İŞ YERİNDE DIŞLANMA ÖLÇEĞİNİ ÖĞRETMENLER İÇİN TÜRKÇEYE UYARLAMA ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 233, 279 - 301, 15.02.2022

Gül Kurum , Özge Erdemli

https://doi.org/10.37669/milliegitim.787864

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Ferris, Brown, Berry ve Lian (2008) tarafından geliştirilmiş olan İş Yerinde Dışlanma Ölçeğini (Workplace Ostracism) okullarda görev yapan öğretmenler için Türkçeye uyarlamaktır. Araştırmanın çalışma grubu İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması 1’e (İBBS-1) göre belirlenmiştir. İBBS-1’e göre 12 bölgeye ayrılan Türkiye’nin her bölgesinden kamu ilkokul, ortaokul ve lisesinde görev yapan 343 öğretmen çalışmaya dâhil edilmiştir. Ölçek uyarlama sürecinde öncelikle dil geçerliği için uzman görüşüne başvurulmuştur. Ölçeğin dilsel eşdeğerliği korelasyon analiziyle sağlanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliği ise açımlayıcı faktör analizi (AFA) ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile incelenmiştir. AFA sonuçlarına göre ölçek orijinalindeki gibi 10 maddelik tek boyutlu yapıyı sağlamıştır. DFA ile bu tek faktörlü yapının model uyum indekslerinin iyi düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenirliğini belirleyebilmek amacıyla madde toplam korelasyonundan, Cronbach alpha katsayısından ve test tekrar test yönteminden yararlanılmıştır. Bu hesaplamalara göre ölçek iç tutarlığı sağlanmıştır. Bu çalışma sonucunda İş Yerinde Dışlanma Ölçeğinin Türkiye’de öğretmenlerin dışlanma davranışlarının araştırılması için güvenilir ve geçerli bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

işyerinde dışlanma, reddedilme, öğretmen, ölçek uyarlama

THE STUDY OF ADAPTING WORKPLACE OSTRACISM SCALE TO TURKISH FOR TEACHERS

Öz

Kaynakça

• ABASLI, K. (2018). Örgütsel dışlanma, işe yabancılaşma ve örgütsel sinizm ilişkisine yönelik öğretmen görüşleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ABAYHAN, Y., ve AYDIN, O. (2014). Sosyal etki kuramı bağlamında psikolojik dışlanma: Dışlayan ve dışlanan grup üyesi sayısının temel ihtiyaçlara yönelik tehdit algısı üzerindeki etkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 29(73), 108-121.
• ANJUM, M. A., LIANG, D., DURRANI, D. K., & AHMED, A. (2019). Workplace ostracism and discretionary work effort: A conditional process analysis. Journal of Management & Organization, 1-18. doi:10.1017/jmo.2019.14
• BEHLING, O., & LAW, K. S. (2019). Ölçeklerin ve diğer ölçme araçlarının uyarlanması: Problemler ve çözümler [Translating Questionnaires and Other Research Instruments: Problems and Solutions] (Çev. Edt. A. Özer). Ankara: Anı Yayıncılık.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. (15. Baskı).Ankara: Pegem Akademi.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., ÇOKLUK, Ö. ve KÖKLÜ, N. (2011). Sosyal bilimler için istatistik. (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• ÇELEBİ, N., ve TAŞÇI KAYA, G. (2014). Öğretmenlerin maruz kaldığı mobbing (yıldırma). Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (9), 43-65.
• ÇOKLUK, Ö., ŞEKERCİOĞLU, G., ve BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL Uygulamalar. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• DUARTE, M. E., & ROSSIER, J. (2008). Testing and assessment in an international context: Cross-and multi-cultural issues. In International handbook of career guidance (489-510). Dordrecht: Springer.
• EICKHOLT, M.S., & GOODBOY, A.K. (2017). Investment model predictions of workplace ostracism on k–12 teachers’ commitment to their schools and the profession of teaching. Journal of Workplace Behavioral Health, 32(2), 139-157.
• ERDEMLİ, Ö., ve KURUM, G. (2019). Ostracism at school from school administrators’ and teachers’ point of view: Causes and results. Hacettepe University Journal of Education. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2019051589
• ERKUŞ, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-I. Ankara: Pegem Akademi.
• ERKUŞ, A., ve SELVİ, H. (2019). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme III: Ölçek uyarlama ve norm geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• ESTEVEZ, A. M., & SERLIN, J. (2013). Organizatinal ostracism as political game. Diversity, Diversity Management and Identity in Organizations Convenors, Montreal.
• EŞİTTİ, B. (2017). Konaklama işletmelerinde dışlanma, iş gerilimi, bağlılık ihtiyacı ve iş performansı ilişkisi: lider üye etkileşiminin aracı rolü. İş ve İnsan Dergisi, 5(1), 47-59. doi: 10.18394/iid.337773.
• FERRIS, D.L., BROWN, D.J., BERRY, J.W., & LIAN, H. (2008). The development and validation of the workplace ostracism scale. Journal of Applied Psychology, 93(6), 1348-1366. doi: 10.1037/a0012743
• GEISINGER, K.F. (1994). Cross-cultural normative assessment: Translation and adaptation ıssues ınfluencing the normative interpretation of assessment ınstruments. Psychological Assessment, 6(4), 304-312.
• HAIR, J., BLACK, W. C., BABIN, B. J., & ANDERSON, R. E. (2009). Multivariate data analysis (7. Edition). New Jersey: Prentice Hall.
• HAMBLETON, R.K. (2005). Issues, designs, and technical guidelines for adapting test into multiple languages and cultures. R.K. Hambleton, P.F. Merenda & C.D. Spielberger (Ed.), Adapting Educational and Psychological Tests for Cross-Cultural Assessment (3-38). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
• HAMBLETON, R. K., & PATSULA, L. (1998). Adapting tests for use in multiple languages and cultures. Social Indicators Research, 45, 153-171.
• HAMBLETON, R.K., & PATSULA, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for ımproving test adaptation practices. Journal of Applied Testing Technology, 1, 1-12.
• HINKIN, T. R. (1998). A brief tutorial on the development of measures for use in survey questionnaires. Organizational research methods, 1(1), 104-121.
• HITLAN, R. T., CLIFFTON, R. J., & DESOTO, M. C. (2006). Perceived exclusion in the workplace: The moderating effects of gender on work-related attitudes and psychological health. North American Journal of Psychology, 8(2), 217-236.
• HITLAN, R. T., KELLY, K. M., SCHEPMAN, S., SCHNEIDER, K. T., & ZÁRATE, M. A. (2006). Language exclusion and the consequences of perceived ostracism in the workplace. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 10(1), 56.
• HOE, S.L. (2008). Issues and procedures in adopting structural equation modeling technique. Journal of Applied Quantitative Methods, 3(1), 76-83.
• HOGG, M.A., & VAUGHAN, G.M. (2010). Essentials of social psychology. Harlow, England: Pearson Education.
• HU, L., & BENTLER, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1–55.
• KALAYCI, N. (2009). Yükseköğretim kurumlarında akademisyenlerin öğretim performansını değerlendirme sürecinde kullanılan yöntemler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 15(4), 625-656.
• KEKLİK, B., SAYGIN, T., ve KARA, N. O. (2013, 15-16 Kasım). Akademik camianın çirkin ördek yavruları ÖYP’lilerde örgütsel dışlanma (ostracism) kavramının incelenmesi. 1. Örgütsel Davranış Kongresi, Sakarya.
• KLINE, R.B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. 3rd ed. United States of America: The Guilford Press.
• KOŞAR, A. (2014). Örgüt kültürü ve işyerinde dışlanma arasındaki ilişkinin Mersin Üniversitesi’nde çalışanlar üzerinde incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi, Mersin.
• LEUNG, A. S., WU, L. Z., CHEN, Y. Y., & YOUNG, M. N. (2011). The impact of workplace ostracism in service organizations. International Journal of Hospitality Management, 30(4), 836-844.
• LEYMANN, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• LIU, H., & XIA, H. (2016). Workplace ostracism: A review and directions for future research. Journal of Human Resource and Sustainability Studies, 4, 197-201.
• MALDA, M., van de VIJVER, F.J.R., SRINIVASAN, K., TRANSLER, C., SUKUMAR, P., & RAO, K. (2008). Adapting a cognitive test for a different culture: An illustration of qualitative procedures. Psychology Science Quarterly, 50(4), 451-468.
• MUELLER, R. O. (1996). Basic principles of structural equation modelling an introduction to LISREL and EQS. Springer-Verlag New York
• NEZLEK, J. B., WESSELMANN, E. D., WHEELER, L., & WILLIAMS, K. D. (2012). Ostracism in everyday life. Group Dynamics: Theory, Research, and Practice, 16(2), 91. doi: 10.1037/a0028029
• NEZLEK, J. B., WESSELMANN, E. D., WHEELER, L., & WILLIAMS, K. D. (2015). Ostracism in everyday life: The effects of ostracism on those who ostracize. The Journal of Social Psychology, 155(5), 432-451. http://dx.doi.org/10.1080/00224545.2015.1062351
• RAYKOV, T., & MARCOULIDES, G.A. (2000). A first course in structural equation modelling. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
• ROBINSON, S. L., O’REILLY, J., & WANG, W. (2013). Invisible at work: An integrated model of workplace ostracism. Journal of Management, 39(1), 203-231.
• SEÇER, İ. (2018). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci: SPSS ve Lisrel uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Anı Yayımcılık.
• SCHUSTER, B. (1996). Rejection, exclusion, and harassment at work and in schools. European Psychologist, 1(4), 293-317.
• SİRECİ S.G., ve BERBEROĞLU G. (2000). Using bilingual respondents to evaluate translated-adapted items. Applied Measurement in Education, 13(3), 229-248. https://doi.org/10.1207/S15324818AME1303_1
• SOYBALI, H. H., ve PELİT, O. (2018). Örgütsel dışlanmanın işten ayrılma niyetine etkisi: Afyonkarahisar’daki beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20 (3), 225-249.
• SOYBALI, H. H., ve PELİT, O. (2019). Otel işgörenlerinin örgütsel dışlanma algılarının örgütsel sinizm düzeylerine etkisi: Beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11 (2), 1225-1246. https://doi.org/10.20491/isarder.2019.667
• SÜMER, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• TABACHNICK, B. G., & FIDEL, L. S. (2014). Using multivariate statistics (6th Ed.). England/Essex: Pearson Publication.
• TAVŞANCIL, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. (4. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• TINAZ, P. (2006). İş yerinde psikolojik taciz (Mobbing). İstanbul: Beta.
• TÜRK DİL KURUMU. (2021). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
• UYSAL, H. T. (2019). Örgütsel dışlanmanın çalışanlarda sinizm gelişimine etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 319-326. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.418868
• YARMACI, N. (2018). İşgörenlerin örgütsel dışlanma algılarının örgütsel sessizlik ve olumsuz durumları bildirme eğilimlerine etkisi: Otel işletmeleri örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• YILDIRIM, E., ve AKIN, M. (2018). Örgütlerde dışlanma, sinizm ve pozitif-negatif duygusallık arasındaki ilişkiler: Pozitif ve negatif duygusallığın aracılık rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 427-449. http://dx.doi.org/10.17130/ijmeb.2018239941
• YILDIZ, H., ve DEVELİ, A. (2018). Çalışanların yalan söyleme eğiliminin bir öncülü olarak örgütsel dışlanma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 141-148. http://dx.doi.org/10.18506/anemon.452575
• YILMAZ, Ö. (2018). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel dışlanma ve örgütsel uyum algıları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• YÜKSEL, M. (2017). Otel işletmelerinde işyerinde dışlama ve sosyal zekâ ilişkisi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (3), 115-133.
• ZHAO, M., CHEN, Z., GLAMBEK, M., & EINARSEN, S. (2019). Leadership ostracism behaviors from the target’s perspective: A content and behavioral typology model derived from interviews with Chinese employees. Front. Psychology, 10(1197). doi: 10.3389/fpsyg.2019.01197.
• WESSELMANN, E. D., BAGG, D., & WILLIAMS, K. D. (2009). “I feel your pain”: The effects of observing ostracism on the ostracism detection system. Journal of Experimental Social Psychology, 45(6), 1308-1311. doi:10.1016/j.jesp.2009.08.003.
• WILLIAMS, K. D. (2001). Ostracism: The power of silence. New York: Guilford Press.
• WILLIAMS, K.D., & ZADRO, L. (2005). Ostracism: The indiscriminate early detection system. In J. P. Forgas & W. Von Hippel (Eds.), The social outcast: Ostracism, social exclusion, rejection and bullying (pp.19-34). New York: Psychology Press.
• WILLIAMS, K. D. (2007). Ostracism. Annu. Rev. Psychol., 58, 425–52.
• WILLIAMS, K. D., & NIDA, S. A., (2011). Ostracism: Consequences and coping. Current Directions in Psychological Science, 20(2), 71-75.
• WU, L., WEI, L., & HUI, C. (2011). Dispositional antecedents and consequences of workplace ostracism: An empirical examination. Frontiers of Business Research in China, 5(1), 23–44
• WU, L.Z., YIM, F.H., KWAN, H.K., & ZHANG, X. (2012). Coping with workplace ostracism: The roles of ıngratiation and political skill in employee psychological distress. Journal of Management Studies, 49(1), 178-199.
• XIA, A., WANG, B., SONG, B., ZHANG, W., & QIAN, J. (2019). How and when workplace ostracism influences task performance: Through the lens of conservation of resource theory. Human Resource Management Journal, 1-18. doi: 10.1111/1748-8583.12226.