OKUL DNA PROFİLLERİNİN ÖRGÜTSEL SİNERJİ ÜZERİNDEKİ ROLÜ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 233, 55 - 75, 15.02.2022

Aynur B.bostancı , Seval Koçak

https://doi.org/10.37669/milliegitim.779414

Cited By: 1

Öz

Eğitim örgütlerinde örgütsel sinerji, okuldaki farklı paydaş ya da birimlerin bütünleştirilmesi yoluyla, teker teker toplamlarından daha büyük bir etki yaratma çabasına dikkat çekmektedir. Örgütlere önemli bir katma değer sağlayan sinerjinin yaratılması için ise belirli örgütsel koşulların ve özelliklerin bulunması gerekmektedir. Dolayısıyla bu araştırmada, sağlıklı-sağlıksız örgütsel profilleri içinde barındıran örgüt DNA’sının belirlenmesi, örgüt DNA’sında bulunan bu özelliklerinin örgütsel sinerji üzerinde nasıl bir rol oynadığının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde desenlenmiş, 301 öğretmenle yürütülmüştür. Veriler, Örgüt DNA’sı Ölçeği ve Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinerji Ölçeği ile gönüllülük esasına dayalı olarak toplanmıştır. Analizler betimsel istatistikler, korelasyon ve hiyerarşik regresyon analizi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçları okulların örgütsel sinerji düzeylerinin orta ile yüksek düzey aralığında algılandığını göstermiştir. Örgüt DNA’sına yönelik ortalamalar ise sağlıklı örgüt profillerinin (esnek örgüt, tam zamanlı örgüt ve askeri örgüt) orta ile yüksek; sağlıksız örgüt profillerinin ise (pasif saldırgan örgüt, yönetim ağırlıklı örgüt ve gelişigüzel çalışan örgüt) düşük ile orta düzey aralığında algılandığına işaret etmiştir. Bununla birlikte sonuçlar esnek, tam zamanlı ve askeri örgüt profillerinin örgütsel sinerji üzerinde pozitif yönlü bir açıklayıcılığa sahip olduğunu göstermiştir. Pasif saldırgan örgüt profili örgütsel sinerjiyi negatif yönde yordarken; yönetim ağırlıklı örgüt ve gelişigüzel çalışan örgüt profilleri örgütsel sinerjinin anlamlı bir yordayıcısı değildir.

Anahtar Kelimeler

Örgüt DNA'sı, sağlıklı örgüt profilleri, sağlıksız örgüt profilleri, sinerji, örgütsel sinerji

Kaynakça

• Akpolat, T. ve Levent, F. (2018). Öğretmenlere Yönelik Örgütsel Sinerji Ölçeği’nin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 728-744.
• Aktan, C. C. (2005). Değişim çağında yönetim İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Balcı, A. (1995). Örgütsel gelişme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Baruah J. & Paulus, P. B. (2009). Enhancing group creativıty: The search for synergy. In E. A. Mannix, M. A. Neale & J. A. Goncalo (Eds), Creativity in groups, research on managing groups and teams (p.29–56). United Kingdom: Emerald Group Publishing Limited.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. Kariyer Yayıncılık: İstanbul
• Benecke, G., Schurink, W. & Roodt, G. (2007). Towards a substantive theory of synergy. SA Journal of Human Resource Management, 5(2), 9-19
• Bostancı, A. B., Çelik, K. ve Kahraman, Ü. (2017). Okulların DNA profilleri ile öğretmenlerin psikolojik sermayeleri arasındaki ilişki. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 140-156.
• Bostancı, A.B, Akçadağ, T., Kahraman, Ü. ve Tosun, A. (2016). Okulların DNA profili ile okul içi politik davranışlar arasındaki ilişki, 13(3), 5693-5705.
• Burke, J. B. (1983). Synergistic management: The task of the flight nurse. Aviation, Space, and Environmental Medicine, 54(3), 261–262.
• Cincioğlu, O. (2011). Educational synergy and institutional harmony for betterment: guiding notice for curriculum leaders. Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 79-85.
• Conner, D. R. (1993). Managing at the speed of change. New York: Villard. Cüceloğlu, D. (1997). İyi düşün doğru karar ver. Sistem Yay: İstanbul.
• Çandır, E. (2005). Örgütsel DNA ve bir uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Çetin, R. B. (2014). Okul DNA’sı metaforunun çeşitli değişkenlere göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• Çetin, R. B. ve Döş, İ. (2014). Örgüt DNA’sı Ölçeği’nin geliştirilmesi ve MEB üzerine bir tarama çalışması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(31), 560-575.
• Deardorff, D. S. & Williams, G. (2006). Synergy leadership in quantum organizations. The Triz Journal. Erişim Adresi: https://triz-journal.com/synergy-leadership-quantum-organizations/
• Döş, İ. (2013). School DNA and its transfer. American Journal of Human Ecology, 2(1), 7-15.
• Ermer, Y. (2020). Örgütsel DNA. M. Sağır (Edt). Yönetimde değişen çevreye uyum mekanizmaları içinde. (s. 15-27). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ersoy, E. (2019). Öğretmenlerin örgütsel güç mesafesi ile örgütsel sinerji düzeyi arasındaki ilişki. Yüksek lisans tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Estupiñán, J., & Neilson, G. L. (2014). The 10 Principles of Organizational DNA. PwC: Strategy & Formerly Booz & Company.
• Govindarajan, V. & Trimble, C. (2005). Organizational DNA for strategic innovation. California Management Review, 47(3), 47-76.
• Gürlek, Y. (2010). Yatılı ilköğretim bölge okullarındaki yöneticilerin, öğretmenlerin ve diğer çalışanların sinerjik yönetime ilişkin görüşleri. Yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53–60.
• İnce, M., Bedük, A. ve Aydoğan, E. (2004). Örgütlerde Takım Çalışmasına Yönelik Liderlik Nitelikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 423–446.
• Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. 3rd ed. New York: The Guilford Press.
• Lick, D. W. (1999). Proactive comentoring relationships: Enhancing effectiveness through synergy. In C. A. Mullen ve D. W. Lick (Eds.). New directions in mentoring: Creating a culture of synergy, (ss. 34-45). New York: Falmer Press.
• McKeown, L. (2012). The synergist: How to lead your team to predictable success. New York, NY: Palgrave Macmillan.
• Mintzberg, H. (2014). Örgütler ve yapıları. ( Çev. Ed. A. Aypay ). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Müjdeci, N. (2020). Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki bazı üniversitelerde görev yapan öğretim elemanlarının sinerjik yönetim algıları. Yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Neilson, G. L., Pasternack, B. A. & Mendes, D.(2003). The four bases of organizational DNA. Erişim Adresi: https://www.strategy-business.com/media/file/03406.pdf
• Neilson, G. L., Pasternack, B. A. Mendes, D. & Tan, E. M. (2004). Profiles in organizational DNA research and remedies. Booz & Company Inc. Erişim Adresi: https://www.strategy-business.com/media/file/resilience-00004.pdf
• Neilson, G. L., Pasternak, A. B. & Nuys, K.E.V. (2005). The passive aggressive organization. Harvard Business Review, 83(10), 82-92.
• OECD. (2009). Creating effective teaching and learning environments: First results from TALIS. http://www.oecd.org/education/school/43023606.pdf
• Paulus, P. B., & Brown, V. R. (2007). Toward more creative and innovative group idea generation: A cognitive-social motivational perspective of brainstorming. Social and Personality Compass, 1(1), 248–265.
• Pink, D. H. (2006). A whole new mind. New York: Riverhead Books.
• Sung, G. & Neilson, G. L. (2013). Is your organization passive-agressive? Erişim Adresi: https://www.strategy-business.com/media/file/IsYorOrganizationPassiveAggressive.pdf
• Tosun, A. ve Bostancı, A.B. (2019). Okulların DNA profilleri ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık düzeyleri arasındaki ilişki. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1115-1127.
• Töremen, F. (2001). Okul yönetiminde bir tür yaratıcılık: sinerji. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 201-212.
• Töremen, F. ve Karakuş, M. (2007). Okullarda sinerjinin engelleri: Takım çalışması üzerine nitel bir araştırma. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7(1), 617-645.