil Çeşitleri. Akdeniz İhracatçı Birlikleri Yayınları. Nurol Matbaası, Ankara, 71 s.
• Uzun A, Yeşiloğlu T, Aka-Kacar, Y,Tuzcu, Ö, Gülşen O, Seday Ü, Canan İ, 2009. Kaba Limon (Citrus jambhiri Lush.) Genotiplerinde Genetik Çeşitliliğin SRAP Markırları İle Belirlenmesi. Alatarım 8 (1): 8-14.