Ticari Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Kesirli Frekanslı Fourier Adl Yaklaşımı

Yıl 2024, Sayı: 121, 129 - 146, 16.04.2024

Onur Yağış

https://doi.org/10.33203/mfy.1343584

Öz

Ticari dışa açıklık, mal ve hizmetlerin dolaşımının kısıtlama olmaksızın gerçekleştirilmesi ve üreticiler arasında rekabeti engelleyici sınırlamaların bulunmamasıdır. Bu araştırmada Türkiye ’de ticari dışa açıklığın ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin 1970-2022 dönemi için incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada kesirli frekanslı Fourier ADF ve Fourier ADL teknikleri ile eş bütünleşme katsayı tahmincileri kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, ticari dışa açıklık, gayri safi sabit sermaye yatırımları ve yabancı sermaye girişlerinin ekonomik büyüme üzerinde pozitif bir etki yarattığı sonucu bulunmuştur. Bu çalışmada konuya dair kullanılan ekonometrik uygulama Türkiye örneğindeki ilk çalışmadır.

Anahtar Kelimeler

Ticari Dışa Açıklık, Ekonomik Büyüme, Kesirli Frekanslı Fourier ADL

Kaynakça

• A&entiou, P. C. & Serletis, A. (1992). Openness In The Canadian Economy: 1870-1988. Applied Economics, 24,1191-1198.
• Ali, W. & Abdullah, A. (2015). The Impact Of Trade Openness On The Economic Growth Of Pakistan: 1980- 2010. Global Business And Management Research, 7(2), 120.
• Anorua, E. & Ahmad, Y. (2000). Openness And Economic Growth: Evidence From Selected Asian Countries. The Indian Economic Journal, 47(3), 110-117.
• Atamtürk, B. (2007). Gelişmekte Olan Ülkelerde Ve Türkiye’de Finansal Serbestleşmenin îç Tasarruflar Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 23, 75-89
• Awokuse, T. O. (2008). Trade Openness And Economic Growth: Is Growth Export-Led Or imported? Applied Economics, 40(2), 161-171.
• Bahmani, O. M. & Niromand, F. (1999). Openness And Economic Growth: An Empirical Investigation. Applied Economics Letters, 6(9), 557-561.
• Balassa, B. (1985). Exports, Policy Choices, And Economic Growth In Developing Countries After The 1973 Oil Shock. Journal Of Development Economics, 18, 23-35.
• Banerjee, A., Dolado, J., & Mestre, R. (1998). ErrorlCorrection Mechanism Tests For Cointegration în A SingleDEquation Framework. Journal Of Time Series Analysis, 19(3), 267-283
• Banerjee, P., Arcabic, V. & Lee, H. (2017). Fourier Adi Cointegration Test To Approximate Smooth Breaks With New Evidence From Crude Oil Market. Economic Modelling, 67, 114-124. Https://Doi.Org/l 0.1016/J.Econmod.2016.11.004
• Barro, R. & Sala-i-Martin, X. (1997). Technological Diffusion, Convergence And Growth. Journal of Economic Growth, 2(1), 1-26.
• Bhagwati, J. N. (1990). Export Promoting Trade Strategy: Issues And Evidence. In C. R. Mil- ner (Ed.), Export Promotion Strategies: Theory And Evidence From Developing Countri- es. New York University Press.
• Boratav, K. (2022). Türkiye İktisat Tarihi, Ankara:.İmge Kitap Evi.
• Bourdon, M., Mouel, C. & Vijil, M. (2013). The Relationship Between Trade Openness And Aconomic Growth: Some New Insights On The Openness Measurement Issue. Hall- Archives Ouvertes, Hal Id: 00729399, 1-18.
• Bozoklu, Ş., Yılancı, V. & Görüş, M. Ş. (2020). Persistence In Per Capita Energy Consumption: A fractional Integration Approach With A Fourier Function. Energy Economics, 91, 1-12. Https://Doi.Org/10.1016/J.Eneco.2020.104926
• Chang, R., Kaltani, L. & Loayza, N. (2009). Openness Can Be Good For Growth: The Role Of Policy Complementarities. Journal Of Development Economics, 90, 33-49.
• Dahmani, M., Mabrouki, M. & Ben Youssef, A. (2022). ICT, Tunus'ta Ticari Açıklık Ve Eko¬nomik Büyüme: Yanlış Giden Ne?. Econ Change Restruct 55, 2317-2336. https://doi. org/10.1007/s10644-022-09388-2
• Dragusha, B., Hasaj, B., Kruja, A. & Lulaj, E. (2023). Dış Ticaretin Serbestleştirilmesinin Amavutluk'un Ekonomik Büyümesi Üzerindeki Etkisi: Ekonometrik Bir Yaklaşım. Doğu Avrupa ve Orta Asya Araştırmaları Dergisi (JEECAR) , 10 (2), 189-200. https://doi. org/10.15549/j eecar. v 10 i2.1097
• Demir, Y. (2021). G7 Ülkelerinde Ticari Dışa Açıklık, Finansal Açıklık Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 24 (1) , 274¬287. Doi: 10.29249/Selcuksbmyd.856357
• Enders, W. & Lee, J. (2012). The Flexible Fourier Form And Dickey-Fuller Type Unit Root Tests.EconomicsLetters, 117(1), 196-199. Https://Doi.Org/10.1016/J.Econlet.2012.04.081
• Eren, M.V. & Ünal, E. A. (2019). Ticari Dışa Açıklık Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: Türkiye Örneği . Sosyoekonomi , 27 (39) , 81-93 . Doi: 10.17233/Sosyoekonomi.2019.01.05
• Esfahani, H. S. (1991). Exports, Imports And Economic Growth In Semi-Industrialized Countries. Journal Of Development Economics, 35, 93-116.
• Feenstra, R. C., Dorsati M., Yang, T. & Liang, C. (1997). Testing Endogenous Growth In South Korea And Taiwan. Nber Working Paper, No: 6028.
• Fugarolas, G., Manalich, I. & Matesanz, D. (2007). Are Exports Causing Growth? Evidence On International Trade Expansion In Cuba, 1960-2004. Mpra Paper, No: 6323.
• Greenaway, D., Morgan, W. & Wright, P. (2002). Trade Liberalisation And Growth In Developing Countries. Journal Of Development Economics, 67, 229-244.
• Grossman, G. M. Ve Helpman, E. (1991). Trade, Knowledge Spillovers and Growth. Europe- aneconomic Review, 35(2-3), 517-526.
• Hansen, B. E. (1992). Tests for Parameter Instability in Regressions with 1(1) Processes. Journal of Business and Economic Statistics, 10(2), 321-35
• Harrison, A. (1995). Openness And Growth: A Time-Series, Cross-Country Analysis For Developing Countries. Nber Working Paper Series, No: 5221.
• Ijirshar, Victor U. (2019) Ticari Açıklığın Ecowas Ülkeleri Arasında Ekonomik Büyüme Üze¬rindeki Etkisi: 1975-2017, Cbn Uygulamalı İstatistik Dergisi (Jas) : Cilt. 10 : No. 1, Mad¬de 4.
• İlter, Ş. & Doğan, B. B. (2018). Ticari Ve Finansal Dışa Açıklık Oram İle Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (15) , 89-115
• İlkay, S. C, Yılancı V, Ulucak, R , & Jones K, (2021). Technology Spillovers And Sustainable Environment: Evidence From Time-Series Analyses With Fourier Extension. Journal Of Environmental Management, 294, 113033, Https://Doi.Org/10.1016/J.Jenv- man.2021.113033
• İspiroğlu, F, & Taş, S. (2022). Yükselen Piyasa Ekonomilerinde Ticari Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Ekonometrik Bir Uygulama. International Journal Of Management Economics And Business, 18( 1), 182-207, Http ://Dx.Doi .Org/10.1713 0/Ij meb.846218
• Jin, J. C. (2003). Openness and growth in North Korea: Evidence from time-series data. Review of International Economics, 11(1), 18-27
• Khobai, H., Kolisi, N., & Moyo, C. (2018). The relationship between trade openness and economic growth: The case of Ghana and Nigeria. International Journal of Economics and Financial Issues, 8(1), 77-82
• Kılıç, C., Kurt , S., Kılınç, S. B., Topkaya, Ö., Arslanboğa, K., Torun, M., Savrul, M., & Balan, F. (2017). İktisada Giriş, Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Kong, Q., Peng Dan, Ni Yehui, Jiang Xinyue, Wang, Z, (2021). Trade Openness And Economic Growth Quality Of China: Empirical Analysis Using Ardl Model, Finance Research Letters, 38, 101488, Issn 1544-6123,Https://Doi.Org/10.1016/J.Frl.2020.101488.
• Korkmaz, S. & Aydın, A. (2015). Türkiye’de Dış Ticaret-Ekonomik Büyüme ilişkisi: Nedensellik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi, 10(3), 47-76
• Kumari, R., Shabbir, MS , Saleem, S., Yahya Khan, G., Abbasi, BA & Lopez, LB (2023). Doğrudan Yabancı Yatırım, Ticari Açıklık Ve Ekonomik Büyüme Arasında Ampirik Bir Analiz: Hindistan'dan Kanıtlar Ekonomi, Güney Asya İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 127-149. https://doi.org/10.1108/SAJBS-06-2020-0199
• Kuşçuoğlu, Y. Ş., & Uzgoren, E. (2021). Türkiye’de Ticari Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Cobb-Douglas Üretim Fonksiyonu Çerçevesinde Analizi. Dumlupmar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(68), 49-72. https://doi.org/10.51290/dpusbe.820711
• Lucas, R. E. (1988). On The Mechanics Of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42. Nişancı, M., Karabıyık, İ. & Uçar, M. (2011). Üst Orta Gelir Grubu Ülkelerinde Dış Ticaret Ve İktisadi Büyüme. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 303-312.
• Omri, E., & Saadaoui, H. (2023). Fransa'da Nükleer Enerji, Ekonomik Büyüme, Ticari Açıklık, Fosil Yakıtlar Ve Karbon Emisyonları Arasındaki İlişkilerin Ampirik Bir Araştırması: Asimetrik Eşbütünleşmeyi Kullanan Yeni Kanıtlar. Environ Sci Pollut Res, 30,13224-13245. https://doi.org/10.1007/sll356-022-22958-l
• Özcan, C. C., Özmen, İ. Ve Özcan, G. (2018). Ticari Dışa Açıklık Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Yükselen Piyasa Ekonomileri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 60-73.
• Özel, H. A. & Sezgin, F. (2012). Ticari Serbestleşme-Ekonomik Büyüme İlişkisinin Bootstrap Kantil Regresyon Yardımıyla Analizi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 62(2), 283-303.
• Özçağ, M. & Bölükbaş, M. (2018). Ticari Dışa Açıklık Ve Enflasyon İlişkisi: Romer Hipotezi Çerçevesinde Türkiye için Bir Analiz. Maliye Dergisi, 174, 112-130.
• Özdemir, Ü., Kantürk Yiğit, G. & Oral, M. (2016). Cumhuriyetten Günümüze Ekonomi Politi¬kaları Bağlamında Türk Dış Ticaretinin Gelişimi - Turkish Foreign Trade Development In The Context Of Economical Policies From The Foundation Of Turkish Republic To Today . Doğu Coğrafya Dergisi, 21 (35) , 149-174 . Doi: 10.17295/Dcd.23130
• Park, J.Y. (1992). Canonical Cointegrating Regressions. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 119-143
• Romer, P. (1986). Increasing Retuns And Long Run Growth. Journal of Political Economy, 94(5),1002-1037.
• Romer, P. (1993). Two Strategies For Economic Development: Using Ideas And Producing Ideas.The World Bank Economic Review, 6, 63-91.
• Sandalcılar, A. R. (2012). Briç Ülkelerinde Ekonomik Büyüme Ve İhracat Arasındaki İlişki: Panel Eş Bütünleşme Ve Panel Nedensellik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi, 17(1), 161-179.
• Soyak, A. (2012). Küreselleşme: İktisadi Yönelimler Ve Sosyopolitik Karşıtlıklar. İstanbul: Om Yayınevi.
• Stock, J. & Watson, M. (1993). A Simple Estimator of Cointegrating Vectors in Higher Order Integrated Systems. Econometrica, 61(4), 783-820
• Şahin, D. (2016). Relationship Between Trade Openness And Economic Growth In Turkey: Ardl Bounds Test Approach. Uhbab Journal, 15, 20-36
• Topallı, N. (2016). Doğrudan Sermaye Yatırımları, Ticari Dışa Açıklık Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Ve Brics Ülkeleri Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 83-95
• TÜİK (2023) Dış Ticaret İstatistikleri, TÜİK Yayını, Ankara.
• https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104 (10.08.2023)
• Utkulu, U. & Kahyaoğlu, H. (2005). Ticari Ve Finansal Açıklık Türkiye’de Büyümeyi Ne Yönde Etkiledi?. Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2005/13.
• Utkulu, U. & Özdemir, D. (2004). Does Trade Liberalization Cause A Long Run Economic Growth In Turkey? Economics Of Planning, (37), 245-266.
• Vildan Saba Aktop(2023).Oecd Ülkelerinde Ticari Açıklık Ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Pa¬nel Veri Analizi, Akademik Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi, 15(28), 202 - 214
• Yanıkkaya, H. (2003). Trade Openness And Economic Growth: A Cross-Country Empirical Investigation. Journal OfDevelopmentEconomics, 72, 57-89.
• Yapraklı, S. (2007). Ticari Ve Finansal Dışa Açıklık ile Ekonomik Büyüme Arasındaki ilişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İs- tatistik Dergisi, 5, 67-89.
• Yenipazarlı, A. & Erdal, F. (2010). Dış Ticaretin Serbestleşmesi Ve Ekonomik Büyüme. Eko¬nomi Bilimleri Dergisi, 2(1), 15-24.
• Yenipazarlı, A., Cambaz Oğlu, B. & Begeç, E. (2022). Ticari Dışa Açıklık Ve Ekonomik Bü-yüme Bağlantısı: Brics Örneği. Pamukkale Journal Of Eurasian Socioeconomic Studies, 9 (1), 38-61. Doi: 10.34232/Pjess.l094236
• Wu, Y. (2004). Openness, Productivity And Growth In The Apec Economies. Empirical Eco- nomies, 29,593-604. Worldbank (2023).” World Development Indicators”.Https://Databank.Worldbank.Org/Sour- ce/World-Development-Indicators. (10.08.2023)