Intertextual Transformation of a Myth From Tale to Idiom: Alp Karakuş

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 140, 85 - 94, 14.12.2023

Ünsal Yılmaz Yeşildal , Yılmaz Yeşil , Atila Kartal

https://doi.org/10.58242/millifolklor.1139834

Öz

Myths, which are the products of human imagination that tries to understand and make sense of itself, other beings and the universe, are belief-based creations. Myths, which are accepted by some researchers as the first religious experiments, are also considered as the first scientific efforts of human beings by some other researchers. Myths, which have managed to survive in the transition period from archaic to modern era due to their belief-based nature, show themselves in many elements and stages of the daily life of human beings. Mankind, who wants to interpret, understand and tell what is happening about himself and his environment, has produced literary products since the first periods of history; wished to convey his thoughts, feelings, observations and dreams to his interlocutor through these products. While this transfer was sometimes instantaneously between contemporaries, sometimes it took place between generations over a long period of time, depending on the content and function of the literary genre. The reality of life and the reality of literature are undoubtedly different. Tales, which have an important place among folk narratives, are literary products that reflect the reality of life indirectly. The purpose of this study; to examine the reflections of a mythical concept which mentioned in a tale known as “Kence Bala (The Little Child/The Youngest Child)” among the Kyrgyz Turks, including a belief about the emergence of the hollow on the inner side/underside of the kneecap of the human being, and which can be considered as a creation myth in this respect, in Turkish tales inside and outside of Anatolia in the context of intertextuality. In addition to this main purpose, it is aimed to deal with the myth’s process of becoming an idiom, which continues its existence among the people in the Anatolian field, in the context of intertextuality. Since the wideness of the study universe does not make it possible to carry out a field study on the subject, the study has been limited to scientific works belonging to Turkish culture in printed and digital media. Within the scope of the research, the resources were reached by making searches with the keywords related to the subject, the obtained resources were subjected to document review and content analysis was carried out. As a result of the research, it has been observed that some of the folkloric elements that can find place in oral or written texts can preserve their existence in the public memory, and it has been determined that this situation is related to the possibilities provided by intertextuality. In this context, examples of scientific views that the elements participating in the intertextual process have been reused in different environments, that is, in new creations, thus saved from becoming ordinary and being forgotten over time, in a sense being updated and remythologized, have been presented to the attention of researchers. The tales, in which the general acceptances and motifs of the common human mind, and the local acceptances and motifs of the nation to which they belong, can be seen together are folk narratives with universal and national aspects. One of the protagonists of the creation myth, which aims to explain the cause of the cavity on the inside/under the kneecap of human, is an extraordinary bird named Alp Karakuş/Alpkarakuş. Extraordinary birds and the travels on these birds are seen in the tales of almost all the nations of the world. This situation can be evaluated within the framework of the universality of tales. Although it is not related to the main element of the myth, the extraordinary bird as an auxiliary element and some of the examples of the journeys made riding this bird will be included in this study.

Anahtar Kelimeler

Myth, mythology, intertextuality, extraordinary birds, eagle

Masaldan Deyime Bir Mitin Metinlerarası Dönüştürümü: Alp Karakuş

Öz

Kendisini, kendisi dışındaki diğer varlıkları ve evreni anlayıp anlamlandırmaya çalışan insan muhayyilesinin ürünleri olan mitler inanç temelli yaratımlardır. Bazı araştırmacılar tarafından ilk dinî denemeler olarak kabul edilen mitler, bazı araştırmacılar tarafından da insanoğlunun ilk bilimsel çabaları olarak değerlendirilirler. İnanç temelli oluşları nedeniyle arkaikten moderne geçiş sürecinde varlıklarını sürdürmeyi başarabilmiş mitler insanoğlunun gündelik hayatına dair pek çok unsur ve safhada kendilerini gösterirler. Kendisi ve çevresine dair olan biteni yorumlayıp anlamak ve anlatmak isteyen insanoğlu tarihin ilk dönemlerinden beri edebî mahsuller üretmiş; düşüncelerini, duygularını, gözlemlerini ve hayallerini bu ürünler aracılığıyla muhatabına aktarmayı arzulamıştır. Bu aktarım bazen anlık biçimde çağdaşlar arasında olurken bazen de edebî türün içeriği ve fonksiyonuna göre uzun vadeli olarak nesiller arasında gerçekleşmiştir. Hayatın gerçekliği ile edebiyatın gerçekliği şüphesiz ki farklıdır. Halk anlatmaları arasında önemli bir yer tutan masallar yaşama dair gerçekliğin dolaylı olarak yansıdığı edebî ürünlerdir. Bu çalışmanın amacı; Kırgız Türkleri arasında “Kence Bala (Küçük Çocuk/En Küçük Çocuk)” adıyla bilinen masalda geçen ve insanın diz kapağının iç yanındaki/altındaki oyukluğun ortaya çıkışına dair bir inancı içeren, bu yönüyle de yaratılış miti olarak kabul edilebilecek mitik bir tasavvurun Anadolu ve Anadolu dışındaki Türk masallarındaki yansımalarını metinlerarasılık bağlamında incelemektir. Bu ana amaca ek olarak deyim şekliyle Anadolu sahasında halk arasında varlığını sürdüren mitin deyim anlamı kazanma sürecinde başından geçenlerin de metinlerarasılık bağlamında ele alınması amaçlanmıştır. Çalışma evreninin genişliği konuyla ilgili bir saha çalışması gerçekleştirilmesini mümkün kılmadığı için çalışma, Türk kültürüne ait basılı ve dijital mecralardaki bilimsel eserlerle sınırlı tutulmuştur. Araştırma kapsamında konuyla ilgili anahtar kelimelerle aramalar yapılarak kaynaklara ulaşılmış, elde edilen kaynaklar doküman incelemesine tabi tutulup içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda sözlü ya da yazılı metinlerde kendilerine yaşam alanı bulabilen folklorik unsurların bazılarının halk hafızasındaki yerlerini koruyabildikleri görülmüş, bu durumun metinlerarasılığın sağladığı imkânlarla ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda metinlerarası sürece katılan unsurların farklı ortamlarda yani yeni yaratımlarda yeniden kullanıma sokularak sıradanlaşmaktan ve dolayısıyla da zaman içerisinde unutulup gitmekten kurtulduğu, bir bakıma güncellenerek yeniden mitleştirildiğine dair bilimsel görüşlerin örnekleri de araştırmacıların dikkatine sunulmuştur. Ortak insan aklının genel kabulleri ile motiflerinin ve ait olduğu ulusun yerel kabulleri ile motiflerinin bir arada görülebildiği masallar bu yönleriyle hem evrensel ve hem de millî tarafları olan halk anlatmalarıdır. Konuyla ilgili olarak insanın diz kapağının iç yanındaki/altındaki oyukluğun nedenini açıklamaya yönelik yaratılış mitinin kahramanlarından biri de Alp Karakuş (Alpkarakuş) adlı olağanüstü bir kuştur. Olağanüstü kuşlar ve bu kuşların üzerine binip gerçekleştirilen seyahatler hemen hemen dünyanın tüm milletlerinin masallarında görülmektedir. Bu durum masalların evrensellik özellikleri çerçevesinde değerlendirilebilir. Her ne kadar mitin asli unsuruyla ilgili olmasa da yardımcı unsur olarak olağanüstü kuş ve bu kuşun üzerine binip gerçekleştirilen yolculuklarının örneklerinin bir kısmına da bu çalışmada yer verilecektir

Anahtar Kelimeler

mit, mitoloji, metinlerarasılık, Alpkarakuş, kartal

Kaynakça

• Aça, Mehmet. Tıva Halk Masalları. Konya: Kömen Yayınları, 2007.
• Akman, Eyüp. Araç Folklorundan Örnekler (Oycalı Köyü/Kastamonu). Ankara: yy, 2002.
• Aktulum, Kubilay. Folklor ve Metinlerarasılık. Konya: Çizgi Kitabevi, 2013.
• Aktulum, Kubilay. “Folklorik Bir Metnin Metinlerarası Çözümlemesinin Temel Kavramsal Bileşenleri.” Millî Folklor, 27 (108), 5-17, 2015.
• Aktulum, Kubilay. İmgelem Çözümlemesine Giriş. Konya: Çizgi Kitabevi, 2021.
• Akyol, Esra. “Muğla Masalları Metin-İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2010.
• Alay, Okan. “Bingöl Masalları (İnceleme-Metin)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi, 2005.
• Alptekin, Ali Berat. Taşeli Masalları. Ankara: Akçağ Yayınları, 2002.
• Andersen, Hans Christian. Andersen’den Masallar. Çev. Zeynep Menemenci. İstanbul: Doğan Kardeş Yayınları, 1964.
• Arslan, Ahmet Ali. Kuzey-Doğu Anadolu (Kars) Türk ve Kuzey Britanya Halk Edebiyatlarında Masallar II. Cilt. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2000.
• Arslan, Mustafa. Denizli Yöresinden Derlenmiş Masallar. Denizli: Zirve Yayınları, 2008.
• Aslan, Namık. “Yozgat Masallarında Motif ve Tip Araştırması (İnceleme-Metinler)”. Yayımlanmamış doktora tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, 1994.
• Ateş, Cüneyt. “Şereflikoçhisar Monografisi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi, 2010.
• Atlı, Sagıp. “Kastamonu Masalları (Araştırma-İnceleme-Metin)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2011.
• Aydın, Hidayet. “Iğdır Masalları (İnceleme-Metin)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi, 2012.
• Ayyıldız, Ferit. “İspir ve Pazaryolu Yöresi Masalları (Metin ve İncelemeler)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erzu-rum: Atatürk Üniversitesi, 2001.
• Azadovski, Mark. Sibirya’dan Bir Masal Anası. Çev. İlhan Başgöz. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002.
• Bakırcı, Nedim. Niğde Masalları (Araştırma-İnceleme-Metin). Niğde: Niğde Yüksek Öğretim Vakfı Yayınları, 2006.
• Bakırcı, Nedim. Kırım Tatar Masalları. Konya: Kömen Yayınları, 2010.
• Balcı, Serkan. “Yayılım Alanlarıyla Bir Masal ve Versiyonlarının Motif İncelemesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kars: Kafkas Üniversitesi, 2014.
• Baydemir, Hüseyin. Özbek Halk Masalları. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2013.
• Bayer, Yasemin. Geleneksel Azeri Masalları. Haz. ve Çev. Yasemin Bayer. İstanbul: Telos Yayıncılık, 2005.
• Bekdik, Muhammed. “Ereğli Masalları”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde: Niğde Üniversitesi, 2014.
• Bonnefoy, Yves (Yön.). Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü. Ankara: Dost Kitabe-vi, 2000.
• Boratav, Pertev Naili. Az Gittik Uz Gittik. Ankara: İmge Yayınevi, 2016.
• Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler I-II. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2004.
• Brudniy, Dmitriy-Eşmambetov, Kasımbek. Kırgız Masalları ve Efsaneleri. Çev. Cengiz Buyar-İlmira Ragibova. İstan-bul: Bilge Kültür Sanat, 2017.
• Caferoğlu, Ahmet. Anadolu Ağızlarından Toplamalar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1994.
• Caillois, Roger. Approches de L’imaginaire. Paris: Éditions Gallimard, 1974.
• Chase, Richard. “Myth as Literature”. Myth and Method-Modern Theories of Fiction. Edited by: James E. Miller, Jr. Yyy: University of Nebraska Press, 1960.
• Çalışkan Kutay, Fatma. “Arpaçay Köylerinden Derlenen Masalların ve Halk Hikâyelerinin Motif İncelemesi”. Yayımlan-mamış yüksek lisans tezi. Kırşehir: Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi, 2018.
• Çeribaş, Mehmet. “Kırgız Türklerinin Mitlerinde ve Efsanelerinde Olağanüstü Varlıklar, Bu Varlıklara Dair Anlatmalar ve İnanmalar”. Bengü Bitig Dursun Yıldırım Armağanı. Ed. B. Gül, F. Ağca, F. Gökçe. s. 173-200. Ankara: Öncü Ki-tap, 2013.
• Çobanoğlu, Özkul. “Sözlü Edebiyat”. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi Cilt 1. s. 1-504. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, 2001.
• Çoruhlu, Yaşar. Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı, 2011.
• Dağı, Satiye. “Safranbolu Masalları”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2008.
• Dalğar, Esra. “Bucak Masalları Üzerine Bir İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2010.
• Demir, Necati. Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları IX. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2006.
• Demirbaş, Seher. “Sütçüler Masalları Üzerine Bir İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2006.
• Djamanaklı, K.-Usein, A., haz. Kırımtatar Halk Masalları. Simferopol: Kırımdevokuvpedneşir Neşriyatı, 2008.
• Doğan, Abdullah. “Adıyaman Masalları Üzerine Bir İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, 2006.
• Doğan, Sabri. “Kırgız Masalları (Metin-İnceleme)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2009.
• Dundes, Alan. “Doku, Metin ve Konteks”. Çev. Metin Ekici. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1, Yay. Haz. Öcal Oğuz vd. s. 58-77. Ankara: Geleneksel Yayınları, 2006.
• Durand, Gilbert. “Figures mythıques et visages de I’oeuvre”. De la mythocritique à la mythanalyse. Yyy: Dunod, 1993.
• Durand, Gilbert. Champs de l’imaginaire, Yyy: UGA Éditions, 1996.
• Duymaz, Ali. “Anadolu ve Balkan Türklerinin Halk Anlatmalarında Mitolojik Bir Kuş: Zümrüdü Anka”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 1, S. 1, s. 91-97, 1998.
• Er Töştük. Red. Akmataliev. Bişkek: Kırgız Respublikasının Ulutttuk İlimder Akademiyası, Şam Basması, 1996.
• Ergun, Pervin. Eskişehir Masalları. Ankara: Grafiker Yayınları, 2014.
• Erşahin, İbrahim. “Kahramanmaraş Masalları Üzerine Tip ve Motif Araştırması”. Yayımlanmamış doktora tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2011.
• Gennep, Arnold Von. La Formation des Légendes.Paris: yy, 1917.
• Göde, Halil Altay. Yalvaç Masalları. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2010.
• Gökbulut, Burak. “Kıbrıs Türk Masalları ile Uygur Türk Masalları Üzerinde Karşılaştırmalı Bir Araştırma (İnceleme-Metin)”. Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, 2010.
• Gökdemir, Gönül. “Kıbrıs Türk Kültüründe Masal Geleneği”. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Hacettepe Üniversi-tesi, 2008.
• Grimal, Pierre. Dictionary of Classical Mythology. Londra: Penguin Books, 1991.
• Grivel, Charles. “les Universaux de texte”. Littérature 30, s. 25-50, 1978.
• Gülmez, Gülcan. “Güney Azerbaycan Erdebil Bölgesindeki Türk Halk Masalları (Metin-İnceleme)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, 2008.
• Gültekin, Mustafa. Kazan-Tatar Masalları (İnceleme-Metinler). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 2013.
• Günay, Umay. Elazığ Masalları. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Basımevi, Erzurum, 1975.
• Işık, Murat. “Nogay Masalları”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2010.
• Kara, Ruhi. “Erzincan Masalları (Metinler ve İncelemeler)”. Yayımlanmamış doktora tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 1996.
• Kara, Öznur. “Tarsus Masalları”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2007.
• Karadavut, Zekeriya. Kırgız Masalları. Konya-Haarlem/Netherlands: Kömen Yayınları, 2006.
• Kasımoğlu, Handan. “Van Yöresine Ait Türk Halk Masalları”. Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2010.
• Kayman, Faruk. “Bingöl’de Anlatılan Masalların Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2011.
• Kebekova, Batma- Tokombaeva, Anar. Kırgız El Comoktoru, Frunze: Kırgızstan, 1978.
• Kebekova, Batma- Tokombaeva, Anar. Kırgız El Comoktoru, Bişkek: Biyiktik, 2007.
• Kırgızdar-III. Ed. Keneş Cusupov. Bişkek: yy, 1995.
• Korkmaz, Yalçın. “Besni Masalları’nın Sözlü Kompozisyon Teorsine Göre İncelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, 2005.
• Kumartaşlıoğlu, Satı. “Balıkesir Masallarında Motif ve Tip Araştırması”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, 2006.
• Malinowski, Bronislaw. İlkel Toplum. Çev. Hüseyin Portakal. Ankara: Öteki Yayınevi, 1998.
• Milci Çetin, Ebru. “Başkurt Masalları ve Başkurt Türkçesindeki Sözcük Grupları (İnceleme-Transkripsiyonlu Metin-Çeviri-Metin-Dizin)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, 2006.
• Oğuz, Öcal ve Emine Aydoğan. Çorum’dan Derlenen Masallar. Ankara: Gazi Üniversitesi Çorum Fen Edebiyat Fakültesi Türk Halkbilimi Topluluğu Yayını, 2004.
• Öcal, Ahmet. “Karakuyu Köyü (Boğazlıyan-Yozgat) Çevresi Masalları”. Yayımlanmamış doktora tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 1999.
• Ögel, Bahaeddin. Türk Mitolojisi-I. Ankara. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2003.
• Ölmez, Emin. “Domaniç Masallarının Propp Metoduna Göre İncelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi, 2014.
• Önal, Mehmet Naci. Muğla Masalları Üzerine Araştırmalar ve İncelemeler. Muğla: Muğla Üniversitesi Yayınları, 2011.
• Özçelik, Mehmet. Afyonkarahisar Masalları (Araştırma-İnceleme-Metin). Isparta: Fakülte Kitabevi, 2004.
• Özdemir, Cafer. “Havza Yöresi Anonim Halk Edebiyatı Ürünleri Üzerine Bir Araştırma”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2003.
• Özen, Selma. “Konu ve Yapı Bakımından Kırgız Peri Masalları”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, 2008.
• Özkan, Pınar. “Hatay (Antakya) Masallarının Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, 2014.
• Özokutan, Türkân. “Kıbrıs Türk Masalları (Derleme-İnceleme)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2005.
• Perrault, Charles. Geçmiş Günlerin Masalları. Çev.: Vildan Âşır Savaşır. Ankara: Maarif Basımevi, 1958.
• Pettazzoni, Raffaele. “Mitin Gerçekliği”. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 1. Yay. Haz. Öcal Oğuz vd. s. 278-290, Ankara: Geleneksel Yayınları, 2006.
• Propp, Vladimir. Masalın Biçimbilimi. Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat. İstanbul: Om Yayınevi, 2001.
• Sabır Uulu, Buudaybek. Comokçular Cana Comoktor, Bişkek: Turar, 2008.
• Saçkesen, Ahmet. “Özbek Masallarının Tip ve Motif Yapısı”. Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, 2010.
• Sakaoğlu, Saim. Kıbrıs Türk Masalları. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 1983.
• Sakaoğlu, Saim. Efsane Araştırmaları. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 1992.
• Sakaoğlu, Saim. Masal Araştırmaları. Ankara: Akçağ Yayınları, 1999.
• Sakaoğlu, Saim. Gümüşhane ve Bayburt Masalları. Ankara: Akçağ Yayınları, 2002.
• Sargın, Mustafa. “Tokat Masalları Üzerine Araştırma ve İncelemeler”. Yayımlanmamış doktora tezi. Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, 2018.
• Sayar, Ela. “Samsun İli ve İlçelerinde Anlatılan Masalların Çocuk Eğitimi Açısından İncelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, 2009.
• Sümbüllü, Yusuf Ziya. “Türkmen Masalları Üzerine Motif İncelemesi (Büyülü Masallar)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 2000.
• Şamlıoğlu, Elif Serra. “Kırım Tatar Masalları Üzerine Bir İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üni-versitesi, 2013.
• Şırdakova, S. Kırgız El Comoktoru. Bişkek: Mukay, 2012.
• Şimşek, Esma. Yukarıçukurova Masallarında Motif ve Tip Araştırması, II. Cilt (Metinler ve Sözlük). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2001.
• Tibet Masalları. Çev. Temel Keşoğlu. Haz. M. Serdar Kayaoğlu. Ankara: Doruk Yayımcılık, 2000.
• Tolkien, John Ronald Reuel. Peri Masalları Üzerine. Çev. Serap Erincin. İstanbul: Altıkırkbeş Yayın, 1999.
• Tuğrul, Mehmet. Mahmutgazi Köyünde Halk Edebiyatı (Menkabe, Hikâye, Masal, Fıkra). İstanbul: Millî Eğitim Bası-mevi, 1969.
• Tulu, Sultan. Horasandan Masallar ve Halk Hikâyeleri. Ankara: Ürün Yayınları, 2005.
• Tunç, Talha. “Manisa Masalları Üzerine Bir İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2008.
• Tunçbilek, Lale. “Şereflikoçhisar Masallarının Propp Metoduna Göre İncelenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi, 2017.
• Wunenburger, Jean-Jacques. “Mythophorie: formes et transformations du mythe”, Religiologiques, no 10, s. 49-70, 1994.
• Yavuz, Helimoğlu Muhsine. Masallar ve Eğitimsel İşlevleri (Mesaj-İndeks). İstanbul: Cumhuriyet Kitapları, 2009.
• Yeşildal, Ünsal Yılmaz. Er Töştük Destanı (İnceleme-Metin). Yayımlanmamış doktora tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, 2015a.
• Yeşildal, Ünsal Yılmaz. “Er Töştük Anlatısının Kırgız Sahasına Ait Nesir Varyantları”. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, C. 4, S. 11., s. 81-113, 2015b.
• Yıldırım, Elif Ülkü. “Senirkent-Uluborlu Yöresi Halk Edebiyatı Mahsulleri Üzerine Bir Araştırma”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, 2006.
• Yılmaz, Mehmet. “Kırgız Halk Masalları (Motif İndex ve Tercüme)”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, 1994.
• Yorgancıoğlu, Oğuz. Kıbrıs Türk Folklorundan Derlemeler-Masallar I. Mağusa: yy, 1998.
• Youssef, Houssein. “Halep Türkmen Masallarının Propp Metodu Açısından Çözümlenmesi”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, 2014.
• Yumuşak, Sermin. “Azerbaycan Masallarının Türkiye Türkçesine Aktarılması ve Aktarma Sorunları”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Nevşehir: Nevşehir Üniversitesi, 2013.
• Zhamakina, Alfiya. “Kazak Masalları Üzerine Bir İnceleme”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, 2009.