MİLLÎ DEĞERLERİN AKTARIMINDA TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERS KİTAPLARININ YERİ: YÜRÜRLÜKTEKİ KİTAPLAR ÜZERİNE BİR İÇERİK ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 221, 141 - 157, 15.02.2019

Fatih Veyis

Öz

Millet olmanın en önemli unsurunun dil olduğu hususu, şüphesiz birçok

önemli şahsiyet ve düşünür tarafından dile getirilmiştir. Dil vasıtasıyla sağlanan

millet olma bilinci, kültür ile ayakta kalmış ve değerler vasıtasıyla korunmuştur.

Millete ait değerler ise millî değerler olarak isimlendirilmiş ve ait olduğu

milleti temsil eden unsurlar olmuştur. Atatürk’ün, I. Maarif Kongresi’nin açılış

konuşmasında dile getirdiği; “Millet aynı kültürden insanların oluşturduğu toplumdur.

Demek ki millî kültür bir devleti ayakta tutan unsurların en önemlisidir.”

anlayışı millî değerlerin ve kültürün önemini ortaya koymaktadır. Millî

değerler arasında olan vatan sevgisi, devlet sevgisi, bayrak sevgisi, İstiklal Marşı

sevgisi, istiklal anlayışı, bağımsızlık düşüncesi, millî tarih anlayışı gibi değerlerin

gelecek nesillere aktarılması, eğitim öğretim ortamlarıyla mümkün olacaktır. Bu

değerlerin Türk millî kültürü ve tarihinin temel yansıtıcıları olan Türk dili ve

edebiyatı ürünleri vasıtasıyla aktarılması eğitimin uzak, genel ve özel hedefleri

bağlamında değerlendirilmektedir. Bu çalışma ile millî değerleri barındıran ve

aktarma işlevi üstlenen edebî ürünlerin, 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı’nda liselerde

okutulan ders kitaplarında ne düzeyde yer aldığının ortaya konulması

amaçlanmaktadır. Çalışma, ilgili ders kitaplarında yer alan kurmaca ve öğretici

metinlerin doküman analizi yoluyla incelenmesine dayanmaktadır. Çalışma sonunda,

Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarında yer verilen ve en fazla tekrar eden

millî değerin vatan sevgisi olduğu, diğer millî değerlere ise daha az yer verildiği

görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Millî Değerler, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı

Kaynakça

• ATEŞ, Murat ve OKTAY, Metin (2017). 12. Sınıf Türk Edebiyatı. Ekoyay Eğitim Yayıncılık, Ankara.
• BAŞARAN YILMAZ, Aylin Hidayet (2017). 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı, Biryay Yayınevi, Ankara.
• BEİLL, Brigitte (2003). İyi Çocuk, Zor Çocuk Doğru Davranışlar Çocuklara Nasıl Kazandırılır? (Çev. Cuma Yorulmaz), Arkadaş Yayınevi, Ankara.
• ÇETİŞLİ, İsmail (2006). “Edebiyat Eğitiminde Edebi Metnin Yeri ve Anlamı”, Millî Eğitim, Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, Kış, Sayı 169.
• ÇETİŞLİ, İsmail (2011). Edebiyat Sanatı ve Bilimi (2. Baskı), Akçağ Yayınları, Ankara.
• KAPLAN, Mehmet (2000). Kültür ve Dil, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• KAVCAR, Cahit (1999). Edebiyat ve Eğitim, Engin Yayınları, Ankara.
• KESKİN, Yakup (2016). Değerler Hakkında Genel Bilgiler. M. Köylü (Ed.) Teoriden Pratiğe Değerler Eğitimi içinde (1.baskı, ss. 19-101). Nobel Yayınları, Ankara.
• MEB (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi (9,10, 11 ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı. Millî Değerlerin Aktarımında Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitaplarının Yeri: Yürürlükte...
• PALAZOĞLU, Ahmet Bekir (1996). Atatürk İlkeleri, Türk Hava Kurumu Yayınları, Ankara.
• ROKEACH, Milton (1973). The Nature of Human Values. Free Pres, New York.
• ULUSOY, Kadir ve DİLMAÇ Bülent (2015). Değerler Eğitimi (3. Baskı). Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• ÜLKEN, Hilmi Ziya (1965). Bilgi ve Değer. Kürsü Yayınları, Ankara.
• YILDIRIM, Cafer (2017). 11. Sınıf Türk Edebiyatı, Lider Yayıncılık, Ankara.
• YÜCEL, İfakat, TÜRKYILMAZ, Mahmut ve SAĞIR, Selim (2017). 9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı, Başak Matbaacılık, Ankara.
• YILDIRIM Ali ve ŞİMŞEK Hasan (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara.