Dinin Siyasete Etkisi Bakımından Vati-kan-Moskova İlişkileri: Çarlık Rusyası Örneği

Yıl 2014, Cilt: 11 Sayı: 1, 71 - 89, 12.04.2016

Şir Muhammed Dualı

https://doi.org/10.17131/milelnihal.67039

Öz

Bu çalışma tarih boyunca kendisini Hıristiyanlığın merkezi olarak gören Roma Katolik Kilisesinin Çarlık Rusyası’ndaki Ortodoks Kilisesini ve aynı zamanda dönemin Rus devletini kendi etkisi altına alma mücadelesini konu edinmektedir. Bu çerçevede Rusların Katoliklik yerine Ortodoksluğu be-nimsemesini müteakiben Papaların hem siyasi hem de dini otoritesini kul-lanmak suretiyle Moskova üzerinde tahakküm kurma girişimleri örnekler ışığında incelenmektedir. Özellikle İstanbul’un Osmanlılar tarafından fet-hedilmesinin ardından Müslüman tehdidi karşısında haçlı ittifakı adı al-tında Rus yönetiminin Roma Kilisesi’ne bağlanma gayretlerinin neden ve sonuçları analiz edilmektedir. Son olarak da değişen dünya konjonktürü çerçevesinde Çarlık Rusya’sının bir imparatorluğa dönüşmesi ve giderek Batıyı tehdit eder hale gelmesi karşısında Roma papalığının takındığı tavır gözden geçirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Papa, Katolik Kilisesi, Moskova, Rus Ortodoks Kilisesi, siya-set.

Kaynakça

• Bokhanov A. N., Gorinov M., İstoriya Rossii s Drevneyshkh Vremen do Kontsa XX veka, Stanovlenia Rossiyskogo Tsentralizovannogo Go- sudarstva, Moskova, 1996.
• Chrysostom John., Tvoreniya (Creations), c. X, Petersburg, 1904.
• Çoban Bekir Zakir, geçmişten günümüze Papalık, İnsan Yayınları, İstanbul, 2009.
• Episkop Germogen, “Papstva i Pravoslavnaya Tserkov,” Jurnal Moskovsky Patriarkhi, 4/1948, s. 29-37.
• Dualı Şir Muhammed., “Rusya Federasyonu’nda Milli ve Dini Kimliğin Yükselişi,” Akademik İncelemeler Dergisi, Cilt 8, Sayı 2, 2013, s. 205- 222.
• Garadj V. İ., Protestantizm, İzdatelstvo Politicheskoy Literaturi, Moskova, 1971.
• Khrysostomos Yannis, Tvoreniya (Creations), c. X, Petersburg, 1904.
• Lavrentevskaya Letopis, Laurentian Kronik, Rus Kronikler Koleksiyonu, II. Baskı, c. I, 1926-1928.
• Nikonov V., “Russkaya Pravoslavnaya Tserkov i Rim,” Jurnal Moskovsky Patriarkhi, 3/1949, s. 21-29.
• -------------------, “Russkaya Pravoslavnaya Tserkov i Rim,” Jurnal Mos- kovsky Patriarkhi, 4/1949, s. 23-34.
• -------------------, “Russkaya Pravoslavnaya Tserkov i Rim,” Jurnal Mos- kovsky Patriarkhi, 7/1949, s. 45-60.
• -------------------, “Russkaya Pravoslavnaya Tserkov i Rim,” Jurnal Mos- kovsky Patriarkhi, 11/1949, s. 37-51.
• Orlov A. S. ve Diğerleri, Rusya Tarihi, Prospekt Yayınları, Moskova, 2001.
• Papov O.M., Russkaya Tserkov v IX-XII veke, Prinyatie Hristianstva, Mos- kova, 1988.
• Plesetskiy N., “Vatikan i Ego Politika,” Jurnal Moskovsky Patriarkhi, 10/1948, s. 39-47.
• Sheynman M., Vatikan Vo Vtoroy Mirovoyi Voyni, İzdatelstvo Akademii nauk SSSR, Moskova, 1951.
• -------------------, Vatikan Mejdu Dvumya Mirovimi Voynami, İzdatelstvo Akademii nauk SSSR, Moskova, 1948.
• Tatishev V. N., İstoriya Rossiyskaya, s Samih Drevneyshk Vremen, Kniga Tretiy, İmperatorsky Moskovsky Universitet, 1774.
• Tolstoy D. M., Rimsky Katolisizm v Rossii, Tom Pervy, Petersburg, I, 1876.
• -------------------, Rimsky Katolisizm v Rossii, Tom Pervy, Petersburg, II, 1876.
• Ulyanovsky V. İ., Rossiyskie Samozvantsi: Lijdmitriy I, Libid, Kiev, 1993.
• Zonova T. V., Rossiya i İtaliya: İstoriya Diplomaticheskih Otnosheniy, Chast I, Moskova, 1998.
• Şahmatov A. A., Razıskaniya o Drevneyşikh Russkih Letopisnıh Svodah, Petersburg, 1908.