OKUL ÖNCESİ EĞİTİM: TEMEL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Yıl 2019, TEMEL EĞİTİM, 483 - 519, 30.12.2019

Ertuğ Can , Şeyda Kılıç

Öz

Öz: Bu araştırmanın amacı, öğretmen görüşlerine göre, okul öncesi eğitimde karşılaşılan temel
sorunları belirlemek ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri geliştirmektir. Araştırmanın çalışma
grubunu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Edirne ili Merkez ilçesine bağlı resmî bağımsız
anaokulları ve anasınıfı bulunan okullarda görevli 24 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır.
Araştırma nitel araştırma deseninde tasarlanmıştır. Veriler, içerik analizi ile
değerlendirilmiştir. Katılımcılara göre, öğrenci aidatlarının düzenli ödenmemesi ve okulların bütçe
yetersizliği ekonomik sorunlar arasında görülmektedir. Katılımcıların büyük çoğunluğu, ailelerin
okul öncesi eğitime yeterli desteği ve ilgiyi göstermemesi nedeniyle, eğitim sürecinde sorunlar
yaşandığını belirtmektedirler. Öğretmenlere göre, rehberlik ve denetim sistemindeki yetersizlikler,
öğretmenlerin teneffüs sürelerinin olmaması, ikili eğitim uygulaması, personel yetersizliği ve
mevzuat yetersizliği okul öncesi eğitimdeki temel sorunlar arasındadır. Öğretmenler, okul öncesi
eğitimde karşılaşılan sorunların çözümüne yönelik olarak, okul öncesi eğitimin giderlerinin devlet
tarafından karşılanması, ailelerin bilinçlendirilmesi ve okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim
kapsamına alınması gerektiğine yönelik önerilerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim politikaları, temel eğitimin sorunları, okul öncesi öğretmeni

Kaynakça

• AÇEV. (2009). Türkiye’de erken çocukluk eğitimi: Erişim, eşitlik ve kalite. İstanbul: AÇEV Yayınları.
• Ada, Ş., Küçükali, R., Akan, D., & Dal, M. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında yönetim sorunları, Middle Eastern & African Journal of Educational Researcah, (12), 32-49.
• Ağgül Yalçın, F.& Yalçın, M. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin okul öncesi eğitimin sorunlarıyla ilgili görüşleri: Ağrı ili örneği. İlköğretim Online, 17(1), 367-383. doi: 10.17051/ilkonli- ne.2018.413784.
• Aksoy, P. (2009). Okul öncesi eğitim kurumlarının eğitim ortamlarının niteliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tokat ili örneği). Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/4404/ sayfasından erişilmiştir.
• Aksu Koç A., Taylan E. & Bekman S. (2002). Türkiye’de okulöncesi eğitimi: Hizmete duyulan ihtiyaçların saptanması ve çocuğun dil yetisi düzeyinin değerlendirilmesi araştırma raporu. İstanbul: AÇEV.
• Ardıç, Ü. Ü. (2011). Okul öncesi eğitiminde kalitenin geliştirilmesine ilişkin idareci, öğretmen ve veli görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atalar, N. (2017). Okul öncesi eğitim kurumları ile ilkokul bünyesinde yaşanan yönetim sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Yakındoğu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://docs.neu.edu. tr/library/6548982998.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Can, E. & Gündüz, Y. (2016). İlkokullarda çalışan öğretmenlerin, maarif müfettişleri ve okul müdürlerinin yapmış olduğu rehberlik çalışmalarından yararlanma düzeylerinin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(1), 1-28. doi:10.14527/kuey.2016.001.
• Can, E. & Gündüz, Y. (2019). Eğitimin denetimi uzmanlığı gerektirir mi? Millî Eğitim Dergisi, 48(221), 187-205.
• Can, E. & Bayramoğlu, A. (2016). Ortaöğretimde okul yönetimine katılım. K.Beycioğlu, N.Özer, K.Koşar ve İ.Şahin (Ed.), Eğitim yönetimi araştırmaları içinde, (s.104-125), Ankara: Pegem Akademi.
• Can, E. & Serençelik, G. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yönetimine katılımlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 525-542.
• Cömert, D. & Güleç, H. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımının önemi: Öğretmen-aile-çocuk ve kurum. Sosyal Bilimler Dergisi, 133-145.
• Demir Yıldız, C. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarının yönetiminde yaşanan zorlukların değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (18), 95-102.
• Demircan Aydın, Z. (2017). Öğretmen ve yöneticilerin okul öncesi eğitimi değerlendirmeleri ve bu alanda yaşanan yönetimsel sorunlar. Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Doğan, T. (2012). Bünyesinde anasınıfı bulunan ilköğretim okulu yöneticilerinin okul öncesi eğitim ile ilgili görüşleri (Tokat ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG) (2008). Eğitim izleme raporu 2008. İstanbul: ERG Ekiz, D. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ertör, E. (2015). İlkokullarda görev yapan anasınıfı öğretmenlerinin yaşadıkları yönetsel sorunlara ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk Eğitim Sistemi: Sorunlar ve çözüm önerileri.Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 66-80.
• Gür, B. S. ve Çelik, Z. (2009). Türkiye’de Millî Eğitim sistemi: Yapısal sorunlar ve öneriler. Ankara: SE
• Gündoğan, A. (2002). Okulöncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar (Denizli ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Denizli.
• Işık, N. E. (2015). Öğretmenlerin MEB 2013 okul öncesi eğitim programı hakkında görüşleri ve programı kullanma durumları. Yüksek lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. http://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi sayfasından erişilmiştir.
• Kalkınma Bakanlığı. (2016). 2017- 2019 yılları orta vadeli program. Ankara: Kalkınma Bakanlığı, http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/Yaynlar/ web adresinden 15 Nisan 2019 tarihinde edinilmiştir.
• Kalkınma Bakanlığı. (2017). Orta vadeli program 2018-2020. http://www.kalkinma.gov.tr, web adresinden 17 Ekim 2019 tarihinde edinilmiştir.
• Kandır, A. (2001). Çocuk gelişiminde okul öncesi eğitimin yeri ve önemi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı:151.http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/151/kandir.htm sayfasından erişilmiştir.
• Kaya, N. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin yaşadıkları sorunlar ve hizmet içi eğitim ihtiyaçları araştır- ma raporu. http://www.academia.edu/6954387/ sayfasından erişilmiştir.
• Kök, M., Küçükoğlu, A., Tuğluk, M., & Koçyiğit, S. (2007). Okul öncesi eğitimin sorunlarına ilişkin öğretmen görüşleri (Erzurum İli örneği). Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (16), 160-171.
• Köksal, O., Balaban Dağal, A. & Duman, A. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin okul öncesi eğitim programı hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. The Journal Of Akademic Social Science Studies, (46), 379-394.
• Kundakçı, S. (2013). Tokat İli örneğinde zorunlu okul öncesi eğitim pilot uygulamasının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Kurşunlu, E. (2018). Türkiye’deki okul öncesi eğitim kurumlarının fiziksel özelliklerinin incelenmesi. Ya- yınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https:// tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Marvin, C., LaCost, B., Grady, M. & Mooney, P. (2003). Administrative support and challenges in Neb- raska public school early childhood programmes: Preliminary study.https://www.academia. edu/27383716/Administrative_Support_and_Challenges_in_Nebraska_Public_Scho- ol_Early_Childhood_Programs_Preliminary Study sayfasından erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi ve İlköğretim KurumlarıYönetmeliği. (2014, 26 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 29072). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/07/20140726-4.htm, web adresinden sayfasından erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2018). Güçlü yarınlar için 2023 eğitim vizyonu belgesi. http://2023vizyonu. meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf, web adresinden 24 Mart 2019 tarihinde edinilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2014). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Norm Kadrolarına İlişkin Yönetmelik. http://www.meb.gov.tr/mevzuat/, web adresinden 22 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2016). MEB 2016 faaliyet raporu. https://sgb.meb.gov.tr/www/doku- manlar/icerik/30, web adresinden 20 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). 17. Millî Eğitim Şurası. https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12, web adresinden 19 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. (2019, 10 Temmuz). Resmî Gazete. (Sayı: 30827). https:// www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/07/20190710-6.htm, web adresinden 22 Ekim 2019 tarihinde edinilmiştir.
• On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). (2019, 23 Temmuz). Resmî Gazete (Sayı: 30840 (Müker- rer)). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/07/20190723M1-1-1.pdf, web adresinden 17 Ekim 2019 tarihinde erişilmiştir.
• Özdemir, M. (2019). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Özkubat, S. (2013). Okul öncesi eğitim kurumlarında eğitim ortamlarının düzenlenmesi ve donanım. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Dergisi, 4(2), 58-66.
• Sabancı, A., Altun, M., & Uçar Altun, S. (2018). Okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ve velilerin görüşlerine göre ana sınıfı eğitiminde karşılaşılan sorunlar. Kuram ve Uygulamada Eğitimi Yönetimi Dergisi, 24(2), 339-385.
• Sildir, E., & Akın, U. (2017). Okul öncesi eğitime ilişkin okul müdürlerinin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 134-165.
• TED. (2007). Türkiye’de okul öncesi eğitim ve ilköğretim sistemi temel sorunlar ve çözüm önerileri. Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• TEDMEM. (2018). 2017 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 4). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
• TEDMEM. (2019). Bir bakışta eğitim 2018. https://tedmem.org/mem-notlari/degerlendirme/ bir-bakista-egitim-2018, web adresinden 30 Mart 2018 tarihinde edinilmiştir.
• Temiz, Z. (2017). Türkiye’de okul öncesi eğitimde denetim ve rehberlik süreci. Turkish Online Jour- nal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 8(3), 350-371.
• Tok, E. (2002). Okul öncesi eğitim kurumlarında yönetim sorunları (Denizli ili örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok. gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Tükel, A. (2017). 2013 Okul öncesi eğitim programı ile ilgili öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Yük-sek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (TÜSİAD). (2005). Doğru başlangıç: Türkiye’de okul öncesi eğitim. İstanbul: TÜSİAD Yayını. Uysal, F. (2006). Okul öncesi eğitim merkezlerindeki iç ve dış mekân organizasyonlarının eğitim yakla- şımları çerçevesinde incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Ya- yıncılık.
• Yıldız, S. (2013). Okul öncesi eğitimin zorunlu eğitim kapsamına alınmasına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ sayfasından erişilmiştir.
• Zayimoğlu Öztürk, F., Kaya, N. & Durmaz, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin görev süre- cinde yaşadıkları eğitimsel sorunlar ve çözüm önerileri. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 68-94.
• Zembat, R. (2012). Okul öncesi öğretmenlerinin okul yöneticisi, meslektaşları ve aileler bağla- mında algıladıkları çatışma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37 (163), 203-2015.