Okul Öncesi Öğretmenlerinin Yansıtıcı Düşünme Eğilimlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, , 1527 - 1548, 01.08.2024

Asuman Bilbay

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1249351

Öz

Değişen dünya koşulları, artık insanların farklı becerilerle donanmış olmasını gerekli kılmaktadır. Özellikle üst düzey düşünme becerilerine sahip olmak 21. yüzyıla ayak uydurabilmek için oldukça önemlidir. Yansıtıcı düşünme sözü geçen üst düzey düşünme becerileri arasında yer almaktadır. Eğitim kurumları ve öğretmenler bu becerilerin kazandırılması için önemli role sahiptir. Bu çalışmanın amacı okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Nicel boyutta 211, nitel boyutta ise 21 okul öncesi öğretmeninden veriler toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, demografik bilgi formu, öğretmen ve öğretmen adayları için yansıtıcı düşünme eğilimi (YANDE) ölçeği ve öğretmen görüşme formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi sonucunda okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimi oldukça yüksek bulunmuş, ayrıca ölçeğin alt boyutlarından alınan puanlar yaş, cinsiyet ve kıdeme göre farklılık göstermiştir. Nitel verilerin analizi sonucunda katılımcılar, okul öncesi öğretmenlerinde bulunması gereken ve kendilerinin sahip olduğu yansıtıcı düşünme becerilerinde en fazla açık fikirlilik temasını dile getirmişlerdir

Anahtar Kelimeler

yansıtıcı düşünme, okul öncesi eğitim, okul öncesi öğretmeni

Kaynakça

• Aslan, G. (2009). Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile sürekli kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Yeditepe Üniversitesi. İstanbul.
• Aydın, M. ve Çelik, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme becerilerinin bazı değişkenler acısından incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(II), 169-181. https://doi.org/10.9779/PUJE611
• Bayrak, F. ve Usluel Koçak, Y. (2011). Ağ günlük uygulamasının yansıtıcı düşünme becerileri üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 93-104.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (12. Baskı). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W., ve Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları tasarımı ve yürütülmesi. (Çev. Edt. Y. Dede, S. B. Demir). Anı Yayıncılık.
• Daniel, M. ve Auriac, E. (2011). Philosophy, critical thinking and philosophy for children. Educational Philosophy and Theory, 43(5), 415-435. https://doi.org/10.1111/j.1469-5812.2008.00483.x
• Demiralp, D. ve Kazu, H. (2012). İlköğretim birinci kademe programlarının öğrencilerin yansıtıcı düşünmelerini geliştirmedeki katkısına yönelik öğretmen görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(2), 29-38.
• Dewey, J. (1933). How we think: A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Heath & Co Publishers.
• Duban, N., Yanpar Yelken T. (2010). Öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimleri ve yansıtıcı öğretmen özellikleriyle ilgili görüşleri. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 343-360.
• Ergüven, S. (2011). Öğretmenlerin yansıtıcı düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Erol, M., Erol, A., Çalışır, S. ve Bozan, M. (2019). Öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile yaratıcı düşünme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Temel Eğitim, 1(2), 20-29.
• Galea, S. (2010). Reflecting reflective practice. Educational Philosophy and Theory, 44(3), 245-258. https://doi.org/10.1111/j.1469-5812.2010.00652.x
• Gedik, H., Akhan, N. E. ve Kılıçoğlu, G. (2014). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimleri. Mediterranean Journal of Humanities 4(2), 113-130. DOI: 10.13114/MJH.201428432
• George, D., ve Mallery, P. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference, Pearson.
• Glasswell, K. ve Ryan, J. (2017). reflective practice in teacher professional standards: reflection as mandatory practice. In R. Brandenburg, M. Jones, K. Glasswell, J. Ryan (Eds). Self-Study of Teaching and Teacher Education Practices. (s 3-26). Springer.
• İnönü, Y. (2006). Tarih öğretmenlerinin yansıtıcı öğretmen özelliklerine sahiplik düzeyi Van örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Van.
• Kaf Hasırcı, Ö. ve Sadık, F. (2011). Sınıf öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(2), 195-210.
• Karadağ, M. (2010). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme düzeylerinin incelenmesi (Şanlıurfa ili örneği). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi. Adana.
• Lee, H. J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers’ reflective thinking. Teaching & Teacher Education, 21(1), 699-715. https://doi.org/10.1016/j.tate.2005.05.007
• Lipman, M. (1991). Thinking in education. Cambridge University Press.
• Miles, B. M. ve Huberman, A. M.(1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. SAGE.
• Milli Eğitim Bakanlığı MEB (2017). Okul öncesi öğretmeni özel alan yeterlikleri. https://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_11/06160307_5-YYretmen_Yeterlikleri_KitabY_okul_Yncesi_YYretmeni_Yzel_alan_yeterlikleri_ilkYYretim_parYa_8.pdf
• Moon, J. A. (2004). A handbook of reflective and experiental learning theory and practice. Routledge Falmer.
• Norton, J. L. (1997). Locus of control and reflective thinking in preservice teacher. Education, 117(3), 401-408.
• Opp-Beckman, L. ve Klinghammer, S. J. (2006). Shaping the way we teach English: Successful practices around the world. Office of English Language Programs. https://americanenglish.state.gov/files/ae/resource_files/introduction.pdf
• Özdemir, F. ve Oruç, Ş. (2020). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Eurasian Education and Culture, 5(11), 2186-2223. DOI: 10.13140/RG.2.2.11099.18728
• Patton, M. Q. (2001). Qualitative evaluation and research methods (3rd ed.). Thousand Oaks, Sage Publications.
• Rodgers, C. (2002). Defining reflection: another look at John Dewey and reflective thinking. Teachers College Record, 104(4), 842-866. DOI: 10.1111/1467-9620.00181
• Savran Gencer, A. (2008). Professional development of preservice biology teachers through reflective thinking. [Unpublished doctoral dissertation]. METU University, Ankara.
• Schön, D. (1983). Reflective practitioner- how professionals think ın action. Basic Books.
• Semerci, Ç. (2007). Öğretmen ve öğretmen adayları için yansıtıcı düşünme eğilimi (YANDE) ölçeğinin geliştirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(3), 1351-1377.
• Sternberg, R. J. (1987). Teaching critical thinking: eight easy ways to fail before you begin. PhiDelta Kappan, 68(6), 456-459.
• Şahin, A. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının yansıtıcı düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenlere göre değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 108-119.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
• Thorpe, K. (2004). Reflective learning journals: from concept to practice. Reflective Practice. 5(3), 327-343. https://doi.org/10.1080/1462394042000270655
• Tok, Ş. (2008). Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarına, performanslarına ve yansıtmalarına etkisi. Eğitim ve Bilim 33(149), 104-118.
• Tunç, Y ve Kıncal, R. Y. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin yansıtıcı düşünme eğilimleri ile öz yeterlik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 9(113), 249-267. DOI: 10.29228/ASOS.48926
• Tümkaya, S. ve Hurioğlu, L. (2013). Öğretim elemanlarının yansıtıcı düşünme eğilimleri. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(1), 243-256.
• Ünver, G. (2003). Yansıtıcı düşünme. Pegem A Yayıncılık.
• Ünver, G. (2021). Yansıtıcı düşünme. İçinde Ö. Demirel (Ed.) Eğitimde Yeni Yönelimler (9. Baskı) (s 139-149). Pegem A Yayıncılık.
• Williams, R. ve Grudnoff, L. (2011). Making sense of reflection: A comparison of beginning and experienced teachers’ perceptions of reflection for practice. Reflective Practice: International and Multidisciplinary Perspectives, 12(3), 281– 291. https://doi.org/10.1080/14623943.2011.571861
• Wilson J. ve Jan, L. W (1993). Thinking for themselves; developing strategies for reflecitive thinking. Eleanor Curtain Publishing.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayınevi.