The Common Interest of Sociology and Quran: The Theories of Social Change and Corruption

Yıl 2012, Cilt: 9 Sayı: 3, 75 - 99, 12.11.2014

Murat Kayacan

Öz

If the aim of sociology is to evaluate the factors influencing the society, we can say that it is impossible for it to disregard the Quran in the case of studying Muslim societies. Like sociology, the Quran underlines the social change. In this paper, in addition to the sociology of Islam, we will study the sociology of the Quran. Then, we’ will concentrate on those verses which we think they are related to the issues of “social change and corruption” in sociology.

Anahtar Kelimeler

Sociology, the Quran, social change, corruption

Sosyoloji ve Kur’an’ın Ortak İlgi Alanı: Toplumsal Değişim ve Çöküş Yasaları

Öz

Sosyolojinin hedefi toplumu etkileyen faktörleri ele almaksa, onun Müslüman toplumu incelemeyi gündemine aldığında Kur'an’a kayıtsız kalması düşünülemez. Sosyoloji de Kur'an da toplumsal değişim ve çöküş üzerinde durmaktadır. Bu araştırmada, İslam sosyolojisi vb. Kavramlaştırmalara ek olarak Kur'an sosyolojisi vb. Terkiplere yüklenen anlamları ortaya koyacağız. Ardından da sosyolojideki “toplumsal değişim ve çöküş”e tekabül ettiğini düşündüğümüz ayetler üzerinde duracağız.

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, Kur’an, toplumsal değişim, çöküş

Kaynakça

• Aktay, Yasin. (2003). İlahiyat Sosyolojisi: Bir Sosyal Değişim Dinamiği Olarak İlahiyat Sorunu. İlahiyat Bilimlerinde Yöntem Sorunu Sem- pozyumu (24-25 Nisan 2003). http://www.bilkad.org/content/view /58/29/ 20.01.2013.
• Aydın, Mustafa. (2001). İslam’ın Tarih Sosyolojisi, 2. bs. İstanbul: Pınar.
• Bayyiğit, Mehmet. (2003). Sosyolojinin Dini Serüveni ve İslam (Kur'an) Sosyolojisi. Edit. Mehmet Bayyiğit. Kur'an Sosyolojisi Üzerine Dene- meler. Konya: Yediveren.
• Ba-Yunus, İlyas ve Ahmed, Ferid. (1986). İslam Sosyolojisi: Bir Girşi Deneme- si.(Çev: Rıdvan Kaya). İstanbul: Bir.
• Canatan, Kadir. (2005). İslam Sosyolojisi. İstanbul: Beyan.
• Cebeci, Lütfullah. (1987). Kur'an Sosyolojisi. İslami Araştırmalar. s. 3. Anka- ra. (5-38).
• Çantay, Hasan Basri. (1984). Kur'an-ı Hakîm ve Meâl-i Kerim, 3 c. 13. bs. (İslam Mecmuası bsk.), İstanbul: Milsan.
• Çelik, Celaleddin. (2003). Kur'an’da Toplumsal Değişim Olgusuna Sosyo- lojik Bir Yaklaşım. Edit. Mehmet Bayyiğit. Kur'an Sosyolojisi Üzerine Denemeler. Konya: Yediveren.
• Faruki, İsmail R. (1995). Bilginin İslamileştirilmesi. (Çev: Fehmi Koru). 3. bs. İstanbul: Risale.
• Fazlur Rahman. (ts.) MajorThemes of theQuran. The USA.
• Furseth, Inger ve Repstad, Pal. (2006). An IntroductiontotheSociology of Reli- gion. England: Ashgate.
• Haşşab, Samiye Mustafa. (2010). İslam Sosyolojisi. (Çev: Ali Coşkun-Nebile Özmen). İstanbul: Çamlıca.
• Gezgin, Ali Galip. (2008). Kur’ân’da “Mutraf” Kavramı Üzerine. Süleyman Demirel Üniv. İlahiyat Fakültesi Dergisi. s. 20. Isparta. (47-88)
• Günay, Ünvar. (2007), Değişimin Sosyolojik Boyutu Bağlamında Toplum- sal Değişme ve İslamiyet İlişkileri. Çağımızda Sosyal Değişim ve İs- lam içinde (Semp. 2002). Ankara: TDV.
• _____. (1996). Din Sosyolojisi Dersleri. Kayseri: Erciyes Üniv.
• Hizmetli, Sabri. (1997). İslam ve Değişim. Ankara İlahiyat Fakültesi Dergisi. c. 37. s. 1. Ankara. (87-99).
• İbnu Haldun, Muhammed b. Abdurrahman. (1989). Mukaddime. (çev: Z. Kadiri Ugan). 3 c. İstanbul: MEB.
• Kasapoğlu, Abdurrahman. (2006). Kur'an’da Tağyir Olgusu –Bireysel ve Toplumsal Değişme-. EKEV Akademi Dergisi. S. 27. Erzurum. (51- 64).
• Kurtubî, EbûAbdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (ö. 671 h). (1964). el-Câmi’ liAhkâmi'l-Kur'an, 10 c. (20 cüz), 2. bs. Kahire: Daru’l- Kütübi’l-Mısriyye.
• Kutub, Seyyid. (1991). Fî Zilâli’l-Kur'an.(çev. Mehmet Yolcu ve diğerleri). 10 c. İstanbul: Dünya.
• Okumuş, Ejder. (1995). Kur'an’da Toplumsal Çöküş. İstanbul: İnsan.
• Özsoy, Ömer. (1994). Sünnetullah. Ankara: Fecr.
• Pazarbaşı, Erdoğan. (1996). Kur’an ve Medeniyet. İstanbul: Pınar.
• Popper, Karl. (1947). The Open SocietyanditsEnemies. 2 vol. 2nd ed. London: Butler&Tanner.
• Râğıb el-İsfahani, (h. 502), el-Müfredât fî Ğâribi’l-Kur'an, Daru’ş-Şâmiye, Beyrut, h. 1412.
• Said, Cevdet. (1994). Bireysel ve Toplumsal Değişimin Yasaları. (çev: İlhan Kutluer). 3. bs. İstanbul: İnsan.
• Sarıbay, Ali Yaşar. (1994). İslami Sosyoloji: Postmodern Bir Sosyoloji mi? İslami Araştırmalar Dergisi. c. 7. s. 2. Ankara. (122-129).
• Shariati, Ali. (1970). On the Sociology of Islam. (transl: Hamid Algar). Berke- ley: Mizan Press.
• Şahin, Adil. (2001). İslam ve Sosyal Değişme. c. 37. S. 1. Diyanetİlmi Dergi. Ankara: DİB. (5-31).
• Taberi, Muhammed bin Cerir (ö. h. 310). (2000). Câmiu'l-Beyan an Te’vîliÂyi’l-Kur'an. 24 c. Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
• Taplamacıoğlu, Mehmet. (1963). Din Sosyolojisi. 2. bs. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
• ________. (1969). Genel Sosyoloji Üzerine Bir Deneme. 2. bs. Ankara: Anka- ra Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
• Tekin, Mustafa. (2003). Kur'an’de Sosyal Gruplara Giriş. Edit. Mehmet Bayyiğit. Kur'an Sosyolojisi Üzerine Denemeler. Konya: Yediveren.
• Toker, İhsan. (2009). İslam Sosyolojisi Kavramı ve Ali Şeriati Üzerine Kri- tik bir Yaklaşım. Bilimname c. 16. S. 1. Kayseri.(91-105).
• Yazır, Elmalılı Hamdi. (1979). Hak Dini Kur’an Dili. 10 c. İstanbul: Eser.
• Zemahşerî, Mahmud b. Ömer (ö. h. 538). (h. 1407). el-Keşşâf an HakâikiĞa- vamidi’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvil fî Vucûhi’t-Te’vil. 4 c. 3. bs. Beyrut: Daru’l-Kitabi’l-Arabi.
• Zuheylî, Vehbeibn Mustafa. (h. 1418). et-Tefsiru’l-Münir fi’l-Akidetive’ş- Şeriative’l-Menhec, 30 c. 2. bs. Dımeşk: Daru’l-Fikri’l-Muasır.