Bir Endülüs Hicviyesinde Tahkirin Sınırsızlığı: İbn Zeydûn’un Hezeliyye Risâlesi

Yıl 2019, Sayı: 9, 111 - 126, 31.12.2019

Muhammed Efil

Öz

Endülüs’ün
siyasî ve edebî hayatında İbn Zeydûn’un çok önemli bir yeri vardır. İbn Zeydûn,
hem büyük bir şair, hem de bir siyaset dehasıdır. Endülüs Emevî Devleti’nin
yıkılmasından sonra Kurtuba ve İşbiliyye’de kurulan prensliklerde vezirlik
görevini üstlenmiştir. İbn Zeydûn aşk hayatıyla
da dikkat çeken birisidir. Sevgilisi Emevi halifesi Müstekfî’nin şair kızı
prenses Vallâde kendisini terk ederek düşmanı Vezir İbn ‘Abdûs ile birlikte
olmaya başlayınca çok üzülmüş ve büyük acılar çekmiştir. Bunun üzerine İbn
‘Abdûs’a Vallâde’nin diliyle bir risâle göndermiştir. Risâlesinde İbn ‘Abdûs’u
hem kötülemiş hem de ona ağır tehditlerde bulunmuştur. İbn Zeydûn’un bu
risâlesi er-Risâletü’l-Hezeliyye ismiyle meşhur olmuştur.

Ibn
Zaydoun was a very important figure in Andalusia’s political and literary life. He was a great poetand a political genius.
After the collapse of Umayyad he became vizir of Cordoba and Sevilla
princedoms. Ibn Zaydoun was drawing attention with his love affairs. His
beloved poetess Wallada bint al-Mustakfi, daughter of Umayyad Caliphal-Mustakfi
left him and had a relation with his ennemy vizir Ibn Abdous which made him
suffer a lot. He thus sent him a pamphlet with Wallade’s words. He decried
thundered him in his pamphlet. This pamphlet was entitled “al-Risalah
al-hazaliyah”and it became very famous.

Anahtar Kelimeler

İbn Zeydûn, hezl, risale

Kaynakça

• Âdab, Veled, “er-Risâletü’l-Hezeliyye: Ḳırâetun fi’l-Vechi’l-Âḫer l’İbni Zeydûn.”, Câmi‘a Muhammedi’l-Ḫâmis, 16 (2009): 227-248.‘Anânî, Muhammed Zekeriyya, Târîḫu’l-Edebi’l-Endelüsî. Kâhire: Dâru’l-Ma‘rifeti’l-Câmi‘iyye, , 1999.el-‘Askerî, Ebû Hilâl, Kitâbu Cemhereti’l-Emṡâl. Beyrut: Dâru’l-Fikr, , 1988.Ḍayf, Şevḳî, İbn Zeydûn, Kahire: Dâru’l-Meârif, 12. Baskı, , tsz..el-Ḥamevî, Taḳıyyuddîn Ebû Bekir b. Ali b. Abdullah, Ḫizânetü’l-Edeb ve Ğayetü’l-Ereb. Beyrut: Mektebetu’l-Hilâl, 2004.el-Hanbelî, ‘Abdu’l-Ḥayy b. Ahmed b. Muhammed, Şezerâtu’z-Zeheb fî Ahbâri men Zeheb. Şam: Dâru İbn Kesîr, 1990.Hasan, Câd Hasan, İbn Zeydun ‘Asruhû ve Ḥayatuhû ve Edebuhû. Kâhire: el-Matbaatü’l-Münîriyye, 1955.İbn Nübâte, Cemâluddîn el-Mısrî, Serhu’l-‘Uyûn fî Şerhi Risâleti İbn Zeydûn. Beyrut: el-Mektebetü’l-‘Asriyye, 1998.el-İsfeḥânî, Ebu’l-Ferec, el-Eğânî. Beyrut: Dâru’l-Fikr, tsz..en-Nuveyrî, Şehâbuddîn Ahmed b. ‘Abdu’l-Vahhâb, Nihâyetü’l-Ereb fî Funûni’l-Edeb. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘Ilmiyye, 2004.en-Nesâî, Ahmed b. Şuayb Ebû Abdurrahman, Sünenü’n-Nesâî. Halep: Mektebetü’l-Maṭbûâtü’l-İslâmiyye, 1986.ez-Ẕehebî, Siyeru A’lâm’in-Nubelâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1982-1985.ez-Zemaḫşerî, Ebu’l-Ḳâsım Maḥmûd b. Ömer, el-Müstaḳsâ min Emṡâli’l-Arab. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1987.