Ortaokul Öğrencilerinin Metin Türlerini Ayırt Etme Becerileri

Yıl 2023, , 627 - 646, 25.12.2023

Şeyma Sultan Güleç , Fulya Topçuoğlu Ünal

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1278045

Öz

Bu araştırmada sekizinci sınıf öğrencilerinin metin türlerini ayırt etme becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel desenle 2022-2023 eğitim öğretim yılında Kütahya’da bir devlet okulunda uygulanmıştır. Araştırmaya 8. sınıfta öğrenim görmekte olan 140 öğrenci katılmıştır. Çalışma grubundaki öğrencilerin 75’i kız, 58’i ise erkek öğrencilerden oluşmaktadır. Veriler görüşme formu ile toplanmıştır. Araştırma amacına uygun olarak seçilen öğrencilere dördü bilgilendirici, dördü hikâye edici, ikisi ise şiir türlerinden olmak üzere toplamda on metin parçası verilmiş ve türlerini belirlemeleri istenmiştir. Veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda 8. sınıf öğrencilerinin metin türlerini ayırt etmede istenilen seviyede (%61.2) olmadıkları görülmüştür. Öğrencilerin hikâye edici metinleri ayırt etmede daha başarılı oldukları ancak şiir ve bilgilendirici metin türlerinde aynı başarıyı gösteremedikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

metin türleri, bilgilendirici metin, hikâye edici metin, şiir

Destekleyen Kurum

KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ

Kaynakça

• Adalı, O. (2011). Anlamak ve anlatmak. Pan Yayınları.
• Akbayır, S. (2007). Cümle ve metin bilgisi. Pegem Akademi Yayınları.
• Akbayrak, İ. (2019). Katılımsız dinleme ile not alarak dinleme yöntemlerinin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin dinlediğini anlama becerisi üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Akdin, E. (2019). Deneme ve makale türlerinin öğretilme güçlükleri ve öğrenilme düzeyleri [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Aktaş, Ş., ve Gündüz, O. (2004). Yazılı ve sözlü anlatım-kompozisyon sanatı. Akçağ Yayınları.
• Akyol, H. (2006). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi Yayınları.
• Akyol, H. (2010). Yeni programa uygun Türkçe öğretimi yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
• Alver, F. (2003). Basında yabancı tasarımı ve yabancı düşmanlığı. Der Yayınları.
• Bal, Ş. (2007). Liselerde okutulan Türk dili ve edebiyatı kitaplarındaki deneme türünün incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13: 257-265.
• Bayat, N. (2012). Türkçe ders kitaplarında yer alan şiirlerin şiir bilim açısından görünümü üstüne bir inceleme. Turkish Studies- International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(1), 325-344.
• Biber, D. (1989). A typology of english texts. Linguistics, 27(1). 3-44.
• Cemiloğlu, M. (2004). İlköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Aktüel Yayınları.
• Cuq, J. P., Gruca, I. (2005). Cours de Didactique Du Français Langue Étrangère Et Seconde. Grenoble: Presses Universitaires De Grenoble.
• Çelebi, H. M. (2008). İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin olay ve düşünce yazılarına göre dinleme becerilerinin değerlendirilmesi (Muğla örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Muğla Üniversitesi, Eğitimi Bilimleri Enstitüsü, Muğla
• Çetişli, İ. (2006). Edebiyat eğitiminde “edebi metin”in yer ve anlamı. Milli Eğitim, 34(169), 75-84.
• Duran, E., ve Erkek G. (2018). Bir mâniniz mi var? Researcher: Social Science Studies, 6(2), 98-112.
• Durukan, E. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarındaki şiirler ve manzum eserler üzerine bir inceleme. Çağdaş Eğitim Dergisi, 357: 34-41.
• Englert, C. S., and Hiebert, E. H. (1984). Children's developing awareness of text structures in expository materials. Journal of Educational Psychology, 76 (1), 65–74. https://doi.org/10.1037/0022-0663.76.1.65 Erkul, R. (2004). Cümle ve metin bilgisi. Anı Yayıncılık.
• Erözden, A. (1998). Okuma dersinin değişik boyutları. İstanbul Üniversitesi, Yabancı Diller Eğitimi Bölümü Dergisi, YDEB II, 29-58.
• Eğitimi Bölümü Dergisi, YDEB II, 29-58. İstanbul: Çantay Kitabevi.
• Günay, D. (2007). Metin bilgisi. Multilingual Yayınları.
• Güneş F. (2007). Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayın Dağıtım.
• Halliday, M. A. K., and Hasan R. (1976). Cohesion in English. Longman: London Yayınları.
• Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. (2. Baskı). Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kıbrıs, S. (2019). Ortaokul (5-8. sınıflar) Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Ders Kitaplarında Metin Türü Farkındalığı. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Başkent Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kim, M. (2006). Genre-based approach to teaching writing. TESL Working Paper Series, 4(2), 33-39.
• Lüleci, M. (2010). Yeni bir disiplin olarak metin dilbilim ve Türk edebiyatına metin dilbilimsel bir yaklaşım [Yayınlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2015). Türkçe dersi (1-8. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Basımevi. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Basımevi.
• Ögeyik, M. C. (2008). Metinlerarasılık ve yazın eğitimi. Anı Yayıncılık.
• Özbay M. (2003). Türkçe öğretiminde hedef-araç ilişkisinin ders kitabı örneğinde değerlendirilmesi. TÜBAR VIII Bahar.
• Özdemir, E. (1993). Dil edebiyat öğretiminde yeni yönelimler. B. Özer (Yay. haz.), Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi içinde (ss. 12-30). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Özdemir, E. (2004). Sözlü yazılı anlatım sanatı kompozisyon. Remzi Yayınları.
• Özdemir, E. (2013). Eleştirel okuma. Bilgi Yayınevi. http://www.tepav.org.tr/upload/files/1271251457r2163.PISA_Sonuclari_Isiginda_Turkiye___nin_Rekabet_Gucunun_Degerlendirilmesi.pdf
• Solak, M., ve Yaylı, D. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarının türler açısından incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (9): 444-453.
• TDK (2011). Türkçe sözlük. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tekşan, K., ve Süğümlü, Ü. (2019). Ortaokul öğrencilerinin serbest yazma çalışmalarındaki yazı türü eğilimlerinin belirlenmesi. Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9 (3), 475-483.
• Tompkins, G. E. (2000). Teaching Writing. Upper Saddle River, NJ: Merrill.
• Topçuoğlu Ünal, F., ve Altın, H. (2017). Üniversite öğrencilerinin dilekçe yazım yanlışları üzerine bir inceleme. Electronic Turkish Studies, 12(6), 741-760.
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yıldırım, A., ve Simsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Zorbaz, K. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime–cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.