ÖĞRETMENLERİN KARAR SÜRECİNE KATILIMI İLE ÖRGÜTSEL BAĞLILIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 235, 2297 - 2318, 15.08.2022

Hakan Süleyman Köse , İbrahim Gül

https://doi.org/10.37669/milliegitim.902679

Cited By: 1

Öz

Öğretmenlerin karar sürecine katılmaları, bu kararların uygulanma şansını artırırken aynı zamanda farklı fikirlerin ortaya çıkmasına yardım edecektir. Karar sürecine katılan öğretmenler kendilerini çalıştıkları okulun bir üyesi olarak düşünerek örgütlerine daha yüksek bağlılık duyacaklardır. Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin karar sürecine katılmalarının onların örgütsel bağlılıklarına nasıl bir katkı sağlayacağını ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın evreni Şırnak ilinde görev yapan 7116 öğretmen oluşturmaktadır. Bu evrenden iki aşamalı örnekleme yöntemiyle 1189 öğretmen örneklem olarak alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Karara Katılma Ölçeği ile Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Etik kuruldan ve ilgili kurumlardan gerekli izinler alındıktan sonra veriler toplanmıştır. Verilerin normal dağılım gösterdiği anlaşıldıktan sonra analize geçilmiştir. Verilerin analizinde parametrik testler kullanılmıştır. Karşılaştırmalarda ANOVA ve bağımsız gruplar t-testinden yararlanılmıştır. Karar sürecine katılmanın örgütsel bağlılığın yordayıcısı olup olmadığını ortaya koymak için basit doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre öğretmenlerin nadiren kararlara katıldığı ve örgütsel bağlılık düzeylerinin orta olduğu anlaşılmıştır. Öğretmen görüşleri bazı değişkenlere göre farklılık göstermektedir. Öğretmenlerin karar sürecine katılımı onların örgütsel bağlılıklarının bir yordayıcısı olarak görülmektedir. Bulgulara dayalı olarak öğretmenlerin karara katılması ve örgütsel bağlılıklarının artırılması için gerekli önlemlerin alınması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

karar verme, karar süreci, örgütsel bağlılık, öğretmen

Kaynakça

• ADA, Ş. VE KÜÇÜKALİ, R. (2011). Türk Eğitim Sistemi Ve Okul Yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık, No:127.
• ADA, Ş., GÖNEN, Z., & MANAFZADEHTABRİZ, S. (2016). Study On Relation Between Organizational Commitment And Participation İn Decision Making Process Of School Teachers (Case Study: Kars Province, Turkey). International Journal Of Innovative Science, Engineering & Technology, 2(3), 19-21.
• ADSIZ, E. (2016). Yöneticilerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Karar Verme Stillerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Çorum.
• AKDEMİR, A.S. (2009). Resmi İlköğretim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Kararlara Katılma Durumu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Bilim Dalı, İstanbul.
• AKIN, U. & ORMAN, E. (2015). The Relationship Between Teachers’ Organizational Trust And Organizational Commitment Levels. SDU International Journal Of Educational Studies, 2(2), 92-102.
• AKSAY, O. VE URAL, A. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Okulla İlgili Kararlara Katılımı. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 433-460.
• ALANOĞLU, M., & DEMİRTAŞ, Z. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Adalet Algılarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi,49(49), 1-16.
• ALLEN, N.J. VE MEYER, J.P., (1990). Organizational Commitment: Evidence Of Career Stage Effects. Journal Of Business Research, 26, 1, 46-91.
• ARSLAN, A., & YILDIZ, N. (2015). Türkiye’deki Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığını Yordayan Değişkenlerin Meta-Analizi. Journal Of Theory And Practice İn Education,11(4), S. 1310-1335.
• ATEŞ, A. (2020). Farklılıkların Yönetimi İle İş Doyumu Ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Algılanan Örgütsel Desteğin Aracılık Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• ATİK, S., & ÜSTÜNER, M. (2014). İlköğretim Okullarının Örgüt Tipi İle Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2), 133-154.
• AYDIN, M. (2000). Eğitim Yönetimi. Ankara: Hatipoğlu Yayınevi.
• BALAY, R. (2000). Yönetici Ve Öğretmenlerde Bağlılık. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• BALCI, A. (2000). Örgütsel Sosyalleşme: Kuram Strateji Ve Taktikler. Pegem Yayıncılık. Ankara.
• BAŞ, S.E., (2019). Karar Alma Süreci Kapsamında Öğretmenlerin Okul Yönetimine Katılımı: Samsun Atakum İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Amme İdaresi Anabilim Dalı Kamu Yönetimi Bilim Dalı, Ankara.
• BAŞARAN, İ. E. (2000). Yönetim. Ankara: Umut Yayın Dağıtım.
• BAŞYİĞİT, F. (2009). Öğretmenlerin Karar Alma Sürecine Katılım Düzeylerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleriyle İlişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Bilim Dalı, Ankara.
• BİLGE, C. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Karara Katılma Ve İşdoyum Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Bilim Dalı, Ankara.
• BUDAK, T. (2009). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Kadrolu Ve Sözleşmeli Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• BUDAK, G. (2010). İşletme Yönetimi. İzmir: Barış Yayınları, 174.
• BURSALIOĞLU, Z. (2019). Okul Yönetiminde Yeni Yapı Ve Davranış. 20.Baskı.Ankara: Ankara Pegem Akademi Yayınları.
• CAN, E. ve OZAN, C. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin Okul Yönetimine Katılımlarının İncelenmesi, Millî Eğitim, 49(225), (55-87).
• CELEP, C. (1996). Okullarda İşbirlikçi Karar Verme Ve Yöneticinin Rolü. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2(1), 49-58.
• CENGİZ, A. A. (2001). Kişisel Özelliklerin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri Ve Eskişehir’de Sağlık Personeli Üzerinde Bir Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir, 2001, Ss. 30-31.
• COHEN, L., MANİON, L., MORRİSON K. (2000). Research Methods İn Education. Newyork: Routledge.
• ÇELİKER, U. (2015). Öğretmenlerin Yönetime Katılım Algıları Ve Beklentileri İle Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Anabilim Dalı, İstanbul.
• ÇÖL, G. (2004). Örgütsel Bağlılık Kavramı Ve Benzer Kavramlarla İlişkisi. Endüstri İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6(2), 4-11.
• DAĞLI, A., ELÇİÇEK, Z., & HAN, B. (2018). Örgütsel Bağlılık Ölçeği’nin Türkçe'ye Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. 1. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,17(68),1788-1800.
• DEMİRTAŞ, Z. VE ALANOĞLU, M. (2015). Öğretmenlerin Karar Katılımı Ve İş Doyumu Arasındaki İlişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,16(2), 83-100.
• DEMİRTAŞ, H. (2010). Dershane Öğretmenlerinde Örgütsel Bağlılık Ve İş Doyumu. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 177-206.
• DURMUŞ, G. Y. (2018). Öğretmenlerin Sendikal Görüşlerinin Okulda Karar Verme Ve İletişim Süreciyle İlişkisinin Analizi. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• EREN, E. (2011). Yönetim Ve Organizasyon. İstanbul: Beta Yayınevi, 46, 201-203, 473.
• ERDAŞ, Y. (2009). Denizli İl Merkezinde Çalışan İlköğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, Denizli.
• ERGUN, T. (2015). Kamu Yönetimi: Kuram-Siyasa-Uygulama (2.Baskı). Ankara: TODAİE Yayınları, 123.
• GILIÇ, F. (2015). Öğretmenlerin Karar Verme Sürecine Katılma Düzeyleri, Okul Kültürü Ve Öğretmenlerin Değişime Hazır Olma Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• GÖNEN, T. (2012). İlköğretim Kurumlarında Görev Yapan Yönetici Ve Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• GÜL, H. (2002). Örgütsel Bağlılık Yaklaşımlarının Mukayesesi Ve Değerlendirmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi,2 (1), 37-56.
• GÜMÜŞ, E. A. (2011). İlköğretim Okullarında Çalışan Öğretmenlerin Yönetime Katılma Düzeyleri İle Örgüt Kültürü İlişkisinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Yönetimi Ve Denetimi Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
• GÜRKAN, M. (2006). Mesleki Ve Teknik Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin Karara Katılma Durumları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İNCE, M. VE GÜL, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma Örgütsel Bağlılık. (1. Baskı). Konya: Çizgi Kitabevi.
• KARACA, N. (2001). İlköğretim Okullarında Öğretmenlerin Karara Katılma Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• KARASAR, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi .(28.Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• KAYGISIZ GÜL, A. (2012). İlköğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Ve Karara Katılma Durumları Arasındaki İlişki Kütahya Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması Ve Ekonomisi Bilim Dalı, Eskişehir.
• KOÇEL, T. (2005). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayınevi.
• KÖKLÜ, M. (1994). Ortaöğretim Okullarında Öğretmenlerin Kararlara Katılımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• KÖYLÜ, D. VE GÜNDÜZ, Y. Öğretmenlerin Karar Alma Sürecine Katılım Düzeylerinin Örgütsel Bağlılık Ve Psikolojik İyi Oluş İle İlişkisi. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl:8 Sayı:15 (2019).
• KÖYLÜ, D. (2018). Öğretmenlerin Karar Alma Sürecine Katılım Düzeylerinin, Örgütsel Bağlılık Ve Psikolojik İyi Oluş İle İlişkisi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• KURŞUNOĞLU, A., BAKAY, E., & TANRIÖĞEN, A. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültes Dergisi,28, 101-115.
• LUNENBURG, F. C. VE ORNSTEİN A. C. (2013). Eğitim Yönetimi (Çev. G. Arastaman). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 34, 106,135-140.
• MEYER, J. P., ALLEN, N. J. & SMİTH, C. A. (1993). Commitment To Organizations And Occupations: Extensionand Test Of A Three-Component Conceptualization. Journal Of Applied Psychology. 78, 538-551.
• NORTHCRAFT, G.B. AND NEALE, M.A. (1990). Organizational Behavior, A Management Challenge, The Dryden Press: Usa.
• OMAR, RANJADAR YASEEN (2017). The Relatıonshıp Between Teachers' Partıcıpatıon Decısıon-Makıng And Organızatıonal Commıtment, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• ÖĞÜT, A. VE ÖZTÜRK, Y. (2007). Yönetimin Bilimleşme Sürecine Katkıları Açısından Chester İrving Barnard Ve Herbert Alexander Simon: Betimleyici Ve İlişkilendirici Bir Çalışma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 7(14), 29-46.
• ÖZER, M. A. (2016). Herbert Simon’un Yönetim Bilimine Katkıları Üzerine Değerlendirmeler. HAK-İŞ Uluslararası Emek Ve Toplum Dergisi, 5(11),160-185.
• RANDALL, D. M.(1987). Commitment And Organization: The Organization Man Revisited. Academy Of Management Reviev, 12,1:460-471.
• ROBBİNS, P. S.,DECENZO, A. D.,COULTER, M. (2013).Yönetimin Esasları (8.Basımdan Çev. A.Öğüt).Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• SİMON, H. (1976). Administrative Behaviour, A Study Of Decision-Making Processes İn Administrative Organization, Third Ed., USA: The Free Pres.
• SİNCLAİR, M., & ASHKANASY, N. (2005). Intuitive Decision – Making Among Leaders: More Than Just Shooting From The Hip. Mt Eliza Business Review, 5(2), 32-40.
• ŞENER, O. (2013). Genel Kamu Liselerinde Psikolojik Yıldırma Ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 47-64.
• TAKMAZ, Ş. VE YAVUZ, M. (2010). İlköğretim Okullarında Örgütsel İletişim Düzeyi İle Öğretmenlerin Karara Katılma Davranışlarının Analizi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 1-18.
• TEKİN, S. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılıkları İle Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı Eğitim Yönetimi Ve Teftişi Bilim Dalı, Balıkesir.
• TİMUR, M. (2017). Temel Eğitim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Okulda Karar Alma Sürecine İlişkin Algıları. Yüksek Lisans Tezi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• TOSUN, K. (1986). İşletme Yönetimi. İstanbul: Venüs Ofset Matbaacılık, 158, 175-177.
• TUNCER, D., AYHAN, D. Y. VE VAROĞLU, D. (2008). Genel İşletmecilik Bilgileri. Ankara: Siyasal Kitabevi, 154-163.
• TÜMKAYA, S., & ULUM, H. (2019). Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılığın Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Bir Meta-Analiz Çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(3), 1104-1121.
• ULUĞ, F. (1996). Yönetimde Karar Verme. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 4, 1-25.
• ULUTAŞ, M. (2011). Katılımcı Yönetimin Örgütsel Bağlılık Ve Yaratıcılığa Etkisi: İmalat Sektöründe Bir Uygulama, Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 593-615.
• VARDAR ATMACA, A. (2003). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin, Okulda Alınan Kararlara Katılmalarına İlişkin Algı Ve Beklentileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• YAZICIOĞLU, Y. VE ERDOĞAN, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• YEŞİL, S. (2013). Küreselleşme Ve Değişen Çevre Dinamikleri Işığında Yeni Yönetim Yaklaşımlarından Seçme Konular. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 229,241.
• YILDIRIM, İ. (1989). Okul Örgütlerinde Karar Verme Ve Karara Katılma. Eğitim Ve Bilim Dergisi, 13(73), 18-24.
• YILDIZ, M. (2017). Öğretmenlerin Yönetime Katılım Algıları İle Örgütsel Güven Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ZEYREK, A.O. (2008). Milli Eğitim Bakanlığı 2005 Öğretmenlik Kariyer Basamakları Yükselme Sınavında Öğretmenlerin Başarı Durumları İle Örgütsel Bağlılıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• WHYTE, W.H. (1956). The Organization Man. Simon And Schuster.
• WRİGHT, D. P. (1980). Teachers' Perceptions Of Their Own Influence Over School Policies And Decisions. A Study Of Schooling İn The United States, Eric No: ED 214 886.