Approaches and Practices on Foods and Drinks in New Religious Movements

Yıl 2023, Cilt: 20 Sayı: 1, 81 - 103, 30.06.2023

Emine Battal

https://doi.org/10.17131/milel.1289967

Öz

Food and nutrition are subjects that religions have focused on meticulously throughout history. As in traditional religions, new religious movements that have started to operate in different parts of the world since the second half of the twentieth century include prohibition, release, or advisory rules regarding foods and beverages. When the new religious movements are examined, it is seen that some of them have developed various food rules in accordance with the healthy life philosophy and others within the framework of ritual practices. Based on these and similar issues, in this study, it is aimed to determine what kind of eating and drinking rules or practices are encountered in new religious movements. In this direction, qualitative research techniques were used in the study; rather, descriptive and comparative methods were used. It is obvious that it is an almost impossible attempt to reach the entire problem area in research. For this reason, instead of attempting the difficult task of determining the thoughts of all the new religious movements on the subject, reference was made to the prominent groups in terms of the rules they determined and the rituals and practices they developed. As a result, the subject has been dealt with under the headings of i) prohibitions on food and beverages, ii) provisions and practices regarding vegetarian nutrition, iii) attitudes and activities based on natural nutrition, iv) use of food and beverages in religious rituals, and v) abstinence or fasting.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, New Religious Movements, Nutrition, Food

Yeni Dini Hareketlerde Yiyecek ve İçeceklerle İlgili Yaklaşım ve Uygulamalar

Öz

Gıda ve beslenme, tarih boyunca dinlerin de titizlikle üzerinde durduğu bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Geleneksel dinlerde olduğu gibi yirminci yüzyılın ikinci yarısından itibaren dünyanın farklı yerlerinde faaliyet yürütmeye başlayan yeni dini hareketlerde de yiyecek ve içeceklerle ilgili yasaklama, serbest bırakma ya da tavsiye niteliğinde kurallara yer verilmektedir. Nitekim yeni dini hareketler incelendiğinde bazılarının sağlıklı yaşam felsefesi gereği, diğer bir kısmının ise ritüelik uygulamalar çerçevesinde çeşitli gıda kuralları geliştirdikleri görülmektedir. Bu ve benzeri hususlardan hareketle bu çalışmada yeni dini hareketler olarak adlandırılan yapılanmalarda ne tür yeme-içme kurallarına ya da uygulamalarına rastlandığını tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma teknikleri kullanılmış; daha ziyade betimsel ve karşılaştırmalı yöntemlere başvurulmuştur. Bir araştırmada problem alanının tamamına ulaşmanın neredeyse imkânsız bir girişim olduğu aşikârdır. Bu nedenle yeni dini hareketlerin tamamının konu ile ilgili düşüncelerini tespit etmek gibi zor bir işe kalkışmaktansa yiyecek ve içecekler konusunda gerek belirledikleri kurallar gerekse geliştirdikleri ritüel ve pratikler açısından öne çıkan gruplara atıfta bulunma yoluna gidilmiştir. Neticede konu sırasıyla i) yiyecek ve içeceklerle ilgili yasaklar, ii) vejetaryen beslenmeye dair hüküm ve uygulamalar, iii) doğal beslenmeye dayalı tutum ve faaliyetler, iv) yiyecek ve içeceklerin dinî ritüellerde kullanılması ve v) perhiz ya da oruç başlıkları çerçevesinde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Yeni Dini Hareketler, Beslenme, Gıda, Yiyecek ve İçecekler

Kaynakça

• Aksel, Hesna Serra. Yeni Çağ Dini: Ezoterik Geleneğin Popüler Kültüre Dönüşümü. Ankara: Eski Yeni Yayınları, 2022.
• Aktay, Yasin. “Amerika’da Kudüs’ü Kurmak İçin: Mormonlarda Din ve Değerler Eğitimi”. Değerler Eğitimi Dergisi 1, sy. 3 (2003): 27-61.
• Albayrak, Kadir. “Rastafarilik”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 423-427. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Applewhite, Marshall. “’88 Update - The Ufo Two and Their Crew: A Brief Synopsis”. Heavensgate. 1988. https://heavensgate.com/book/3-3.htm
• Araz, Ömer Faruk. “Heathenry”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 221-226. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Arslan, Hammet. “Budizm’de Hayvanlar”. Kutsal ve Hayvan: Dinlerin Hayvanlara bakışı. ed. Süleyman Turan. 343-382. Ankara: Nobel Ya-yıncılık, 2020.
• Battal, Emine. “Santi Asoke”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 443-447. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• ______. “Yeni Dini Hareketlerin Bağımlılığa Bakışı”. Bedenimizin İşgalcileri: Dinlerin Bağımlılığa Bakışı. ed. Süleyman Turan. 299-333. İstanbul: Okur Akademi, 2019.
• ______ - Turan, Süleyman. “Caynizm’de Hayvanlar”. Kutsal ve Hayvan: Dinlerin Hayvanlara Bakışı. ed. Süleyman Turan. 385-403. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2020.
• Benard, Akeia A. “The Material Roots of Rastafarian Marijuana Symbolism”. History and Anthropology 18, no. 1 (2007): 89-99.
• Bıyık, Mustafa. Küresel Bir Din Projesi Olarak Moonculuk. İstanbul: Birey Yayıncılık, 2002.
• Blavatsky, Helena P. Teosofinin Anahtarı. çev. Murat Sağlam. İstanbul: Mitra Yayınları, 2011.
• Crockford, Susannah. “Becoming a Being of Pure Consciousness: Fasting and New Age Spirituality”. Nova Religio: The Journal of Alternative and Emergent Religions 23, no. 1 (2019): 38-59.
• Eşmeli, İsmet. “On İki Havari Kilisesi”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 399-401. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Fieldhouse, Paul. Food, Feasts, and Faith: An Encyclopedia of Food Culture in World Religions. California: ABC-CLIO, 2017.
• Gündüz, Şinasi. Sâbiîler - Son Gnostikler. Ankara: Vadi Yayınları, 1999.
• Gürhan, Nazife. “Yemek ve Din: Yemeğin Dini Simgesel Anlamları Üzerine Bir İnceleme”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi 6, sy. 2 (2017): 1204-1223.
• International Vegetarian Union. “Definitions”. 29 Mart 2013. Erişim 14 Nisan 2023. https://ivu.org/definitions.html
• Iskcon. “Food Relief Program”. Erişim 03 Nisan 2023. https://www.iskcon.org/activities/food-relief-prog-ram.php#:~:text=Hare%20Krishna%20Food%20for%20Life,projects%20in%20over%2060%20countries.
• ______. "How to Eat Healthy". Erişim 8 Haziran 2023. https://www.iskcon.org/home/how-to-eat-healthy.php.
• Işık, Ramazan. “Mormonluk ve Mormon Kilisesi Üzerine Bir Araştırma”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10, sy. 1 (2006): 165-190.
• Johnson, W. J. “Prasād(a)”. Oxford Reference. 2009. Erişim 06 Nisan 2023. https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780198610250.001.0001/acref-9780198610250-e-1934?rskey=U6OM4x&result=1928
• Johnson-Hill, Jack A. “Rastafari as a Resource for Social Ethics in South Africa”. Journal for the Study of Religion 9, no. 1 (1996): 3-39.
• Kamalova, Feride. “Amana Topluluğu”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 53-57. İstanbul: Okur Akade-mi, 2020.
• Karaman, Elif Hilal. “On Birinci Emir Cemiyeti”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 396-397. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Kaufman, Alexander H. “Organic Farmers’ Connectedness with Nature: Exploring Thailand’s Alternative Agriculture Network”. Worldviews: Global Religions, Culture, and Ecology 16, no. 2 (2012): 154-178.
• Kılıç, Sami. İlahi Dinlerde Yiyecek ve İçecekler. Ankara: Sarkaç Yayınları, 2011. Köse, Ali. Milenyum Tarikatları. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
• Lowe, Scott. “Adidam”. World Religions and Spirituality Project. Erişim 7 Haziran 2023. https://wrldrels.org/2016/10/08/adidam-wrsp/
• Mutlu, Sümeyye. “Alfa Kursu”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 48-50. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Muttalimova, Aliya. “Yedinci Gün Adventistleri”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 604-605. İstanbul: Okur Akademi, 1. Baskı., 2020.
• Onur, Neslihan - Kayapınar, Ezgi. “Vejetaryen ve Vegan Beslenme Bir Tercih Mi Yoksa Popüler Kültürün Bir Etkisi Mi?” 4. Uluslararası Gastronomi Turizmi Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı. ed. Şule Aydın vd. 599-03. Nevşehir, 2019.
• Öğreti ve Antlaşmalar. Erişim 22 Ağustos 2022. https://www.churchofjesuschrist.org/study/scriptures/dc-testament?lang=tur
• Özalp, Mürsel. “Yahudi Yenilenme Hareketi”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 591-593. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Özkan, Ali Rafet. Fundamentalist Hıristiyanlık Yedinci Gün Adventizmi. Ankara: Alperen Yayınları, 2002.
• ______. “Antroposofi”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 64-67. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• ______. “Hare Krişna”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 215-219. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Rait, Satwant Kaur. Sikh women in England: Their Religious and Cultural Beliefs and Social Practices. UK: Trentham Books, 2005.
• Singh, Hari Nam. “Recipe: Banana Fast”. Hari Nam Singh: Healing Heart Center. 15 Aralık 2014. Erişim 01 Nisan 2023. https://www.harinam.com/banana-fast/
• Sönmez, Zekiye. “Haç ve Yıldız Kardeşliği”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 207-211. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Steiner, Rudolf. Nutrition: Foof, Health and Spiritual Development. UK: Rudolf Steiner Press, 2008.
• ______. Agriculture Course: The Birth of Biodynamic Method. UK: Rudolf Steiner Press, 2004.
• Sümer, Necati. “Namdhari”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 367-369. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Turan, Süleyman. “Adidam”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süley-man Turan - Emine Battal. 35-37. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Türkan, Ahmet. “Mesih’in Göksel Kilisesi”. Yeni Dini Hareketler Ansiklope-disi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 342-344. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Valpey, Kenneth. “Krishna in Mleccha Desh: ISKCON Temple Worship in Historical Perspective”. The Hare Krishna Movement: The Postcharismatic Fate of a Religious Transplant. ed. Edwin F. Bryant - Maria L. Ekstrand. 45-60. New York: Columbia University Press, 2004.
• White, Ellen G. The Health Food Ministry. Washington D.C: The Trustees of the Ellen G. White Publications, 1970.
• Zeller, Benjamin E. “Food Practices, Culture and Social Dynamics in the Hare Krishna Movement”. Handbook of New Religions and Cultural Production. ed. Carole M. Cusack - Alex Norman. 681-702. Leiden: Brill, 2012.
• ______. “New Religious Movements and Food”. Nova Religio 23, no. 1 (2019): 5-13.