Öğretmenlerle Eğitim Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Lisansüstü Eğitime İlişkin Algıları: Metaforik Bir Çalışma

Yıl 2024, , 1439 - 1476, 01.08.2024

Halil Ziya Özcan , Zekerya Batur

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1231472

Öz

Bu araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde görev yapan öğretmenler ile eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin lisansüstü eğitime yönelik algılarını geliştirdikleri metafor ve bu metaforlara sundukları gerekçeleri irdelemek suretiyle tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda yöntem nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenolojik yaklaşım benimsenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 60 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırma katılımcılardan “Yüksek lisans eğitimi…………………..gibidir. Çünkü……………..” ve “Doktora eğitimi…………….gibidir. Çünkü…………..” cümlelerini bir metafor geliştirmek ve gerekçe sunmak suretiyle doldurmaları istenmiştir. Elde edilen veriler ilk olarak araştırmacı tarafından dört aşamada incelenmiş ve bir tematik dağılım oluşturulmuştur. Ardından ortaya çıkan bu tematik dağılım doğruluğunu ortaya koymak amacı ile metaforlar iki alan uzmanına gönderilmiş ve temalara ayrılması istenmiştir. Uzmanların dönütleri sonucunda tematik dağılım son hâlini almıştır. Yapılan analizlerin sonucunda, tematik dağılım bağlamında her iki katılımcı grupta da yüksek lisans eğitimine yönelik “Gelişim-İlerleme” (f: 12) teması ilk sırada yer alırken doktora eğitimine yönelik ise ilk sırayı “Değerli Olma” ve “Zorluk” temaları oluşturmuştur. Katılımcıların lisansüstü eğitimine ilişkin tutumları incelendiğinde, katılımcıların hem yüksek lisans hem de doktora eğitimini zorlu bir süreç olarak kabul etmelerine karşın genel anlamda olumlu bir tutum içerisinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Lisansüstü eğitim, Metafor, Eğitim Fakültesi, Üniversite Öğrencisi, Öğretmen

Kaynakça

• Adıgüzel, İ., ve İpek, C. (2011, 5-7 Mayıs). İlköğretim birinci ve ikinci kademe öğretmenlerinin lisansüstü eğitime ilişkin beklentileri [Sözlü Bildiri]. 10. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Akay, C. (2013). Ortaokul öğrencilerinin yaparak-yaşayarak öğrenme temelli TÜBİTAK 4004 bilim okulu projesi sonrası bilim kavramına yönelik görüşleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 326-338.
• Alabaş, R., Kamer, S. T. ve Polat, Ü. (2012). Öğretmenlerin kariyer gelişimlerinde lisansüstü eğitim: Tercih sebepleri ve süreçte karşılaştıkları sorunlar. E-International Journal of Educational Research, 3 (4), 89-107.
• Ari, Görgülü, A., ve Arslan, K. (2019). Fen bilimleri öğretmenlerinin genetiği değiştirilmiş organizmalar hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Academic Perspective Procedia, 2(1), 17-26.
• Aydemir, S., ve Çam, Ş. S. (2015). Lisansüstü öğrencilerinin lisansüstü eğitimi almaya ilişkin görüşleri. Turkish Journal of Education, 4(4), 4-16.
• Ayvaz Can, A. (2021). İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinin matematik problemi çözmeye ilişkin algılarının metaforlar yoluyla analizi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 103- 118.
• Aydın, İ. S., ve Pehlivan, A. (2010). Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar. Turkish Studies, 5(3), 818-842.
• Aydın, G., ve Bozkurt, S. (2022). Öğretim elemanlarının iş yerinde kıskançlık algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 70, 201-213.
• Baş, G. (2013). Öğretmenlerin lisansüstü eğitimden beklentileri: nitel bir araştırma (Niğde ili örneği). Yüksek Öğretim Dergisi, 3(2), 61-69.
• Başer, N., Günhan, B. ve Yavuz, G. (2005) Ortaöğretim fen ve matematik alanında öğrenim gören tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin aldıkları eğitimden beklentileri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 95-101.
• Bektaş, M. ve Pehlivan, N. (2018). Sınıf öğretmenlerinin “yüksek lisans” kavramına yönelik metaforik algıları. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 211-227.
• Bozpolat, E. (2016). Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime ilişkin metaforik algıları. Elementary Education Online, 15(4), 1114-1130.
• Cırıt Karaağaç, F. ve Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS International Journal of Society Researches, 11(18), 530-568.
• Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni, (Çev. Selçuk Beşir Demir ve Mesut Bütün). Siyasal Kitapevi.
• Çekiç, Y., ve Yüksel, R. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin ruhsal hastalık kavramına ilişkin metaforları: Kalitatif bir çalışma. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 12(2), 85-92.
• Çelik, D., ve Arslan Özer, D. (2022). Sınıf öğretmenlerinin yazma güçlüğü ile ilgili görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 648-670.
• Çelikkaya, T., ve Kürümlüoğlu, M. (2018). Yenilenen sosyal bilgiler dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2018(11), 104-120.
• Çiftçi, B., ve Aydın, A. (2023). 6. sınıf fen bilimleri ders kitabında bulunan metaforlar ve analojilerin tespiti. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 8(1), 31-48.
• Doğusan, F. (2003). İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin öğretmenlerin lisansüstü öğrenimi konusundaki tutumları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kırıkkale Üniversitesi.
• Dönmez, İ., Gürbüz, S., ve Tekçe, M. (2018). Destekleme ve yetiştirme kurslarının fırsat eşitliği açısından yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(2) , 45-58.
• Ekren, C., ve Ökten, C. E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretenlerin dil bilgisi öğretimine ilişkin algıları: Bir metafor incelemesi. TEKE, 8(3), 1687-1708.
• Ezer, F. ve Aksüt, S. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık kavramına yönelik algılarının metaforlar yoluyla belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 104-143.
• Gömleksiz, M. N., ve Et, S. Z. (2013, 10-11 Mayıs). Öğretmen adaylarının lisansüstü eğitime ilişkin metaforik algıları (Tam Metin Bildiri). VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Gürel, R. (2020). Dkab öğretmenlerine göre lisansüstü eğitim: tercih sebepleri, süreçler, sorunlar ve beklentiler üzerine nitel bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(12), 131-170.
• Halacı, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin ve öğrencilerinin yapılandırılmış grid tekniğine ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Hazar, Z. (2018). Eğitsel oyunlara yönelik öğretmen görüşleri ve yeterliliklerinin incelenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(1), 52-72.
• Kabael, T., ve Ata Baran, A. (2019). Ortaokul matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı performanslarının ve matematik okuryazarlığına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 4(2), 51-67.
• Kasapoğlu Tangutay, H. (2022). Okul yöneticilerinin yönetici atama sistemine ilişkin algılarının metaforlar yoluyla analizi. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1251-1266.
• Kızıloğlu, E. (2021). Pandemi döneminde çalışan anne olmak: metaforlar üzerinden bir değerlendirme. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 19, 34-48.
• Koçak, S. ve Arslan, S. Y. (2018). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin performans değerlendirme uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1) , 602-620. Limon, İ. (2015). 9. ve 10. sınıf öğrencilerinin yabancı bir dil olarak İngilizceye yönelik metaforik algıları. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(2), 367-379.
• MEB (2022a). 2021 yılı idare faaliyet raporu. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_05/12182720_MEB_2021_faaliyet_raporu_28nisan2022.pdf
• MEB (2022b). İdare faaliyet raporları. https://sgb.meb.gov.tr/www/dokumanlar/icerik/30
• Moralı, G., ve Göçer, A. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültür paylaşımına yönelik öğretmen görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1115-1129.
• Parlak Kalkan, G. ve Kıribiş, A. (2021). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçe öğretmenlerine yönelik geliştirdiği metaforların dil bilimsel tahlili. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 2031-2067.
• Polat, M., Polat, H., Süren S., Polat, İ., Saldüz, İ., Öter-Kılıç, D. ve Kılıç B. (2022). Postgraduate students' views on postgraduate education. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 8(1), 42-57.
• Resmi Gazete (1996). Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği. Sayı: 22683. Tarih: 01.07.1996. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22683.pdf
• Saban, A. (2009). Öğretmen adaylarının öğrenci kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 281-326.
• Saylık, A. ve Saylık, N. (2021). Akademisyenlerin ve lisansüstü eğitim öğrencilerinin “Türkiye’de üniversite” ye ilişkin geliştirdikleri metaforlar. Ekev Akademi Dergisi, 25(86), 69-90.
• Sözer, A. N., Tütüncü, Ö., Doğan, Ö. İ., Gencel, U., Gül, H., Tenikler, G., Tarlan, D., Aksaraylı, M., Eser, D., Seçer, B., Yağcı, K., Topoyan, M., ve Devebakan, N. (2002). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde lisansüstü eğitim kalitesinin arttırılmasına yönelik bir alan araştırması. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 41-65.
• Şahin, Ç., Kartal, O. Y., ve İmamoğlu, A. (2013). Okul öncesi öğretmen yetiştirme programı hakkında okul öncesi öğretmen adaylarının görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 101-118.
• Toprak, E., ve Taşğın, Ö. (2017). Öğretmenlerin lisansüstü eğitim yapmama nedenlerinin incelenmesi. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(13), 599-615.
• Türker, K. (1997). Bilim insanı yetiştirme: dünyada ve türkiye’de lisansüstü eğitim [TÜBA Bilimsel Toplantı Serileri].
• Uçuş, Ş. (2016). Investigation of elementary school and preschool teacher candidates perceptions regarding special education through metaphors. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 6(2), 360-388
• Ünlü, H., Mirzeoğlu, A. D., ve Aşçı, F. H. (2022). Olimpik değerler bilgi testinin geliştirilmesi: ortaokul 5. sınıf öğrencileri üzerine bir araştırma. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 294-313
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2022a). Öğrenim düzeyine göre öğrenci sayısı. https://istatistik.yok.gov.tr/
• Yüksek Öğretim Kurumu (2022b). Lisansüstü öğrenci sayılarının devlet ve vakıf üniversitelerine göre dağılımı. https://istatistik.yok.gov.tr/