BAŞARI KÜLTÜRÜNÜN GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERDEN HALKBİLİMİNİN EPİSTEMOLOJİK AÇIDAN ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 17 Sayı: 134, 159 - 171, 22.06.2022

Murat Kasımoğlu , Ayaz Yusuf Altın , Handan Kasımoğlu

Öz

Bu çalışma halkbiliminin epistemolojik olarak toplumsal kültürü nasıl etkilediğini incelemektedir. Ayrıca
toplumların kolektif olarak nasıl hareket ettikleri üzerindeki etkilerini de çok yönlü olarak ele almaktadır. Bu
çerçevede halkbiliminin bilimsel yaklaşımı ve çerçevesi dikkate alınarak Geert Hofstede’in modelinin değerlendirmesi yapılmıştır. Modelde toplumların yapısal özellikleri çerçevesinde aksiyon ve başarı odaklı yapı ve sistem geliştirmeleri değerlendirilmektedir. Özellikle küresel sistem içerisinde toplumların temel rekabet gücünü belirleyen kültürün anlaşılması çok önemlidir. Tutum ve davranışların yapısını yönlendiren temel faktörlerin toplumların başarısındaki etkisi büyüktür. Çalışmada Türk kültürünün temel özellikleri Hofstede’in geliştirdiği boyutlar üzerinden analiz edilmiştir. Geçmişten günümüze toplumsal yapımızın değerleri ve tutumları belirlenmiştir. Böylece kendi değerlerimizin gelişimi, değişimi ve dönüşümünün özellikle dijitalleşen yeni çağda nasıl bir gelişim göstereceğini değerlendirmek mümkün olacaktır. Bugün her alanda yaşanan büyük dijital dönüşüm halkbiliminin temel epistemolojisini de etkilemekte ve yeni izlekler oluşturmaktadır. Bu yeni uçların anlaşılması da ülkemizin dinamikleri açısından önem taşımaktadır. Sonuç olarak başarı kültürünü özellikle halkbilimi penceresinden ele aldığımız zaman destanlar, masallar ve dolayısıyla somut olmayan kültürel miras bu anlamda önemli bir yere sahiptir. Bu yaklaşımlar ile Türk kültürünün küresel sistem içerisindeki yapısını karşılaştırmalı olarak folklor epistemolojisi ile kanıta dayalı bir şekilde değerlendirmek mümkündür. Bu alanların yapısal olarak birbiri ile ilişkisi üzerinden konunun ele alınması toplumların kararları, eğilimleri, birliktelikleri ve paylaşılan değerleri hakkında bize detaylı bilgi sunmaktadır. Çalışmamızda halkbilimi aracılığı ile kuşaktan kuşağa aktarılan toplumların birikimlerinin ve değerleri ile oluşan yapılarının, özellikle bireylerin duruşları ve katılımcılığını nasıl etkilediği ele alınmaktadır. Destan, masal, hikâye ve türkü gibi anlatılar toplumların ortak bilişsel özelliklerinin gelişmesine yönelik olarak kestirim modeller geliştirmektedir. Bu da toplumların gelişmesinin bir sonraki aşamaya geçişini kolaylaştırmakta ve daha rekabetçi bir yapı oluşturmasını desteklemektedir. Çalışma kapsamlı bir literatür incelemesi, kavramsal model tasarımı ve ampirik verilerin değerlendirilmesi ile yönlendirilmiştir. Sonuç olarak, toplumların birikimleri ve değerleri, değiştirilmesi çok güç olan izlekler ve kestirim yollar geliştirir. Bu nedenle süreçlerin temel parametresi halkbilimi unsurlarının eklektik çerçevede analiz edilmesi başarı kültürünün geleceği açısından oldukça derinlikli bir vizyon ortaya koymaktadır. Türk kültürünün altı boyut ile ele alınması özellikle de halk bilimi gibi derin bir kavramsal kapsama sahip olan alanın çerçevesi dikkate alınarak makro-mezo ve mikro düzey yaklaşımlar oluşturulması ülkemizin politikaları açısından önemlidir. Eğitim, girişimcilik, kalkınma ve başarı odaklı bir toplum oluşturmada sürecinde halk bilimi epistemolojisi temel çerçevesi dikkate alınarak bir çerçeve değerlendirilmiştir. Böylece halk biliminin toplumsal başarı ve gelişme üzerindeki etkisi ve ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültürün altı boyutu, katılımcılık, izlek bağımlılığı, halkbilimi, epistemoloji

Kaynakça

• Altay, H. “Güç Mesafesi, Erkeklik-Dişilik ve Belirsizlikten Kaçınma Özellikleri ile Başarı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi 9 (1 2004): 301-321
• An, B. Y. ve Tang, S. Y. “Lessons From COVID-19 Responses in East Asia: Institutional Infrastructure and Enduring Policy Instruments”. American Review of Public Administration 50 (6-7 2020): 790–800
• At-Twaijri, M. I. ve Al-Muhaiza, I. A. “Hofstede's Cultural Dimensions in the GCC Countries: An Empirical Investigation”. International Journal of Value-Based Management 9 (1996): 121-131
• Bain, P. G. ve Bongiorno, R. “Are Individualism and ‘Masculinity’ Related When Controlling for Regional Proximity? A Reappraisal of Barry (2015)”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 (9 2015): 1226–1231
• Barry III, H. “Proximity of Paired Nations Reveals Correlation of Masculinity With Individualism”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 (2 2015): 290–295
• Beugelsdijk, S. ve Welzel, C. “Dimensions and Dynamics of National Culture: Synthesizing Hofstede with Inglehart”. Journal of Cross-Cultural Psychology 49 (10 2018): 1469– 1505
• Beugelsdijk, S., Maseland, R. ve van Hoorn, A. “Are Scores on Hofstede’s Dimensions of National Culture Stable Over Time? A Cohort Analysis”. Global Strategy Journal 5 (2015): 223–240
• Block, J., Landgraf, A. ve Semrau, T. “The Differential Impact of Societal Cultural Practices on Part-Time and Full-Time Self-Employment: A Multi-Level, Multi-Country Study”. International Small Business Journal Researching Entrepreneurship 37 (1 2019): 43–68
• Borkenau, P., McCrae, R. R. ve Terracciano, A. “Do Men Vary More Than Women in Personality? A Study in 51 Cultures”. Journal of Research in Personality 47 (2013): 135-144
• DeBode, J. D., Haggard, D. L. ve Haggard, K. S. “Economic Freedom and Hofstede’s Cultural Dimensions”. International Journal of Organization Theory & Behavior 23(1 2020): 65-84
• Felix, B., Teixeira, M. L. M. ve Balassiano, M. “Who Adapts Better to Brazil: Expatriates From Developed or Latin American Countries? Revisiting Cultural Distance”. International Journal of Cross Cultural Management 19 (1 2019): 71–84
• Gadelrab, H. F. ve diğer. “Organizational Justice in Arab Countries: Investigation of the Measurement and Structural Invariance”. Cross-Cultural Research 54 (1 2020): 3–27
• Gelfand, M. J., Nishii, L. ve Raver, J. L. “On the Nature and Importance of Cultural Tightness–Looseness”. Journal of Applied Psychology 91(2016): 1225-1244,
• Günsoy, C. ve diğer. “Avoid or Fight Back? Cultural Differences in Responses to Conflict and the Role of Collectivism, Honor, and Enemy Perception”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 ( 8 2015): 1081–1102
• Hamaizia, A. “Cross-National Heterogeneity of Hofstede’s ‘Arab Countries’”. Edit. Annika Kropf ve Mohamed A. Ramady, Employment and Career Motivation in the Arab Gulf States: The Rentier Mentality Revisited, Yy: Gerlach Press, 2015: 76-121
• Hofstede, G. “A Reply and Comment on Joginder P. Singh: 'Managerial Culture and Work-related Values in India'”. Organization Studies 11 (1 1990): 103-106
• - -. Culture’s Consequences: International Differences In Work-Related Values. Beverly Hills, CA: Sage, 1980.
• - -. Culture’s Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions, and Organizations Across Nations. 2. Thousand Oaks, CA: Sage, 2001.
• - -. Dimensionalizing Cultures: The Hofstede Model in Context. Online Readings In Psychology and Culture, (25 Ağustos 2020) 2011 <http://scholarworks.gvsu.edu/orpc/>
• - -. “Dimensions of National Culture in Fifty Countries and Three Regions”. Edit. J.B. Deregowski, S. Dziurawiec ve R.C. Annis, Expiscations in Cross-Cultural Psychology. Lisse Hollanda: Swets and Zeitlinger, 2001: 335–355.
• Javidan, M. ve diğer. “Conceptualizing and Measuring Cultures and Their Consequences: A Comparative Review of GLOBE’s and Hofstede’s Approaches”. Journal of International Business Studies 37 (2006): 897–914
• Karstedt, S. “Does Democracy Matter? Comparative Perspectives on Violence and Democratic Institutions”. European Journal of Criminology 12 (4 2015): 457–481
• Kirkman, B. L., Lowe, K. B. ve Gibson, C. B. “A Quarter Century of Culture’s Consequences: A Review of Empirical Research Incorporating Hofstede’s Cultural Values Framework”. Journal of International Business Studies 37 (2006): 285-320
• Lee, I. C., Lin, C. Y. Y. ve Lin, T. Y. “The Creation of National Intellectual Capital From The Perspective of Hofstede’s National Culture”. Journal of Intellectual Capital 18 (2017 4): 807-831
• Luria, G., Cnaan, R. A. ve Boehm, A. “National Culture and Prosocial Behaviors: Results From 66 Countries”. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly 44 (5 2015): 1041–1065
• Luthans, F. ve Doh, J. International Management: Culture, Strategy and Behavior. New York: McGraw-Hill Irwin, 2012.
• Maleki, A. ve Hendriks, F. “Grid, Group, and Grade: Challenges in Operationalizing Cultural Theory for Cross-National Research”. Cross-Cultural Research 49 (3 2015): 250–280
• Mansson, D. H. ve Sigurðardóttir, A. G. “Trait Affection Given and Received: A Test of Hofstede’s Theoretical Framework”. Journal of Intercultural Communication Research 46 (2 2017): 161-172
• Mike, B. ve Slocum, J. W. “Slice of Reality: Changing Culture at Pizza Hut and Yum! Brands, Inc.”. Organizational Dynamics 32 (4 2003): 319-330.
• Minkov, M. “A Revision of Hofstede’s Model of National Culture: Old Evidence and New Data From 56 Countries”. Cross Cultural & Strategic Management 25 (2 2018): 231-256
• Minkov, M. ve diğer. “A Revision of Hofstede’s Individualism-Collectivism Dimension: A New National Index From a 56-Country Study”. Cross Cultural & Strategic Management, 24 (3 2017): 386-404
• Naumov, A. ve Puffer, S. “Measuring Russian Culture using Hofstede’s Dimensions”. Applied Psychology 49 (4 2000): 709-718
• Roy, D. “Formulation of Hofstede’s Global Cultural Dimension Index (HGCDI): A Cross-Country Study”. Journal of Transnational Management 25 (3 2020): 195-224
• Sama, L. M. ve Papamarcos, S. D. “Hofstede’s I-C Dimension as Predictive of Allocative Behaviors: A Meta-Analysis”. International Journal of Value-Based Management 13 (2000): 173–188
• Schmitt, D. P. vd diğer. “Why Can’t a Man be More Like a Woman? Sex Differences in Big Five Personality Traits Across 55 Cultures”. Journal of Personality and Social Psychology 32 (2008): 168-182.,
• Smith, P. B. “When Elephants Fight, The Grass Gets Trampled: The GLOBE and Hofstede Projects”. Journal of International Business Studies 37 (2006): 915–921
• Touburg, G. “National Habitus: An Antidote to the Resilience of Hofstede’s National Culture?”. Journal of Organizational Change Management, 29 (1 2006): 81-92
• Triandis, H. C. “The Many Dimensions of Culture”. The Academy of Management Executive 18 (2004): 88-93.
• Uz, I. “The Index of Cultural Tightness and Looseness Among 68 Countries”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 (3 2015): 319–335 van Hoorn, A. “Individualist–Collectivist Culture and Trust Radius: A Multilevel Approach”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 (2 2015): 269–276
• Vauclair, C. M. ve diğer. “What Kinds of Value Motives Guide People in Their Moral Attitudes? The Role of Personal and Prescriptive Values at the Culture Level and Individual Level”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 (2 2015): 211–228
• Venaik, S. ve Brewer, P. “Avoiding Uncertainty in Hofstede and GLOBE”. Journal of International Business Studies 41(2010): 1294–1315
• Venaik, S ve Brewer, P. “Avoiding Uncertainty in Hofstede and GLOBE”. Journal of International Business Studies 42 (2011): 436–445
• Venkateswaran, R. T. ve Ojha, A. K. “Abandon Hofstede-Based Research? Not Yet! A Perspective From The Philosophy of The Social Sciences”. Asia Pacific Business Review 25 (3 2019): 413-434.
• Yeh, R. S. “On Hofstede’s Treatment of Chienese and Japanese Values”. Asia Pasific Journal of Management 6 (1 1988): 149-160.
• Yu, H. T. “A Typological and Probabilistic Approach for Exploring Cross-Cultural Differences: Two-Level Latent Class Models”. Journal of Cross-Cultural Psychology 46 (1 2015): 3–18.
• Zhou, Y. ve Kwon, J. W. “Overview of Hofstede-Inspired Research Over the Past 40 Years: The Network Diversity Perspective”. SAGE Open (July 2020): 1–17.