3. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ BAĞLAM-GİRDİ-SÜREÇ-ÜRÜN (CIPP) MODELİNE DAYALI ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 229, 523 - 544, 04.02.2021

Çiğdem Balıkçı Cengiz Tüysüz , Ahmet Taşdere , Didem İnel Ekici

Öz

Öğretim programlarının geliştirilmesinde ve
değerlendirilmesinde öğretim etkinliklerinin uygulayıcısı olan öğretmenlerin
programa yönelik görüşleri önemli bir rol oynamaktadır. Öğretmenler, uygulamış
oldukları öğretim programlarının etkililiğine ilişkin karşılaşmış oldukları
sorunlara ve gözlemlerine dayalı olarak değerlendirmeler yapabilmektedir. Bu
değerlendirmeler, öğretim programların yararlarının ve sınırlılıklarının gözden
geçirilerek güncellenmesine katkı sağlamaktadır. Bu nedenle bu araştırmada da
üçüncü sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nın değerlendirilmesine
ilişkin öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmaya MEB
bünyesinde görev yapan 200 sınıf öğretmeni katılmıştır. Araştırma verileri bağlam-girdi-süreç-ürün (CIPP) modeline dayalı
olarak hazırlanmış olan likert tipi maddelerden oluşan bir anket yoluyla elde
edilmiştir. Verilerin analizinde her bir anket maddesi için frekans ve yüzde
değerleri hesaplanmıştır. Analizler sonucunda, öğretmenlerin genel olarak
üçüncü sınıf fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin olumlu
değerlendirmeler yaptıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenler
öğretim programının sınırlılıklarına ilişkin olarak okullarda programın
başarılı bir şekilde uygulanması için yeterli laboratuarın olmadığını ve bu
durumun öğrencilerin fen başarısını olumsuz yönde etkileyebileceğini ifade
etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretim programı, fen bilimleri eğitimi, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akıncı, B., Uzun, N. ve Kışoğlu, M. (2015). Fen bilimleri öğretmenlerinin meslekte karşılaştıkları problemler ve fen öğretiminde yaşadıkları zorluklar, International Journal of Human Sciences, 12, 1, 1189-1215
• Alshammari, A. (2013). Curriculum implementation and reform: teachers’ views about Kuwait’s new science curriculum, US-China Education Review A, 3, 3, 181-186.
• Aslan, B. (2005). “İlköğretim, öğretim (müfredat) programlarının hazırlanmasına dayanak oluşturan cumhuriyet döneminin dinamikleri ve 1968–2005 ilköğretimprogramlarının sınırlı bir karşılaştırılması”, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi 28-30 Eylül 2005 Denizli.
• Aslan, M., ve Çökük, K. (2018). 2013 4. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının ünite bazlı değerlendirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (1), 156-192.
• Aybek, B. ve Aslan, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin ilkokul 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 883-894.
• Aydın, A, Selvitopu, A ve Kaya, M., (2017). PISA 2012 Sonuçları ve Eğitim Yatırımları. Pamukkale University Journal of Education, 42.
• Aydın, Ö. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Kütahya il örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Aydın, S. ve Çakıroğlu, J. (2010). İlköğretim fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri: Ankara örneği. İlköğretim Online, 9, 1, 301-315
• Ayvacı, H. Ş. ve Özbek, D. (2014). Fen bilimleri dersi 2013 öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri (Ordu ili örneği). Milli Eğitim, 43, 204, 228-231.
• Başar, T. (2016). İlkokul 3.sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı. Ankara.
• Başıbeyaz, İ. (2016). Üçüncü sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Gaziantep.
• Bay, E., Türkan, A., Tosun, Ş., Deliçay, F., Ateş, G. N., Pamuk, T., Özkan, S, Demir, S. (2013). 4+4+4 modelinin paydaşlar bağlamında değerlendirilmesi: Aktif katılım mı? Pasif Direniş mi? Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2,5, 34-5.
• Bayrak, A. (2009). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Erzincan ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bayrak, B. ve Erden, A. M. (2007). Fen bilgisi öğretim programının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15, 1, 137-154.
• Bedir, M. (2018). İlkokul üçüncü sınıflarda uygulanan fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kastamonu.
• Bekmezci, S. ve Ateş, Ö. (2018). 2013 fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16, 3, 57-76.
• Berkant, H. G. ve Kankılıç, D. (2014). Fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. 11.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiri Özet Kitapçığı, Adana.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4. Basım) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Cooper, E. (2005). Teachers perspectives on the ımplementation of the Ontario elementary school science curriculum. Unpublished M.Ed. Thesis. Ontario: University of Lakehead.
• Çalışoğlu, M., Tortum, T., Erişmiş, F. ve Koçyiğit, D. (2015). Yeni yapılandırılan 3. sınıf hayat bilgisi ve fen bilimleri derslerine yönelik öğretmen görüşleri. Uluslararası Multidisipliner Akademik Araştırmalar Dergisi, 2, 2, 1-11.
• Çıray, F., Küçükyılmaz, E. A. ve Güven, M. (2015). Ortaokullar için güncellenen fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 31-56.
• Çiftçi, S., Saban, A., Gündüz, S., ve Olaç, T. (2015). İlkokul üçüncü sınıf öğretmenlerinin üçüncü sınıf fen bilimleri dersine ilişkin görüşleri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2, 4, 333-347.
• Değirmenci, U. (2007). İlköğretim 4., 5., 6. sınıflar fen ve teknoloji dersi yeni öğretimprogramının uygulanması ile ilgili öğretmen görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Demirel, Ö. (2004). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel öğeler açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 2, 799- 825.
• Dindar, H. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programına Geçiş Sürecinde Öğretmenlerin Bakış Açılarının Değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 1, 185-198
• Ercan, F. (2007). 2004 fen ve teknoloji dersi 4. ve 5. sınıflar öğretim programına ilişkingörüşler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Evirgen, E. (2013). İlköğretim Yedinci Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi.Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı
• Filiz, S. B., ve Kaya, V. H. (2013). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ile fen bilgisi öğretmenliği lisans ve lisansüstü öğretim programının felsefe, amaç ve içerik ilişkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11, 2, 185–208.
• Gedik (2017). 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine dayalı olarak değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı.
• Gömleksiz, M. N. ve Bulut, İ. (2007). Yeni fen ve teknoloji dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 76-88.
• Güven, G. (2016). 3.sınıf fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı. Hatay.
• Karaman ve Karaman (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri öğretim programına yönelik görüşleri, Erzincan üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 243-269
• Kesik, C. (2016). İlkokul 3. sınıf öğrencilerinin fen okur-yazarlığını belirlemeye yönelik envanter geliştirme ve uygulama. Yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Koca, H. (2015). İlkokul fen bilimleri dersi öğretim programlarına (2005 ve 2013) yönelik stratejik planlama: Swot Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.
• Lewthwaite, B. (2005). It’s more than knowing the science: a case study in elementary science curriculum review. Canadian Journal of Science, Mathematics andTechnology Education, 5(2), 171-184.
• Marty, L.,Venturini, P., ve Almqvist, J. (2018). İsviçre, İsveç ve Fransa'da fen eğitiminde geleneklerin öğretilmesi: Üç müfredatın karşılaştırmalı analizi. Avrupa Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17,1, 51–70. https://doi.org/10.1177/1474904117698710
• MEB (2000). İlköğretim okulu fen bilgisi dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MEB TTKB. (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı. Ankara.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2017). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6,7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Ocak, R. (2008). İlköğretim 4. ve 5. sınıf fen ve teknoloji programının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• OECD. (2013a). PISA 2012 results: What makes school ssuccessful? Resources, Policies and Practices (Volume IV), Pisa, OECD Publishing. http://dx.doi.org/10.1787/9789264201156-en
• Özdemir, S.M. (2009). Eğitimde program değerlendirme ve Türkiye’de eğitim programlarını değerlendirme çalışmalarının incelenmesi. XVII. Eğitim BilimleriKongresi, 1-3 Eylül 2008, Sakarya Üniversitesi.
• Posavac, E. J. &Carey, R.G., (2007). Program Evaluation: Methods and Case Studies. New Jersey: Pearson Pretice Hall.
• Saban, Y., Aydoğdu, B. ve Elmas, R. (2014). 2005 ve 2013 Fen Bilgisi Öğretim Programlarının 4. ve 5. sınıf düzeylerinin bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 62- 85.
• Seçkin Kapucu, M. (2014). Fen ve teknoloji dersinde görsel medya kullanımına yönelik fen bilgisi öğretmenlerin görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 75-90.
• Sıcak, A. (2013). İlköğretim 5. sınıf fen ve teknoloji öğretim programının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Şentürk, Ö. (2017). İlkokul 3.sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının değerlendirilmesi: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• To, O.C. (2018). A Program Evaluation of an Apprenticeship Program using Stufflebeam’s CIPP Model. Gardner-Webb University School of Education Retrieved fromhttps://eric.ed.gov/?id=ED584441 p.11
• Toraman, S. ve Alcı, B. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri dersi öğretim programına ilişkin görüşleri. Ekev Akademi Dergisi, 17, 56, 11-22s.
• Tüysüz, C. ve Aydın, H. (2009). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin yeni fen ve teknoloji programına yönelik görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1, 37-54.
• Tüysüz, C. ve Balıkçı, Ç. (2016). Sınıf öğretmenlerinin 3. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik görüşleri, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,13, 36, 191-202.
• Ünal, M. (2011). Avrupa Birliği Erasmus öğrenci öğrenim hareketliliği programının CIPP (Bağlam, Girdi, Süreç, Ürün) modeline göre değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ünal, S. Coştu, B. ve Karataş, F. Ö. (2004). Türkiye’de fen bilimleri eğitimi alanındaki program geliştirme çalışmalarına genel bir bakış. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 2, 183-202.
• Ünişen, A. ve Kaya, E. (2015). Fen bilimleri dersinin ilkokul üçüncü sınıf programına alınmasıyla ilgili öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Yıldırım, B. (2018). 2013 yılı ortaokul 5. sınıf fen bilimleri dersi öğretim programının Bağlam-Girdi-Süreç-Ürün (CIPP) modeli ile değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ
• Yıldırım, N. ve Güngür Akgün, Ö. (2015). İlkokul 3. sınıf öğretmenlerinin yenilenen fen bilimleri dersine ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 2, 199-218.
• Zohrabi, M. (2012). An introduction to course and/or program evaluation. Journal of Pan Pacific Association of AppliedLinguistics, 15, 2, 59-70.