İlkokulda Öğrenim Gören Sığınmacı Öğrenciler ile İlgili Yapılan Akademik Çalışmaların İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: 239, 2303 - 2334, 13.09.2023

Hilal Yılmaz , Lale Cerrah Özsevgeç

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1120423

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, 2012-2020 yılları arasında ülkemizdeki ilkokullarda eğitim gören sığınmacı öğrenciler ile ilgili yürütülen bilimsel çalışmaların metodolojik ve betimsel analizidir. Çalışmanın örneklemini, araştırmanın başlatıldığı tarih itibariyle, erişilen veri tabanlarından (Google Akademik, Sobiad, Ulakbim, Dergipark, Academia, ResearchGate, Educational Resources Information Center (ERIC) ve Taylor & Francis Online) ulaşılan ve çalışmanın amacına uygun 73 bilimsel makale oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Ulaşılan makalelerin belirlenen kriterlere uygun tasnifi amacıyla çizelge oluşturulmuştur. Bu çizelgede bulunan bölümler; çalışmanın adı, yayın yılı, anahtar kelimeler, amaç, yaklaşım, model, örneklem, veri toplama aracı, sonuç ve önerilerdir. Veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilip çalışmalar betimlenmiştir. Araştırma sonuçları; yapılan çalışmaların 2020 yılında arttığını, en çok nitel araştırma yaklaşımının tercih edildiğini, araştırma modeli olarak durum çalışması (case study) ve fenomenoloji (olgubilim) yöntemlerinin sıkça kullanıldığını göstermiştir. Örneklem olarak öğretmenlerin daha çok tercih edildiği ve veri toplama aracı olarak daha çok görüşme formunun kullanıldığı görülmüştür. İncelenen araştırmalar, çoğunlukla sorun tespit etmek ve çözüm önerisi sunmak amacıyla yürütülmüştür. Araştırmaya dahil edilen makalelerin sıklıkla ortaya koyduğu, öğrencilerin dil ve iletişim sorunudur. Bu bağlamda yabancı uyruklu öğrenciler için dil eğitimi önerisine çok sık rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Betimsel içerik analizi, yabancı uyruklu öğrenci, sığınmacı öğrenci, ilkokul

Kaynakça

• Agcadağ Çelik, İ. (2019). Sınıf öğretmenleri gözünden Suriyeli mülteci çocuklar. Journal of International Social Research, 12 (66), 662-680.
• Alan, Y. (2021). İlgili çalışmalardan hareketle Suriyelilere Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (52), 119-146.
• Amaç, Z., ve Yaşar, M.R. (2018). İlk ve ortaokullardaki Suriyeli öğrencilerin eğitimi: Türkiye’de yapılan akademik çalışmalar üzerine sistematik bir inceleme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergsisi, 6(85), 417-434.
• Başar, M., Akan, D., ve Çiftçi, M. (2018). Mülteci öğrencilerin bulunduğu sınıflarda öğrenme sürecinde karşılaşılan sorunlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1571-1578.
• Baysal, Z., ve Çimşir, S. (2020). Türkiye’ye göç ile gelen uluslararası ilkokul öğrencilerinin kendi perspektiflerinden okulda arkadaşlarıyla yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (2), 71-87.
• Cırıt Karaağaç, F., ve Güvenç, H. (2019). Resmi ilkokullara devam eden Suriyeli mülteci öğrencilerin eğitim sorunları. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11 (18), 530-568.
• Ciğerci, F. M., ve Güngör, F. (2016). Sınıf öğretmenlerinin bakış açısından yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin yaşadığı sorunlar (Bilecik İli Örneği). Journal of Education and Future , 10, 137-164.
• Coşkun, İ., ve Emin, M. (2016). Suriyelerin eğitiminde yol haritası: Fırsatlar ve zorluklar. Ankara: SETA Yayınları.
• Delen, A., ve Ercoşkun, M. H. (2020). Yabancı uyruklu öğrencilerin bulunduğu ilkokullarda istenmeyen öğrenci davranışlarının nicel açıdan incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 572-599.
• Demir, B., Özdemir, S., ve Köse, A. (2020). İlköğretim kademesine Suriyeli öğrencilerin katılması ile oluşan disiplin sorunları hakkında yönetici görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 311-335.
• Dinler, C., ve Hacıfazlıoğlu, Ö. (2020). Mülteci çocukların ilköğretime uyum süreçleri: Tekirdağ İlinin bir okulundaki öğretmenlerin ve yöneticilerin deneyimleri. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(6), 1717-1728.
• Dolapcı, E., ve Kavgacı, H. (2020). Öğretmenlerin çok kültürlü özyeterlik algısı ve okul iklimi ile mülteci öğrencilere yönelik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 52 (52), 687-706.
• Dönüş Coşgun, Ö., ve Karamustafaoğlu, O. (2017). İlkokul üçüncü ve dördüncü sınıf mülteci öğrencilerin madde kavramına ilişkin düşünceleri. Sakarya University Journal of Education, 7(3), 525-540.
• Ekici, S., ve Tuncel, G. (2016). Göç ve insan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 9-22.
• Emin, M.N. (2016). Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Eğitimi: Temel Eğitim Politikaları. http://file.setav.org/Files/Pdf/20160309195808_turkiyedeki-suriyeli-cocuklarin-egitimi-pdf.pdf adresinden 07.01.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Erdem, C. (2017). Sınıfında mülteci öğrenci bulunan sınıf öğretmenlerinin yaşadıkları öğretimsel sorunlar ve çözüme dair önerileri. Medeniyet Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 26-42.
• Ergen, H., ve Şahin, E. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli öğrencilerin eğitimi ile ilgili yaşadıkları problemler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (44), 377-405.
• Göçer, V., Özer, S., ve Ürünibrahimoğlu, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin Suriyeli mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının hizmet içi eğitim bağlamında incelenmesi: Bir karma yöntem araştırması. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 24-41.
• Göksu, M. (2020). Afganistan uyruklu ilkokul öğrencilerinin gözüyle vatanseverlik. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 33-63.
• Gülcegül, S. (2020). Sınıfında mülteci öğrenci olan sınıf öğretmenlerinin yaşadığı problemlerin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• Gültutan, S., ve Kan, M. (2019). Türkiye’de ilkokulda öğrenim gören Suriyeli öğrencilerin yazma becerisine ilişkin öğretmen görüşleri. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 7 (2), 71-86.
• Güngör, F., ve Şenel, E. A. (2018). Yabancı uyruklu ilkokul öğrencilerinin eğitim – öğretiminde yaşanan sorunlara ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. AJESI - Anadolu Journal of Educational Sciences International, 8(2), 124-173.
• Güzel, S. (2013). Göçmen çocuklar ve Denizli’de yaşam koşulları. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar E- Dergisi, 1-36.
• Han, T. (2010). Göç eden ailelerin çocuklarının eğitim ve öğretimde karşılaştıkları uyum sorunları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İmamoğlu, H.V., ve Çalışkan, E. (2017). Yabancı uyruklu öğrencilerin devlet okullarında ilkokul eğitimine dair öğretmen görüşleri: Sinop ili örneği. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 529-546.
• İrban, H. (2020). Okul yöneticisi ve öğretmenlerin farklı ülkelerden (kültürlerden) gelen öğrenciler için yönetsel ve öğretimsel yeterlilikleri. TURAN Stratejik Araştırma Merkezi Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergi, 12(48), 426-451.
• Kara, M., ve Özenc, M. (2020). A multidimensional approach to the problems experienced by the classroom teachers with syrian students in their classes. International Journal of Progressive Education, 16(6), 184-201.
• Karakuş, E. (2006). Göç olgusu ve eğitime olumsuz etkileri (Sultanbeyli örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Kardeş, S., ve Akman, B. (2019). Suriyeli mültecilerin eğitimine yönelik öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 17(3), 0-0.
• Kasa Ayten, B. ve Köse, İ. (2020). Sınıf öğretmenlerinin yabancı uyruklu öğrencilere yönelik tutumları ile kültürlerarası duyarlılık düzeyleri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 56-78.
• Kaşkaya, A., Calp, Ş., ve Çapar, T. (2019, Ekim). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinde “öteki” algısı. 18. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, , Antalya.
• Köse, N., Bülbül, Ö., ve Uluman, M. (2019). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Continuous Vocational Education and Training, 2(1), 16-29.
• Kuzu Jafari, K., Tonğa, N., ve Kışla, H. (2018). Suriyeli öğrencilerin bulunduğu sınıflarda görev yapan sınıf öğretmenlerinin görüşleri ve uygulamaları. Academy Journal of Educational Sciences, 2 (2), 134-146.
• Külekçi Akyavuz, E., Gezeroğlu, E., ve Toma, Ş. G. (2020). Suriyeli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunlarla ilgili okul yöneticilerinin görüşleri. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(1), 1-15.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2014). Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. 2014/21 sayılı yabancılara yönelik eğitim-öğretim hizmetleri genelgesi, http://mevzuat.meb.gov.tr/html/yabyonegiogr_1/ yabyonegiogr_1.html adresinden 17.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2019). Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. 2019/15 sayılı Yabancı Öğrenciler Uyum Sınıfları Genelgesi. http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/2022.pdf adresinden 17.12.2021 tarihinde erişilmiştir. Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2022). Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü. 2021-2022 Eğitim-Öğretim Yılı Verileri. http://hbogm.meb.gov.tr/dosyalar/26165737_goc2022sunu adresinden 28.08.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative Data Analysis. Thousand Oaks, Ca: Sage Publications.
• Özbilen, F.M., Canbulat, T., ve Hamurcu, H. (2020). Öğretmenlerin çok kültürlülük algıları ile sınıf içi istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Kastamonu Education Journal, 28(4), 1867-1881. Özdemi̇r, Ç . (2016). Suriye'de iç savaşın nedenleri: Otokratik yönetim mi, bölgesel ve küresel güçler mi? . Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi , (2) , 81-102.
• Resmi Gazete. (2013). Yabancılar Ve Uluslararası Koruma Kanunu https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2013/04/20130411-2.html adresinden 17.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Sağlam, H.İ., ve Kanbur, N.İ. (2017). Sınıf öğretmenlerinin mülteci öğrencilere yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 310 – 323.
• Sarıer, Y. (2020). Türkiye’de mülteci öğrencilerin eğitimi üzerine bir meta-sentez çalışması: Sorunlar ve çözüm önerileri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3 (1), 80-111. Sarıtaş, E. Şahin, Ü., ve Çatalbaş, G. (2016). İlkokullarda yabancı uyruklu öğrencilerle karşılaşılan sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(1), 208-229.
• Süzen, H. N. (2020). Mülteci öğrencilerin Türkiye algısının görsel olarak incelenmesi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 11(22), 277-295.
• Tanrıkulu, F. (2019). Yabancılara Türkçe öğretimi sertifika programına katılan öğretmenlerin mültecilere yönelik tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 380-393.
• Taşkaya, S. M., ve Ersoy, G. (2016). Suriyeli sığınmacılara Türkçe öğretiminde sınıf öğretmenlerinin uygulamaları. Çukurova Araştırmaları, 2(1), 130-138.
• Tümkaya, S., ve Çopur, E. (2020). Suriyeli ailelerin aile katılımına ilişkin öğretmen görüşleri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 368-386.
• Türk Dil Kurumu [TDK]. (2021). https://sozluk.gov.tr/ adresinden 08.12.2021 tarihinde erişilmiştir.
• UNICEF, (2019). Türkiye'de Geçici Koruma Altındaki Çocukların Eğitimine İlişkin İstatistik Raporu.
• Uzun, E. M., ve Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi,1(1),72-83.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldız Yılmaz, N., ve Kaplan, A. (2019). Temel eğitim kademesindeki Suriyeli öğrencilerin eğitim sürecine ilişkin ebeveyn görüşlerinin değerlendirilmesi: Mardin İli örneği. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 31-38.