OSMANLI’DAN GÜNÜMÜZE UZANAN BİR EĞİTİM KURUMU: GELENBEVİ ANADOLU LİSESİ

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 224, 213 - 239, 22.11.2019

Mehmet Gündüz

Öz

Türkiye’nin önemli eğitim kurumlarından biri olan Gelenbevi Anadolu

Lisesi 1911’de idadi olarak kurulmuştur. Gelenbevi 1913’te Sultani seviyesine

yükseltilmiştir. Okul adını Osmanlı âlimlerinden Gelenbevi İsmail Efendi’den

almıştır. Gelenbevi İdadisi’nin kuruluşunda dönemin Maarif Nazırı Gelenbevizade

Said Bey’in büyük rolü vardır. Osmanlı Devleti’nin zor süreçlerden geçtiği

bir dönemde eğitime başlayan Gelenbevi Birinci Dünya Savaşı’na öğretmen ve

öğrencileriyle katılan Gazi okullardan biridir. Birinci Dünya Savaşı sırasında bir

süre hastane olarak da kullanılan Gelenbevi’nin okul binası 1919 yılında yangında

harap olmuştur. 1924 yılında yeniden inşa edilen Gelenbevi, sırasıyla ortaokul

ve lise olarak hizmet verdikten sonra günümüzde Anadolu Lisesi olarak eğitime

devam etmektedir. Kurulduğu günden beri Gelenbevi Anadolu Lisesi Türkiye’nin

ihtiyaç duyduğu nitelikli insan gücünü yetiştiren önemli eğitim kurumlarından

biridir. Gelenbevi Orta Okulu’nda Eski Başbakanlardan Tarihçi Şemsettin

Günaltay okul müdürlüğü yapmıştır. Gelenbevi birçok devlet adamı, öğretmen,

sanatçı, yazar, şair, akademisyen, iş adamı yetiştirmiştir. Türk eğitimine önemli

katkıları olan Gelenbevi Anadolu Lisesi köklü geçmişi ile bugünde öğrenci yetiştirmeye

devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Gelenbevi, Gelenbevi İsmail Efendi, Ortaöğretim, Milli Eğitim

Kaynakça

• a) Resmi Kaynaklar:
• 4131 Numaralı ve 28 Muharrem 1329 (29 Ocak 1911) İrâde-i Seniyye, BOA, İrade Maarif, Dosya No: 17, Gömlek No: 9
• BOA, İrade Maarif, Dosya No: 17, Gömlek No: 9 BOA, MF. İMF, 42/84-2. 14 Eylül 1330BOA., MF.TLY., 486/57, (11 Safer 1334/19 Aralık 1915)
• Bâbıâli Daire-i Sadaret Meclis-i Vükela ve Ma`rûzât Kalemi 27 Muharrem 1329, 15 Kânûnisânî 1326 (28 Ocak 1911) tarihli Padişahlık Makamına Yazısı, BOA, İrade Maarif, Dosya No: 17, Gömlek No: 9
• Gelenbevi Ortaokulu Sınıf Geçme Defterleri
• Maarif-i Umûmiye Nezâreti Tahrîrât Müdüriyeti’nin 2211 Hususi Numara ve 3198 Umumi Numara ile Sadaret Makamına 12 Kânûnisâni 1326 tarihinde yazdığı yazı, BOA, İrade Maarif, Dosya No: 17, Gömlek No: 9
• MEB Ortaöğretim 1926-1967 İstatistikleri
• b) Süreli Yayınlar ve Fotoğraf Arşivi:
• Cumhuriyet Hürriye Ulus Milliyet Rıza Bediz Fotoğraf Arşivi Türkiye
• c) Kitap ve Makaleler:
• Ahmet Cevdet Paşa (1309). Tarih-i Cevdet, İstanbul, C.IV.
• Bursalı Mehmet Tahir Bey (1975). Osmanlı Müellifleri, Meral Yayınevi, İstanbul, C.III. BİNGÖL,
• Abdulkudûs (1988). Gelenbevî İsmail, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara. BİNGÖL, Abdulkudûs (1993). Gelenbevi’nin Mantık Anlayışı, MEB Yayınları, İstanbul.
• DAĞDELEN, İrfan (Haz.) (2006). Alman Mavileri, İBB Kütüphaneler ve Müzeler Müdürlüğü, İstanbul.
• DENİZ, Ümit (1953). “Hem Okuyan Hem Para Kazanan Öğrenciler”, Milliyet, 6 Şubat 1953, s.2 ERGÜN,
• Mustafa (1996). İkinci Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914), Ankara. GÖLCÜK,
• Şerafettin – YURDAGÜR (1996), Metin, “Gelenbevî”. TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, s.552-553
• GÜÇTEKİN, Nuri (2015). Eğitimli Bir Neslin I. Dünya Savaşı’yla İmtihanı, İskenderiye Kitap Yayınları, İstanbul
• ÖZYURTKAN, Süreyya; ÖZYURTKAN, Naci (1972). Gelenbevî, Çay Matbaası, İstanbul Salih Zeki (1315). Kamûs-u Riyâziyât, İstanbul, C.I. d) İnternet Kaynakları:
• http://www.yuksekticaretli.org/mudurler-rektorler-ve-dekanlarimiz.html Salih Zeki, Asar-ı Bakiye, C.II http://109.232.216.174/~tmdorgtr/wp-content/uploads/2015/12/Asar-i_Bakiye_Aritmetik. pdf