SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ ÇOCUK EDEBİYATI TÜRLERİNE GÖRE OYUNCAK KİTAP HAZIRLAMA DENEYİMLERİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 234, 1507 - 1528, 09.05.2022

Meral Gözüküçük

https://doi.org/10.37669/milliegitim.843948

Cited By: 2

Öz

Öz: Oyun, öğrenmeye karşı isteği arttıran ve çocukların daha iyi öğrenmelerini sağlayan etkili yollardan birisidir. Çocuklar oyun aracılığıyla yaşantı edinebilmekte ve eğlenerek daha kalıcı öğrenebilmektedir. Oyunun, çocuğun hayatındaki öneminden yola çıkarak oyuncak kitapların sunulması çocuklarda okuma isteği oluşturabilir. Sınıf öğretmenleri, öğrencilerine oyuncak kitap sunarak onların okumaya yönelik ilgisini arttırabilir. Hizmet öncesi eğitimlerinde oyuncak kitap hazırlayan öğretmen adayları bu konuda beceri kazanabilir. Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmeni adaylarının oyuncak kitap hazırlama deneyimleri ile ilgili görüşlerini belirlemektir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Çalışma grubunu 2019 yılı bahar döneminde Kafkas Üniversitesi Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 2.sınıf öğrencileri (n=84) oluşturmaktadır. Sınıf öğretmeni adayları dörder kişilik gruplar hâlinde çocuk edebiyatı türlerine göre oyuncak kitap hazırlamışlardır. 14 hafta süren çalışmanın sonunda gönüllü olan sınıf öğretmeni adaylarının (n=52) görüşleri alınmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre oyuncak kitap hazırlama deneyimlerinin sınıf öğretmeni adaylarına katkıları; çocuk kitabı alırken/seçerken nelere dikkat edileceğini öğrenme, çocuk kitabında bulunması gereken içerik ve biçim özelliklerine göre çocuk kitabının nasıl hazırlanacağını öğrenme, çocuk kitabı hazırlamanın çok zor bir iş olduğunu anlama, oyuncak kitap tasarlamanın el becerisi ve yaratıcılık gerektirdiğini anlama, oyuncak kitap hazırlamayı öğrenme, öğretmenlik mesleğini yaparken öğrencilerine oyuncak kitap tasarlayacağını belirtme, kâğıt kullanmadan farklı malzemelerle kitap hazırlayabilme becerisi kazanma şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

çocuk edebiyatı, çocuk kitabı, oyuncak kitap hazırlama, sınıf öğretmeni adayı

PRESERVICE CLASSROOM TEACHERS’ EXPERIENCES OF DESIGNING TOY BOOKS ACCORDING TO TYPES OF CHILDREN’S LITERATURE

Öz

Based on the importance of games in children’s lives, presentation of toy books can create a desire for reading in children. By offering them toy books, classroom teachers can increase their students’ interest in reading. The aim of this study is to determine preservice classroom teachers’ views related to their experiences of designing toy books. A case study, which is one of the qualitative research methods, was used in this research. The study group consisted of second-year students (n=84) attending the Classroom Teaching Department at Kafkas University in 2019. The preservice teachers designed toy books according to types of children’s literature. At the end of the study, which lasted 14 weeks, the views of preservice teachers who volunteered (n=52) were obtained. The results show that the preservice teachers benefited from their experiences of designing toy boks. They acquired skills in learning what to consider when choosing children’s books, learning how to design children’s books according to the content and stylistic features that should appear in them, learning how to design toy books, explaining to their students that they would design toy books while practising the teaching profession, and being able to design books with different materials without using paper.

Anahtar Kelimeler

children’s literature, children’s books, designing toy book, preservice classroom teacher

Kaynakça

• ADAK ÖZDEMİR, A. & RAMAZAN, O. (2012). Oyuncağa çocuk, anne ve öğretmen bakış açısı. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-16.
• ALACA, E. (2017). Okuma alışkanlığı kapsamında 3’ü 1 arada enfes karışım (oyun-oyuncak-kitap) sunan kurumlar: Türkiye’de oyuncak kütüphaneleri. Türk Kütüphaneciliği, 31(3), 403-417.
• BAYRAKTAR, V. & ERSOY, Ö. (2018). Çocukların devam ettikleri okul türüne göre annelerin çocuk kitapları hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 14(3).
• BÜYÜKKÖSE, E. C. (2020). Okul öncesi 3-6 yaş çocuklara yönelik özgün bir sessiz pop-up kitap uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• CHANG, Y. M. (2017). Notice of Retraction: A study of the eye-catching features and preference of children's pop-up book. In 2017 International Conference on Applied System Innovation (ICASI), 754-757, IEEE.
• CHIONG, C. & DELOACHE, J. S. (2013). Learning the ABCs: What kinds of picture books facilitate young children’s learning?. Journal of Early Childhood Literacy, 13(2), 225-241.
• ÇAKMAK, A. & KOÇ, K. (2015). Anaokulu çocuklarının televizyon, kitap, bilgisayar ve oyuncaklarla geçirdikleri zamanın niteliğinin incelenmesi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(2), 513- 534.
• ÇATALCALI SOYER, A. (2009). Okul öncesi dönem çocuk hikâye kitapları: Stereotipler ve kimlikler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(1), 13-27.
• ÇOLAKLAR, H. (2019). Bartın il halk kütüphanesindeki okul öncesi dönem çocuk kitaplarının dış yapı ölçütleri: yazım, dil, biçim ve içerik özelliklerine göre değerlendirilmesi. Bilgi Yönetimi Dergisi, 2(2), 145-168.
• DERVİŞOĞLU, E. (2017). Cumhuriyetten günümüze, yazarların anılarında oyun ve oyuncaklar. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 10(19), 89-106.
• DÖŞ, İ. (2013). Mutlu okul. Eğitim ve Bilim, 38(170), 266-280.
• DUMAN, G. & TEMEL, Z. F. (2011). Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nde anasınıfına devam eden çocukların oyun davranışlarının incelenmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 279-298.
• EGEMEN, A., YILMAZ, Ö. & AKİL, İ. (2004). Oyun, oyuncak ve çocuk. Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 5(2):39-42.
• ERBAY, F. & DURMUŞOĞLU SALTALI, N. (2012). Altı yaş çocuklarının günlük yaşantılarında oyunun yeri ve annelerin oyun algısı. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 249-264.
• ERSAN, M. (2014). Tablet ortamında resimli çocuk kitapları; etkileşimli bir resimli çocuk kitabı uygulaması tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
• ERDOĞAN, M. (2019). Görsel sanatlar eğitiminde mitolojik öykü temalı hareketli (pop up) kitapların kullanımı, Master's thesis, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Denizli.
• GİREN, S. & DURAK, E. (2015). Okul öncesi öğretmenlerinin oyuncak kavramına ilişkin metaforik algıları, Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 561-575.
• GÖNEN, M., KARAKUŞ, H., UYSAL, H., KEHCİ, A., ULUTAŞ, Z. & KAHVE, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735.
• GÖNEN, M., KATRANCI, M., UYGUN, M. & UÇUŞ, Ş. (2011). İlköğretim birinci kademe öğrencilerine yönelik çocuk kitaplarının, içerik, resimleme ve fiziksel özellikleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160).
• KAMARAJ, I. (2000). Okul öncesi eğitimde oyuncak kütüphanesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, Sayı 12, 177–182.
• KEŞ, Y. & SARICA, S. (2014) Hareketli kitap illüstrasyonlarının tarih boyunca farklı kullanımları üzerine bir inceleme. Art-e Sanat Dergisi, 14, 266-283.
• KILDAN, A. O. (2007). Okulöncesi eğitim ortamları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 501-510.
• KIRMAN, A. (2019). Çocuk kitaplarında oyun ve oyuncak kavramının incelenmesi. Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• LINDBERG, E. N. (2012). Changes in child’s play over two generations. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 395-410.
• MEB (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• MELNYK, O. Y. (2017). Design and artistic tools in the interactive children's book. Paradigm of Knowledge, 5(25).
• MERCAN, C. (2018). Ahşap oyuncakların çocuk gelişiminde yeri ve ahşap oyuncaklar için tasarım önerileri (Master's thesis) Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• MERCAN, Z. (2015). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında resimlemenin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• MILES, M. B. & HUBERMAN, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage.
• ÖZYÜREK, A. & KILINÇ, N. (2015). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki öğrenme merkezlerinin çocukların serbest oyun davranışları üzerine etkisi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 125-138.
• POPOVA, D. M. (2012). Design problems in children's toy book design. Architecton: Proceedings of Higher Education/Architecton: Izvestia Vuzov, 39, 120-126.
• ŞAHİN, A. (2012). İlköğretim 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıklarının sosyo-ekonomik düzeylerine göre incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2). 367-388.
• ŞAHİN, G. (2014). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarında görsel bir uyaran olarak resim. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 1309-1324.
• THOMAS, E. E. (2016). Stories still matter: Rethinking the role of diverse children's literature today. Language Arts, 94(2), 116-223.
• TORAN, M. & DİLEK, A. (2017). Çocuklar ve kitaplar: Piaget’nin oyun kuramına göre bir değerlendirme. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 31(1), 41-54.
• ULUTAŞ, A. (2017). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarındaki resimlerin çocuğa göreliğinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 16(61), 602-610.
• UYGUN, E. (2010). Üç boyutlu kitap illüstrasyonlarının ilköğretim birinci kademe öğrencilerinin yaratıcılıklarını geliştirmekteki etkileri (Doctoral dissertation), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• YILDIRIM, A. VE ŞİMŞEK, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
• YÜKSELEN, A., YUMUŞ, M. & IŞIK, E. (2016). Çocuk kitabı seçme kriterlerine ilişkin okul öncesi eğitimcilerin görüşleri. Başkent University Journal of Education, 3(2), 161-168.
• WEI, C. C., & MA, M. Y. (2020). Designing attractive children’s picture books: Evaluating the attractiveness factors of various picture book formats. The Design Journal, 23(2), 287-308.