Uzaktan Eğitimde Basit Malzemelerle Yapılan Ev Deneylerinin Bilimsel Süreç Becerilerine ve Öğrenme Motivasyonuna Etkisi: Işık Ünitesi

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: 241, 297 - 330, 01.02.2024

Arzu Asa , Sevgül Çalış

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1210023

Öz

Bu araştırmada, uzaktan eğitimde basit malzemelerle yapılan ev deneylerinin, öğrencilerin bilimsel süreç becerileri ve fen öğrenme motivasyonları üzerindeki etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini Bursa ili Nilüfer ilçesinde bir devlet okulunda öğrenim görmekte olan 7. sınıf düzeyinde 30 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın deseni ön test – son test kontrol grupsuz basit deneysel desen olarak belirlenmiştir. Araştırmanın sonuçlarının geçerliliğini ve güvenilirliğini artırmak amacıyla karma yöntem desenlerinden biri olan yakınsayan paralel desen benimsenmiştir. Nicel veri toplama aracı olarak Bilimsel Süreç Becerileri Testi (BSBT) ile Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği (FÖYMÖ) kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi SPSS programı ile sağlanmıştır. Verilerin nitel kısmını ise araştırma öncesi ve sonrasında deney grubundan araştırmacı tarafından gönüllülük esasına göre seçilmiş farklı akademik başarı düzeylerine sahip 4 öğrenciyle yapılan yarı yapılandırılmış görüşmeler ile örneklemi oluşturan 30 öğrencinin yazması teşvik edilen yapılandırılmamış fen günlükleri oluşturmaktadır. Nicel verilerin analizinden elde edilen bulgulara göre BSB ön test ve son test puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu; FÖYMÖ ön test ve son test puan ortalamaları arasında ise pozitif yönlü bir fark bulunduğu ancak bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ev deneyleri, basit araç gereçler, bilimsel süreç becerileri, fen öğrenme motivasyonu, uzaktan eğitim

Kaynakça

• Al-Shamali, F., & Connors, M. (2010). Low-cost physics home laboratory. In D. Kennepohl, & L. Shaw, (Eds.), Accessible Elements: Teaching Science Online and at a Distance (pp.131–145). Canada: AU Press. https://kir.oer4pacific.org/id/eprint/105/1/Accessible_Elements.pdf#page=159
• Anılan, B., Berber, A., ve Suder, N. (2020). Basit araçlarla yaparak öğrenme yöntemi ile yapılan deney uygulamalarına yönelik öğretmen adayı ve öğrenci görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 52-71. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3424
• Aslan, S., Ertaş Kılıç, H., ve Kılıç, D. (2016). Bilimsel süreç becerileri: Bilimsel süreç becerileri. Pegem Akademi. Asa, A., Karabağ, H., ve Kanlı, U. (2018). Atatürk’ün eğitimde bilimsellik anlayışından hareketle; 6. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesine yönelik bir araştırma. M. Koçali (Editör). 9. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu Eyfor 9 Bildiri Kitabı içinde (ss. 1187-1196). Ankara. http://www.eyuder.org/Download/IcerikDokumanlari/EYFOR9-TAM.pdf
• Atay, A. D. (2014). Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyon düzeylerinin ve üstbilişsel farkındalıklarının incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Ateş, Ö., & Eryilmaz, A. (2011). Effectiveness of hands-on and minds-on activities on students' achievement and attitudes towards physics. In Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching (Vol. 12, No. 1, pp. 1-22). The Education University of Hong Kong, Department of Science and Environmental Studies. http://www.ied.edu.hk/apfslt/download/v12_issue1_files/ates.pdf
• Aydoğdu, B. (2006). Bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Bacanlı, H. (2005). Duyuşsal davranış eğitimi. Nobel.
• Bartlett, R., & Milligan, C. (2020). Diary method: Research methods. Bloomsbury Publishing.
• Başdaş, E. (2007). İlköğretim fen eğitiminde basit malzemelerle yapılan fen aktivitelerinin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve motivasyona etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Celal Bayar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Beaumont-Walters, Y., & Soyibo, K. (2001). An analysis of high school students' performance on five integrated science process skills. Research in Science & Technological Education, 19(2), 133-145.
• Bodur, Z., ve Yıldırım, M. (2018). Sınıf dışı etkinliklerinin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarıları ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 47(47), 125-140. https://doi.org/10.15285/maruaebd.271564
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karedeniz, Ş., ve Demirel, F. (2019) . Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri: nicel araştırmalar (Gözden geçirilmiş yirmiyedinci baskı) . Pegem Yayıncılık.
• Civelek, P., ve Özyılmaz Akamca, G. (2018). Açık alan etkinliklerinin okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(6), 2011-2020. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2297 Corti, Louise (1993) Using diaries in social research. Discussion Paper. University of Surrey, Surrey. https://repository.essex.ac.uk/24606/
• Çak, E. (2021). 5. Sınıf kuvvetin ölçülmesi ve sürtünme ünitesinin çevrim içi ortamda basit araç gereçlerle öğretimi üzerine bir çalışma [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rize.
• Çeliker, H. D., Tokcan, A., & Korkubilmez, S. (2015). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon bilimsel yaratıcılığı etkiler mi? Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 167-192.
• Çepni, S. (2021). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (Gözden geçirilmiş dokuzuncu baskı). Celepler yayın ve dağıtım.
• Çepni, S. ve Ayvacı, H. Ş. (2019). Laboratuvar destekli fen öğretimi yaklaşımları. S. Çepni (Editör). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi içinde (ss. 324-354). Pegem.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis fort he behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum. https://www.utstat.toronto.edu/~brunner/oldclass/378f16/readings/CohenPower.pdf
• Deci, E. L. & Ryan, R. M. (1981). Curiosity and self-directed learning: The role of motivation in education. https://eric.ed.gov/?id=ED206377
• Dede, Y., ve Yaman, S. (2008). Fen öğrenmeye yönelik motivasyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 19-37.
• Erduran Avcı, D. (2008). Fen ve teknoloji eğitiminde öğrenci günlüklerinin kullanılması. Eurasian Journal of Educational Research, 30, 17-32.
• Ergin, Ö., Şahin-Pekmez, E., ve Öngel-Erdal, S. (2012). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi (Gözden geçirilmiş ikinci baskı). Dinazor.
• Ergül, R., Şimşekli, Y., Çalış, S., Özdilek, Z., Göçmençelebi, Ş., & Şanlı, M. (2011). The effects of inquiry-based science teaching on elementary school students' science process skills and science attitudes. Bulgarian Journal of Science & Education Policy, 5(1), 48-68.
• Erten, Z. (2016). Fen bilgisi dersine yönelik okul dışı öğrenme ortamları etkinliklerinin geliştirilmesi ve öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine etkisinin değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Erzincan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM spss statistics 23 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Hamurcu, H. (1998). Fen derslerinde güvenlik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(14), 29-32.
• Hançer, A. H., Şensoy, Ö., ve Yıldırım, H.İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (13), 80-88. Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 6(1), 129-144.
• Hodges, C. B. (2004). Designing to motivate: Motivational techniques to incorporate in e-learning experiences. The Journal of Interactive Online Learning, 2(3), 1-7.
• Karakoç, F. Y., ve Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49. https://doi.org/10.25282/ted.228738
• Kavuk, E., ve Demirtaş, H. (2021). COVID-19 Pandemisi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitimde yaşadığı zorluklar. E-International Journal of Pedandragogy (e-ijpa), 1(1), 55-73. https://trdoi.org/10.27579808/e-ijpa.20
• Kennepohl, D., & Last, A. M. (2000). Teaching chemistry at Canada’s Open University. Distance Education, 21(1), 183–197. https://doi.org/10.1080/0158791000210111
• Kılıç, S. (2013). Örnekleme Yöntemleri. Journal of Mood Disorders, 3(1), 44-46. https://doi.org/10.5455/jmood.20130325011730
• Kibga, E. S., Gakuba, E., & Sentongo, J. (2021). Developing students’ curiosity through chemistry hands-on activities: A case of selected community secondary schools in Dar es Salaam, Tanzania. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 17(5), 1-17. https://doi.org/10.29333/ejmste/10856
• Koç, A., ve Böyük, U. (2012). Basit malzemelerle yapılan deneylerin fene yönelik tutuma etkisi. Journal of Turkish Science Education, 9(4), 102-118.
• Koç, E. S. (2021). Nasıl bir uzaktan eğitim? 1 yılın sonunda yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 7(2), 13-26.
• Lyall, R., & Patti, A. F. (2010). Taking the chemistry experience home—Home experiments or “Kitchen Chemistry”. Accessible elements: Teaching science online and at a distance, (5), 83-108.
• MEB, (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB, (2018). Fen bilimleri dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Nasırlı, M. (2018). Elektriğin iletimi ünitesinde basit araç gereçlerle yapılan etkinliklerin (hands-on science) bilimsel süreç becerilerine ve akademik başarıya etkisinin araştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Ndoro, M. (2017). Learner performance in integrated science skills and attitudes in hands-on practical work versus virtual practical work [Unpublished Masters Theses]. University of Cape Town.
• Öncü, H. (2004). Motivasyon. Nobel.
• Özdemir, B. (2019). 7. sınıf güneş sistemi ve ötesi ünitesinin öğretiminde okul dışı öğrenme ortamlarının kullanılmasının akademik başarı, motivasyon ve kalıcılığa etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Paşa, S. ve Azbay, Ş. N. (2022). Salgın döneminde ortaokul öğrencilerinin saf madde ve karışımlar ünitesindeki etkinliklerin ev ortamında uygulanmasına yönelik görüşleri. Turkiye Kimya Dernegi Dergisi Kısım C: Kimya Egitimi, 7(1), 1-22.
• Pintrich, P.R., Schunk, D.H. 2002. Motivation in education: Theory, research and applications. Upper Saddle River, NJ.
• Prastiwi, D., Haryani, S. H. S., & Lisdiana, L. (2018). The effectiveness of guided inquiry with mind mapping to improve science process skills and learning motivation. Journal of Primary Education, 7(2), 195-203. https://doi.org/10.15294/JPE.V7I2.23535
• Purnomo, H., Nugraha, F. F., & Rahayu, G. D. S. (2021). The effect of the hands on activity learning model on science process skills in elementary school students. PrimaryEdu: Journal of Primary Education, 5(2), 210-222. http://e-journal.stkipsiliwangi.ac.id/index.php/primaryedu/article/view/210
• Seven, M. A., ve Engin, A. O. (2018). Fen bilimleri eğitiminde laboratuvarın önemi [Öz]. TURAN: Stratejik Araştırmalar Merkezi, 10(38), 256-265. https://doi.org/10.15189/1308-8041
• Shin, S., Lee, J. K., & Ha, M. (2017). Influence of career motivation on science learning in Korean high-school students. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(5), 1517-1538. https://doi.org/10.12973/eurasia.2017.00683a
• Soysal, E. (2019). Okul dışı öğrenme ortamlarının ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersine yönelik ilgi, tutum ve motivasyonlarına etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tan, M. ve Temiz, A. K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13) , 89-101. https://dergipark.org.tr/en/pub/pauefd/issue/11130/133117
• TDK. https://sozluk.gov.tr/
• Timur, S. (2019). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerileri. H. Bağ. ve S. Say (Editörler). Fen öğretiminde yeni yaklaşımlar içinde (ss. 97-119). Pegem Akademi.
• Ting, K. L., & Siew, N. M. (2014). Effects of outdoor school ground lessons on students' science process skills and scientific curiosity. Journal of Education and Learning, 3(4), 96-107.
• Tohidi, H., & Jabbari, M. M. (2012). The effects of motivation in education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 31, 820-824.
• Turan, Z. İ. (2020). 6, 7 ve 8. Sınıf fen bilimleri ders kitaplarında yer alan “madde ve doğası” konu alanındaki etkinliklerin bilimsel süreç becerileri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Rize.
• Uluçınar, Ş., Cansaran, A., ve Karaca, A. (2004). Fen bilimleri laboratuvar uygulamalarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 465-475.
• Uludağ, G. (2017). Okul dışı öğrenme ortamlarının fen eğitiminde kullanılmasının okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Wahyuni, S., Indrawati, I., Sudarti, S., & Suana, W. (2017). Developing science process skills and problemsolving abilities based on outdoor learning in junior high school. Jurnal Pendidikan IPA Indonesia, 6(1), 158-162.
• Yağbasan, R., ve Gülçiçek, Ç. (2003). Fen öğretiminde kavram yanılgılarının karakteristiklerinin tanımlanması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 102-120.
• Yıldırım, H. İ., ve Kansız, F. (2018). Ortaokul öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonları üzerine bir araştırma. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 7(3), 241-268. https://doi.org/10.30703/cije.423383
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yumuşak, G. K. (2016). Science process skills in science curricula applied in Turkey. Journal of education and practice, 7(20), 94-98. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1109214.pdf