TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 5. SINIF DÜZEYİNDEKİ KAZANIMLARIN ÜST DÜZEY DÜŞÜNME BECERİLERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 235, 2107 - 2132, 15.08.2022

Halilibrahim Kabadayı , Figen Kılıç

https://doi.org/10.37669/milliegitim.881145

Cited By: 1

Öz

Türkçe Dersi Öğretim Programı özel amaçları başlığında hedefler; öğrencilerin dil becerilerini ve zihinsel becerileri kazanmaları, bu becerileri kullanarak kendilerini bireysel ve sosyal yönden geliştirmeleri, etkili iletişim kurmaları, Türkçe sevgisiyle, istek duyarak okuma ve yazma alışkanlığı edinmelerini sağlayacak şekilde bilgi, beceri ve değerleri içeren bir bütünlük içinde yapılandırılmıştır. Alana özgü olarak özel amaç başlığı altında verilen bu ifadelerden, öğrencilerin üst düzey becerilerden bazılarını edinecek becerilere sahip olması beklenmektedir. Yani birey; eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yansıtıcı (yansıtmacı) düşünme, analitik düşünme, metabilişsel (üstbilişsel) düşünme, lateral (yanal-etraflıca) düşünme becerilerine sahip olmalıdır. Tarama modelinde nitel araştırma yöntemine göre gerçekleştirilen bu çalışmada veriler, doküman inceleme yöntemiyle toplanmıştır. Araştırmanın evrenini T.C. Millî Eğitim Bakanlığı 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki (1-8) tüm kazanımlar; örneklemini ise amaçlı örneklem yolu ile seçilmiş 5. sınıfa ait kazanımlar oluşturmaktadır. Bu kazanımlardaki üst düzey düşünme becerileri tespit edilmiş, elde edilen veriler, gruplandırılıp betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Ayrıca kategorisel analiz tekniği kullanılarak tespit edilen bulgular tablolar halinde de sunularak değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan 5. sınıf düzeyindeki, beceri alanlarında ifade edilen kazanımlarda bahsi geçen düşünme becerilerine yönelik kazanımların hangi üst düzey düşünme becerisi çerçevesinde değerlendirilebileceği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretim programı, 5. Sınıf, üst düzey düşünme becerileri, kazanımlar

Analyzing Learning Outcomes Of Turkish Teaching Curriculum 5th Grade Levels In Terms Of Higher-Order Thinking Skills

Öz

The objectives of the Turkish Lesson Curriculum under the heading of special objectives include an integrity that includes knowledge, skills and values in a way that enables students to acquire language and mental skills, to develop themselves individually and socially by using these skills, to establish effective communication, to acquire the habit of reading and writing with love of Turkish structured inside. From these expressions given under the title of special purpose specific to the field, students are expected to have skills to acquire some of the higher level skills. In other words, the individual should have critical thinking, creative thinking, reflective thinking, analytical thinking, metacognitive thinking, and lateral thinking skills. In this study, which was carried out according to the qualitative research method in the general survey model, the data were collected by document analysis method. The universe of the study consists of all the outcomes in the the Republic of Turkey Ministry of National Education 2018 Turkish Language Curriculum (1-8); and the sample consists of the 5th grade outcomes selected by purposeful sampling. The higher-order thinking skills and the data obtained in these outcomes were grouped and analyzed using descriptive analysis method. In addition, the findings determined by using the categorical analysis technique were presented in tables and evaluated. As a result of the research, it was stated within the framework of which high-level thinking skills the outcome of thinking skills mentioned in the outcome expressed in skill areas at the 5th grade in the Turkish Lesson Curriculum can be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Turkish lesson curriculum, 5th grade, higher-order thinking skills, learning outcomes

Kaynakça

• Adair, J. (2000). Karar verme ve problem çözme. (Çev: Kalaycı, N. Ed.: Atay, M.T.). Gazi Kitabevi.
• Altın, M., & Saracaloğlu, A. S. (2018). Yaratıcı, eleştirel ve yansıtıcı düşünme benzerlikler farklılıklar. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 1–9.
• Arcagök, S. (2021). 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı 6. sınıf kazanımlarının değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9 (2), 589-602. DOI: 10.16916/aded.878033
• Aslan, C. (2007). Research on self-perceptions of pre-service Turkish language teachers in Turkey with regard to problem solving skills. International Journal of Social Sciences, 2(4), 250-256. Aslan, C. (2009, 2-4 Temmuz). Anadili öğretmenlerinin sınavlarda sordukları soruların “yüksek düzeyli düşünme becerileri”ni geliştirmesi bakımından incelenmesi [Sözlü bildiri]. II. Uluslararası Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Kurultayı, Ürgüp.
• Aslan, C. (2010). Düşünme becerilerini geliştirici dil ve edebiyat öğretimi ortamları -bir eğitim durumu örneği. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13 (24), 127-152.
• Aşkar, P. ve diğerleri (2005, 30 Mayıs). Yeni öğretim programlarını inceleme ve değerlendirme raporu. https://core.ac.uk/download/pdf/230033358.pdf
• Bal, M. (2018). Türkçe dersinin 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 49-64.
• Belet Boyacı, Ş. ve Güner Özer, M. (2019). Öğrenmenin Geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları, Anadolu Journal of Educational Sciences International, c. 9, sayı. 2, ss. 708-738.
• Ceyhan, G. (2014). Üniversite öğrencilerinin yansıtıcı düşünme düzeyleri ve araştırmaya yönelik kaygılarının çeşitli değişkenler açısından cart analizi ile incelenmesi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Chance, P. (1986). Introduction: The thinking movement, thinking in the classroom: A survey of programs. Teachers College Press.
• Cüceloğlu, D. (1999). İyi düşün doğru karar ver. Sistem Yayıncılık.
• Demirel, Ö (2002). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. PegemA yayıncılık.
• Dewey R. A. (2007) Psychology: An introduction. Wadsworth.
• Dewey, J. (1933). How we think. A restatement of the relation of reflective thinking to the educative process. Heath and Company.
• Ergüven, S. (2011). Öğretmenlerin yansıtıcı düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Flavell, J. H. (1979). Cognitive development (2nd ed.). Englewood Cliffs, Prentice-Hall.
• Gavaz, H., O. (2015). Ortaokul öğrencilerinin sıra dışı problem çözmedeki stratejik esneklikleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Güneş, F. (2012). Bologna süreci ile yükseköğretimde öngörülen beceri ve yetkinlikler. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 2(1).
• Güven, M. ve Kürüm, D. (2006). Öğrenme stilleri ve eleştirel düşünme arasındaki ilişkiye genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 75-90.
• Güzel, A. (2006). Edebiyat eğitiminde amaçlar ve bu amaçlara yönelik yöntem, teknik ve örnek uygulamalar. Milli Eğitim Dergisi, 169, 85-106.
• Hotaman, D. (2008). Yeni ilköğretim programının kazandırmayı öngördüğü temel becerilerin öğretmen, veli ve öğrenci algıları doğrultusunda değerlendirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• İpşiroğlu, Z. (2002). Düşünme korkusu. Düşünmeyi öğrenme ve öğretmenin temelleri. Papirüs Yayınevi. Kapanadze, D. (2019). 2018 Türkçe Öğretim Programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48 (223) , 83-112.
• Karadağ, Ö. ve Tekercioğlu H. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki bilişsel ve üstbilişsel işlevlere dair bir durum tespiti. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2019; 15(3): 628-646. DOI: 10.17860/mersinefd.594240
• Karadüz, A. (2010). Dil becerileri ve eleştirel düşünme. Turkish studies ınternational periodical for the languages, literature and history of Turkish or Turkic, Volume 5/3 Summer, 1566-1593.
• Karaoğlan-Yılmaz, F., Yılmaz, R., Üstün, A, Keser, H. (2019). Üstbilişsel düşünme becerilerinin eleştirel düşünme becerileri ve akademik öz-yeterlik ile ilişkisinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. Journal of Theoretical Educational Science, 12 (4) , 1239-1256.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kırnık, D. (2010). İlköğretim 5. sınıf Türkçe dersinde yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin öğrenci başarısına etkisi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çetin, Ö. (2015) Temel beceriler ve Türkçe öğretimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-19. Lipman, M. (1994). Thinking in education. Cambridge University Press.
• Malloy, C. E. ve Jones, M. G. (1998). An investigation of African American students' mathematical problem solving. Journal for Research In Mathematics Education, 2(29), 143- 163.
• MEB. (2006). Sosyal bilgiler 6-7. sınıf programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB. (2018). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, 12.09.2018 tarih ve 123 sayılı İlköğretim kurumları (İlkokul-Ortaokul) haftalık ders çizelgesi.
• Miles, M. B. ve Huberman A. M. (1994). Qualitative data analysis. An expanded sourcebook. Sage Publications.
• Moon, J. A. (2004). A handbook of reflective and experiential learning theory and practice. Routledge Flamer.
• Munzur, F. (1999). Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarında eleştirel düşünme eğitimi üzerine bir değerlendirme (edebiyat 1 ve 2 örnekleri) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Mutlu, H. H. ve Yurt, E. E. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitabındaki etkinliklerin öğrenme alanlarına dağılımının incelenmesi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9 (3), 469-474.
• Ocak, G.ve Park, F. (2019). Lise öğrencileri için analitik düşünme ölçeği geliştirme çalışması. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,22(1), 49-68.
• Ocak, G. Eymir, E. Ve Ocak, İ. (2016). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (18), 63-91.
• Örge Yaşar, F. (2013). Ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıf) Türkçe ders kitaplarının temel beceriler açısından incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Özdemir, E. (1998). Eleştirel okuma. Ümit Yayınları.
• Özden, Y. (1998). Öğrenme ve öğretme. İkinci Baskı. Pegem Yayıncılık.
• Palandökenliler, İ. (2008). İlköğretim sosyal bilgiler dersi çalışma kitaplarında yer alan etkinliklerin yaratıcı düşünme becerisi açısından değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Senemoğlu, N. (2009), Gelişim öğrenme ve öğretim: kuramdan uygulamaya. (14. Baskı). Pegem Akademi.
• Sever, S. (2002). Öğretim dili olarak Türkçenin sorunları ve öğretme-öğrenme sürecindeki etkili yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34 (1-2), 11-22.
• Söylemez, Y. (2018). 2018 Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (63) , 345-384.
• Söylemez, Y. (2018a). Üst düzey düşünme becerileri (Eleştirel düşünme-yaratıcı düşünme-yansıtıcı düşünme-problem çözme). Fenomen Yayınları.
• Stevens, D. D., & Cooper, J. E. (2009). Journal keeping: How to use reflective writing for effective learning, teaching, professional insight, and positive change. Stylus Publishing, LLC.
• Süğümlü, Ü., Mutlu, H. H. & Çinpolat, E. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretmen kılavuz kitaplarının kullanılması ve kullanılmamasına ilişkin bir durum çalışması. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(4), 1667-1681.
• Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Pegem A Yayıncılık.
• Temizkan, M. (2014) Ortaokul Türkçe ders kitaplarının Türkçe Dersi Öğretim Programı’ndaki temel beceriler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(1), 49-72.
• Tican, C. (2013). Yansıtıcı düşünmeye dayalı öğretim etkinliklerinin öğretmen adaylarının yansıtıcı düşünme becerilerine, eleştirel düşünme becerilerine, demokratik tutumlarına ve akademik başarılarına etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tuncer, Ç. (2010). Türkçe dersinde üst düzey düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama, Temmuz, 34-50.
• Utami, F. & Nurkamto, J. & Marmanto, S. (2019). Higher-order thinking skills on test items designed by english teachers: A Content Analysis. International Journal of Educational Research Review. 756-765.
• Ural, A. ve Kılıç, İ. (2011). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. 3. Baskı, Detay Yayıncılık.
• Ünver, G. (2007). Eğitimde yeni yönelimler (3. Basım), (137- 148). PegemA Yayıncılık.
• Yağcı R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yıldırım Kalaycı, N. ve Yıldırım, N. (2020). Türkçe Dersi Öğretim Programlarının karşılaştırmalı analizi (2009-2017-2019). Trakya Eğitim Dergisi, 10 (1), 238-262. DOI: 10.24315/tred.580427