Anne Bildirimlerine Göre Çocuklarda Öz Düzenlemenin Bazı Değişkenlere Açısından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 53 Sayı: 242, 1113 - 1138, 01.05.2024

Asya Çetin , Şule Yıldız Kısaoğlu

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1228000

Öz

Bu çalışmada 5-6 yaşındaki çocukların öz düzenleme becerilerini çeşitli demografik değişkenler açısından incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 5-6 yaş grubu 211 çocuk ve annesi oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu ve 4-6 Yaş Çocuklarına Yönelik Öz-Düzenleme Becerileri Ölçeği Öğretmen Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde çocukların cinsiyeti, okul öncesine devam süresi ve dijital oyun oynama durumu değişkeni için nonparametrik testlerden Mann Whitney U Testi; dijital oyun oynama sıklığı ve anne-baba öğrenim düzeyi değişkenleri için ise Kruskal Wallis-H Testi uygulanmıştır. Araştırma sonucunda, çocukların öz düzenleme becerilerinin orta düzeyin üzerinde olduğu; Öz düzenleme becerileri ile cinsiyet, okul öncesine devam süresi arasında, dijital oyun oynama durumu, dijital oyun oynama sıklığı, anne ve baba öğrenim düzeyi arasında anlamlı fark olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

okul öncesi dönem, öz düzenleme, öz düzenleme becerileri, ebeveyn

Kaynakça

• Adams, A. M., Bourke, L., and Willis, C. (1999). Working memory and spoken language comprehension in young children. International Journal of Psychology, 34 (5-6), 364-373.
• Aktan, S. (2012). Öğrencilerin akademik başarısı, öz düzenleme becerisi, motivasyonu ve öğretmenlerinin öğretim stilleri arasındaki ilişki [Yayımlanmamış doktora tezi]. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, F. Ç. (2021). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Öz Düzenleme Becerilerinin İncelenmesi. International Primary Educational Journal, 5 (2), 180-199. https:// doi: 10.38089/iperj.2021.61
• Aydın, F., ve Ulutaş, İ. (2017). Okul öncesi çocuklarda öz düzenleme becerilerinin gelişimi. Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ASED), 1 (2).
• Burman, J. T., Green, C.D., and Shanker, S. (2015). On the Meanings of Self-Regulation: Digital Humanities in Service of Conceptual Clarity. Child Development, 86 (59), 1507–1521. https:// doi: 10.1111/cdev.12395
• Blair, C. (2002). School readiness: Integrating cognition and emotion in a neurobiological conceptualization of children’s functioning at school entry. American Psychologist, 57 (2), 111–127. https:// doi: 10.1037//0003-066X.57.2.111
• Çiçek, T. (2018). Güzel sanatalar fakültesi öğrencilerinin öz-düzenleme becerileri ve öğrenmede güdülenme düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 26-54.
• Driscoll, K. C., Wang, L., Mashburn, A. J., and Pianta, R. C. (2011). Fostering supportive teacher–child relationships: Intervention implementation in a state-funded preschool program. Early Education and Development, 22 (4), 593-619. https://doi.org/10.1080/10409289.2010.502015
• Dowsett, S. M., and Livesey, D. J. (2000). The development of inhibitory control in preschool children: Effects of “executive skills” training. Developmental Psychobiology: The Journal of the International Society for Developmental Psychobiology, 36 (2), 161-174.
• Eker, C., ve Arsal, Z. (2014). Öz düzenleme stratejileri öğretimi sürecinde ders günlükleri kullanmanın öz düzenleme stratejileri öğretimine etkisi. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 2 (1) 80-93.
• Ersoy, Ö. ve Şahin, F. (1999). 0-6 yaş döneminde anne-baba eğitiminin önemi. Mesleki Eğitim Dergisi, 1 (1), 58-62. Ertürk, H. G. (2013). Öğretmen çocuk etkileşiminin niteliği ile çocukların öz düzenleme becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Espy, K. A., Sheffield, T. D., Wiebe, S. A., Clark, C. A. C., and Moehr, M. J. (2011). Executive control and dimensions of problem behaviors in preschool children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 52 (1), 33–46. https:// doi:10.1111/j.1469-7610.2010.02265.x
• Fındık Tanrıbuyurdu, E. ve Güler Yıldız, T. (2014). Okul öncesi öz düzenleme ölçeği (OODO): Türkiye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39, 317-328. https:// doi: 10.15390/EB.2014.3647
• Fregola, C. (2015). Mathematics and Educational Psychology: Construction of Learning Environments. In T. Lowrie, T., & R. Jorgensen (Eds.), Digital games and mathematics learning: Potential, promises and pitfalls (pp. 175-200). Netherlands: Springer.
• Gagne, J. R., Liew, J., and Nwadinobi, O. K. (2021). How does the broader construct of self-regulation relate to emotion regulation in young children?. Developmental Review, 60, 100965. https://doi.org/10.1016/j.dr.2021.100965
• Graziano, P. A., Calkins, S. D., and Keane, S. P. (2011). Sustained attention development during the toddlerhood to preschool period: Associations with toddlers' emotion regulation strategies and maternal behaviour. Infant and child development, 20 (6), 389-408. https:// doi: 10.1002/icd.731
• Grolnick, W. S., Farkas, M., and University, C. (2005). Parenting and the Development of Children’s Self-Regulation. M. H. Bornstein (Ed.), In Handbook of Parenting Volume 5 Practical Issues in Parenting (pp. 89-103). Psychology Press.
• Howard, S.J., Vasseleu, E., Batterham, M., and Neilsen-Hewett, C. (2020). Everyday Practices and Activities to Improve Pre-School SelfRegulation: Cluster RCT Evaluation of the PRSIST Program. Front. Psychol., 11, 137. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00137
• Howse, R. B., Calkins, S. D., Anastopoulos, A. D., Keane, S. P., and Shelton, T. L. (2003). Regulatory contributors to children's kindergarten achievement. Early Education and Development, 14 (1), 101-120. https://doi.org/10.1207/s15566935eed1401_7
• Karaca, N. H., Gündüz, A. and Aral, N. (2011). Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranışının incelenmesi. Kuramsal Eğitim Bilim, 4 (2), 65-76.
• Karakurt, Ç. (2019). Okul öncesi eğitime devam eden 48-72 aylık çocukların öz düzenleme becerileri ile dil becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Keleş, S., Yurt, Ö. ve Kandır, A. (2018). Kültürel-tarihsel kuram'a göre "-mış gibi oyunlar": okul öncesi öğretmenlerinin eğilimlerinin incelenmesi. Özgün Araştırma, 8 (4), 265-285. https://doi.10.19126/suje.476616.
• Kochanska, G., Coy, K. C., and Murray, K. T. (2001). The development of self-regulation in the first four years of life. Child Development, 72 (4), 1091–1111.
• Lengua, L. J. (2003). Associations among emotionality, self-regulation, adjustment problems, and positive adjustment in middle childhood. Journal of Applied Developmental Psychology, 24 (5), 595–618. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2003.08.002
• Lenes, R. G. (2020). Children’s self-regulation in Norway and the United States: the role of mother’s education and child gender across. Frontiers in Psychology, 11, 2563. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.5662g0
• Li-Grining, C. P. (2007). Effortful control among low-income preschoolers in three cities: Stability, change, and individual differences. Developmental Psychology, 43 (1), 208–221. https://doi. 10.1037/0012-1649.43.1.208
• Luster, T., and McAdoo, H. P. (1994). Factors related to the achievement and adjustment of young African American children. Child Development, 65 (4), 1080-1094.
• Maccoby, E. (1984). Middle childhood in the context of the family. In W. A. Collins (Ed.), Development during middle childhood. The years from six to twelve (pp. 84–201). National Academy Press.
• Mercan, M. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocuklarının öz düzenleme becerileri ile akademik benlik saygıları ve kişilerarası problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Moffitt, T.E., Arseneault, L., Belsky, D., Dickson, N., Hancox, R.J., Harrington, H., Houts, R., Poulton, R., Roberts, B.W., Ross, S., et al. (2011). A Gradient of Childhood Self-Control Predicts Health, Wealth, and Public Safety. Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 108, 2693–2698. https://doi.org/10.1073/pnas.101007610
• Moilanen, K. L., Shaw, D. S., Dishion, T. J., Gardner, F., and Wilson, M. (2010). Predictors of longitudinal growth in inhibitory control in early childhood. Social development, 19 (2), 326-347. https://doi: 10.1111/j.1467-9507.2009.00536.x
• Mcclelland, M. M., Cameron, C. E., Connor, C. M., Farris, C. L., Jewkes, A. M., and Morrison, F. J. (2007). Links between behavioral regulation and preschoolers’ literacy, vocabulary, and math skills. Developmental Psychology, 43, 947–959. https://doi.org/10.1037/0012-1649.43.4.947
• Neppl, T. K., Jeon, S., Diggs, O., and Donnellan, M. B. (2020). Positive parenting, effortful control, and developmental outcomes across early childhood. Developmental Psychology, 56 (3), 444.
• Nietfeld, J. L. (2017). The role of self-regulated learning in digital games. In Handbook of self-regulation of learning and performance (pp. 271-284). Routledge.
• Nigg, J. T. (2017). Annual Research Review: On the relations among selfregulation, self-control, executive functioning, effortful control, cognitive control, impulsivity, risk-taking, and inhibition for developmental psychopathology. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 58 (4), 361–383. https://doi:10.1111/jcpp.12675
• Uykan, E. (2019). Ebeveyn tutumları ile çocukların öz düzenlemeleri arasındaki ilişki incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• OLSON, S. L. (1989). Assessment of impulsivity in preschoolers: Cross-measure convergences, longitudinal stability, and relevance to social competence. Journal of Clinical Child Psychology, 18 (2), 176–183.
• Raver, C. C., Jones, S. M., Li-Grining, C., Zhai, F., Bub, K., and Pressler, E. (2011). CSRP’s impact on low-income preschoolers’ preacademic skills: Self-regulation as a mediating mechanism. Child Development, 82 (1), 362–378. https://doi:10.1111/j.1467-8624.2010.01561.x
• Rennie, D. A., Bull, R., and Diamond, A. (2004). Executive functioning in preschoolers: Reducing the inhibitory demands of the dimensional change card sort task. Developmental neuropsychology, 26 (1), 423-443. https://doi.org/10.1207/s15326942dn2601_4
• Rothbart, M. K., and Posner, M. I. (2005). Genes and experience in the development of executive attention and effortful control. New directions for child and adolescent development, 2005 (109), 101-108.
• Sabatier, C., Restrepo Cervantes, D., Moreno Torres, M., Hoyos De los Rios, O., and Palacio Sañudo, J. (2017). Emotion Regulation in Children and Adolescents: concepts, processes and influences. Psicología desde el Caribe, 34 (1), 101-110.
• Sakellariou, M., and K. Rentzou. 2012. Greek Preservice Kindergarten Teachers’ Beliefs and Intensions About the Importance Ofteacher–Child Interactions. Early Child Development and Care, 182 (1), 123–135. https://doi.org/10.1080/03004430.2010.545887
• Saltalı, N.D. (2013). Okul öncesi dönemde duygusal becerilerin geliştirilmesi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 107-119
• Sanchis-Sanchis, A., Grau, M. D., Moliner, A. R., and Morales-Murillo, C. P. (2020). Effects of age and gender in emotion regulation of children and adolescents. Frontiers in psychology, 11, 946.
• Skibbe, L. E., Montroy, J. J., Bowles, R. P., and Morrison, F. J. (2019). Self-regulation and the development of literacy and language achievement from preschool through second grade. Early childhood research quarterly, 46, 240-251. https://doi.org/10.1016/j.ecresq.2018.02.005
• Şepitçi, M. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocukların öz düzenleme becerilerinin okul uyumu ile ilişkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tamis-lemonda, C. S., Briggs, R. D., McClowry, S. G., and Snow, D. L. (2009). Maternal control and sensitivity, child gender, and maternal education in relation to children's behavioral outcomes in African American families. Journal of applied developmental psychology, 30 (3), 321-331. https://doi.org/10.1016/j.appdev.2008.12.018
• Tulpar, L. B., Aktan, D. Z. ve Yardımcı, E. (2020). 4–6 Yaş Aralığındaki Çocukların Bağlanma Stillerinin ve Duygu Düzenleme Becerilerinin İncelenmesi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 57-73.
• Tutkun, C., Şahin, F. T. ve Işıktekiner, S. (2017). Dört-beş yaş çocuklarının öz düzenleme becerilerinin incelenmesi. Eğitim Bilimlerinde Yenilik ve Nitelik Arayışı, 28, 460-474.
• Thorell, L. B., and Wahlstedt, C. (2006). Executive functioning deficits in relation to symptoms of ADHD and/or ODD in preschool children. Infant and Child Development, 15(5), 503–518.
• Thompson, R. A., Lewis, M., and Calkins, S. D. (2008). Reassessing emotion regulation. Child Development Perspectives, 2(3), 124– 131.
• Ural, G., Gültekin-Akduman, G. ve Şepitçi-Sarıbaş, M. (2020). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 24 (83), 323-342.
• Walker, S., Hatzigianni, M., and Danby, S. J. (2018). Electronic gaming: associations with self-regulation, emotional difficulties and academic performance. Digital childhoods: Technologies and children’s everyday lives, 22, 85-100, https://eprints.qut.edu.au/103521/
• Wernholm, M., and Vigmo, S. (2015). Capturing children's knowledge-making dialogues in Minecraft. International Journal of Research & Method in Education, 38 (3), 230-246.
• Weinberg, M. K., Tronick, E. Z., Cohn, J. F., and Olson, K. L. (1999). Gender differences in emotional expressivity and self-regulation during early infancy. Developmental Psychology, 35 (1), 175–188.
• Van de Sande, E., Segers, E., and Verhoeven, L. (2015). The role of executive control in young children’s serious gaming behavior. Computers & Education, 82, 432–441. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2014.12.004
• Veijalainen, J., Reunamo, J., and Heikkila, M. (2019). Early gender differences in emotional expressions and self-regulation in settings of early childhood education and care. Early Child Development and Care, 191(2), 173-186, https://doi.org/10.1080/03004430.2019.1611045
• Zeytinoglu, S., Calkins, S. D., Swingler, M. M., and Leerkes, E. M. (2017). Pathways from maternal effortful control to child self-regulation: The role of maternal emotional support. Journal of Family Psychology, 31 (2), 170. https://doi.10.1037/fam0000271