Öz
Doğu-Batı ve Kuzey-Güney yolları üzerinde, tarihin her döneminde önemli olan jeo-stratejik coğrafyası nedeniyle, Asya’nın kalbi olarak görülen Afganistan, maalesef son iki asırda oldukça kanlı ve ağır geçen üç işgal dönemi yaşamıştır.
İngiltere, Rusya ve ABD’nin işgallerinden sonra ülkede en temel insani ihtiyaçlar bile karşılanamaz hale gelmiştir. Özellikle Ağustos 2021’den beri Taliban’ın ikinci kez hâkim olduğu Afganistan’ı bu insani kriz beklemektedir.
İç ve dış göç, ABD’nin dış varlıklarına el koyması, 20 yıllık işgalin geride bıraktığı enkaz, sadece uyuşturucuya dayanan tarım alanları, çökmüş sağlık ve eğitim başta olmak üzere, Afganistan’da Nan-u Çay (günlük esas yiyecek ekmek ve çay) gibi basitinsani ihtiyaçlar bile karşılanamamakta ve çocuk ölümleri başta olmak üzere büyük bir insani facia yaşanmaktadır.
Mevlana’nın doğduğu ülke olan Afganistan’ın ihyası için başta Müslüman ülkeler olmak üzere tüm insanlık tarafından tarım, ziraat, sağlık, yol, su, iletişim, elektrik ve eğitim gibi sivil alanlara destek olmamız gerekmektedir. Çünkü son BM verilerine göre Afganistan halkının %90’ı temel insani yaşam şartlarının altında yaşamaktadır.
Bunun için öncelikle Pakistan, İran, Tacikistan, Özbekistan, Türkmenistan, Azerbaycan, Katar ve Türkiye arasında, Mevlana’nın adına bir insani örgüt inşasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Açık kaynaklara dayalı olarak hazırlanan bu çalışmada askeri ve siyasi bir amacı olmayan Mevlana Paktı anlatılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ahmetbeyoğlu, Ali. Afganistan Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Tatav Yayınları, 2002.
- Armaoğlu, Fahir. 20.yüzyıl Siyasi Tarihi I (1914–1980) Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları, 1991.
- Caroe, Sir Olaf. Sömürülen Topraklar, İstanbul: Tercüman Yayınları, 1980.
- Karımov, H. "Rusya Ve İngiltere Arasındaki Büyük Oyun'un Doruk Noktası Kuşku Savaşı". Genel Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi 3 (2021 ): 385-400.
- (Punch. Nov. 30. 1878 Punch, or the London Charivari. (30 November 1878). Hathi Digital Library Trust online version of a copy in the University of Chicago Library. Web. 25 May 2017.)
- Ludwig Adamec, Historical Dictionary of Afghanistan, Second ed. P. 148, (2008)
- Oğuz, Esedullah. Hedef Ülke Afganistan, İstanbul: Doğan Yayınları, 2002.
- Raşid, Ahmed. İslamiyet, Petrol ve Orta Asya’da Yeni Büyük Oyun, İstanbul: Mozaik Yayınları, 2001.
- Şeyhanlıoğlu, H. (2021) Asya’nın Kalbi Afganistan, İstanbul, KDY yayınları
- https://www.trthaber.com/haber/dunya/dunyanin-ikinci-uzun-minaresi-tehdit-altinda-98831.html
- (https://www.aa.com.tr/tr/dunya/afganlar-yazlik-cadirlarda-kisi-atlatmaya-calisiyor/2475851 )
- (https://ihh.org.tr/public/publish/0/163/ihh-yillik-rapor-2021---web.pdf
- (https://www.aa.com.tr/tr/analiz/gorus-afganistanda-egitimin-dunu-bugunu-ve-gelecegi/2395323 )
- (https://www.kutso.org.tr/wp-content/uploads/2017/06/Afganistan.pdf
- https://www.tamgaturk.com/haber/turkiye-uyusturucu-dagitim-ussu-oldu-33682.html
- https://www.bbc.com/turkce/articles/cv219q536y3o
- https://www.mepanews.com/afganistanda-petrol-uretimine-baslandi-51781h.html
- https://www.aa.com.tr/tr/dunya/afganlar-yazlik-cadirlarda-kisi-atlatmaya-calisiyor/2475851
- https://www.haberler.com/fotogaleri/mevlana-nin-dogdugu-ev/
- http://internationalaffairsreview.com/2019/11/27/the-durand-line-and-afghan-pakistani-clashes/ (01.06.2021)
- https://www.trthaber.com/haber/dunya/afganistanin-bilinmeyen-yuzu-herat-ve-mezar-i-serif-246131.html
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Afganistan (18.09.2023)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Asya Toplumu Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Ağustos 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 |
MİLLİ KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ OLARAK TÜRK BİRLİĞİ KONGRELERİNE DESTEĞİMİZ SÜRMEKTEDİR.
22-24 Aralık tarihlerinde Akdeniz'in İncisi Alanya'da gerçekleşen "V. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Kongresi" dergimiz MİKAD ve Alanya Belediyesi'nin işbirliği ile gerçekleşmiştir. MİKAD olarak Türk bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmekten onur duymaktayız.
DERGİMİZİN TÜRK DÜNYASINA AKADEMİK BAKIŞI
Milli Kültür Araştırmaları Dergisi akademik yayın hayatı, "Turan Kurultayı" sonuçları ile paralel yöndedir ve bu hedefler doğrultusunda yayın yapmaktadır.
Sonuç bildirgesi ana teması: Köklere inemezseniz göklere yükselemezsiniz..
Hedefi: 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır…
Macaristan’ın Başkenti Budapeşte yakınlarında Bugac’ta düzenlenen TURAN KURULTAYI’nda Türk soyundan gelen Macar, Azeri, Avar, Başkurt, Bulgar, Balkar, Buryat, Çuvaş, Gagavuz, Kabardino, Karaçay, Karakalpak, Kazak, Kırgız,Kumuk, Moğol, Nogay, Oğuz, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Uygur ve Yakut boyları bir araya gelerek aşağıdaki kararları almıştır…
1) Ümitlerimizi yeşerten Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulması memnuniyetle karşılanmıştır.
2) Bütün dünyaya adından bahsettiren Türk Devletler Teşkilatı daha aktif hâle getirilmelidir.
3) Bu bağlamda Türk Devletler Teşkilatının ikinci ve üçüncü halkaları mutlaka kurulmalıdır.
4) Teşkilatın kurulacak ikinci ve üçüncü halkalarında, “Türk Devletler Teşkilatında biz neden yokuz” diyen pek çok devlet gibi, Balkanlar’dan Moğolistan’a, Uyguristan’dan-Kore’ye kadar bütün akraba toplulukları yer almalıdır.
5) Bunun dışında; Özellikle Balkan Türkleri olmak üzere, Kamboçya’dan-Sri Lanka Türklerine, Pakistan ve Himalaya’daki Türklerden, Girit Türklerine, Libya’da ki Türklerden-Irak’taki Türkmenelindeki Türklere, Romanya Türklerinden-Kırım’a, Nijer’de yaşayan Tuaregler’den-Doğu Afrika’da ve Ortadoğu’da yaşayan Osmanlı Türkü’nün torunlarına, Sibirya’dan Kafkaslara, Tacikistan’a kadar hiçbir oba ve aşiretleri dışarıda bırakmadan temsilci alınması zarûrî olmuştur.
6) İşte öyle bir yapıya büründürülecek Türk Devletler Teşkilatı’nın önemli çalışması hâline gelen TURAN KURULTAYI için teklifimiz; bundan böyle dönüşümlü olarak her iki yılda bir diğer Türk Cumhuriyetlerinin birinde, olimpiyat oyunlarıyla, ekonomik ve kültürel oturumlarıyla kısaca her yönüyle icrâ edilmelidir.
7) Bugün Türk Devletler Teşkilâtının kurulması gibi; Turan Birliğini kurma mücâdelesi için, tam 100 yıl önce şehit düştüğü 4 Ağustos 1922’ye kadar, işgaldeki Türk Devletlerini kurtararak TURAN bayrağı altında biraraya getirmek isteyen Enver Paşa unutulmamalıdır. Anıtı dikilmeli, hayatı ve mücadelesi film yapılarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
8)Türk Devletler Teşkilatının bünyesinde ortak ordu, ortak pazar ve ortak parlamento kurulmalı ve üçer aylık dönemlerde Macaristan Parlamentosunda toplanarak yapılan çalışmalar gözden geçirmelidir.
10) Yine TDT bünyesinde Türk Dünyası Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Türk Dünyası Araştırmalar Enstitüsü,Türk Dünyası Akademisyenler Birliği, Türk Dünyası Tarım Birliği (hayvancılık dahil), Tür Dünyası Sağlık Teşkilatı ve Türk Dünyası Arama Kurtarma (TÜDAK) kurulmalıdır.
11) Türk Dünyası Ekomomik Formu iki yılda bir Türk Dünyasının kalbi konumundaki Aşkabat’ta yapılmalıdır.
12) Türk Dünyası Bilim Olimpiyatları iki yılda bir Özbekistan’da icra edilmelidir.
13) Türk Dünyası Uzay Araştımaları Enstitüsü kurularak Kazakistan’da her yıl toplanmalıdır.
14) Türk Teknofest Festivali her yıl Türkiye’de yapılmalıdır.
15)Türk Dünyası Yüksek Öğrenim Kurumu kurulmalı, Türk Dünyasındaki üniversitelerin denkliği için üniversitelerde ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
16) Türk Dünyası Hekimler Birliği Kurularak her yıl Azerbaycan’da biraraya gelmelidir.
17) Türk Dünyası Bilim Ödülleri düzenlenmeli ve iki yılda bir yapılan Turan Kurultayında sahiplerine takdim edilmelidir.
18) Türk Dünyası Film Festivali ve Türk Dünyası Erovizyon Müzik yarışmaları dönüşümlü olarak Kırgızistan’da birer yıl arayla yapılarak dereceye girenlere ödülleri verilmelidir.
19) Merkezi İstanbul’da olan Türk Dünyası Belediyeler Birliği “iş birliği-güç birliği” kapsamında genişletilerek, en küçük belediyelere kadar bütün Türk Dünyasını kapsayacak şekilde dizayn edilmelidir.
20) Türk Dünyası Kültür, sanat, edebiyat çalıştayları yapılarak Türk Dünyasının ortak değerleri, özellikle Dede Korkut, Nasrettin Hoca, Atilla, Timur, Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi önemli şahsiyetler anlatılmalıdır.
21) “Tarihini bilmeyen milletlerin coğrafyasını başkaları çizer” düsturuyla, Türk Dünyası ortak tarihi yeniden yazılmalıdır. Bunun İçin “Millî Tatihçiler Şurâsı” âcilen kurulmalıdır.
22) Başta Doğu Türkistan olmak üzere Musul-Kerkük, Kıbrıs, Kırım, Batı Trakya gibi Türk Bölgelerinin statüleri uluslararası platformlarda sürekli dile getirilerek, layık oldukları konuma gelene kadar dünya gündeminde kalmaları sağlanmalıdır.
Bütün dünya bilmelidir ki, 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır.
Turan Kurultayı Bilim Kurulu
TURAN KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ..
Budapeşte, 13.08.2022