Erken Dönemde Hadislerin Kitâbet ve Tedvînine Dair İsnâaşeriyye’nin Görüşleri ve Bazı Sahâbîlere Yönelttiği Tenkitlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2020, Sayı: 11, 13 - 56, 31.12.2020

İbrahim Kutluay

https://doi.org/10.47502/mizan.820042

Cited By: 1

Öz

İmâmet doktrinini mezhebin odak noktası yapan İsnâaşeriyye İmâmiyyesi’nin hadis tedvîninde Ehl-i beyt imamlarının öncü olduğuna ve müstesna yerine vurgu yaptığı görülmektedir. Hz. Peygamber, Kur’ân’ı vahiy kâtiplerine yazdırdığı gibi hadisleri de Hz. Ali’ye yazdırdığı kabul edilmektedir. Buna mukabil çağdaş bazı İsnâaşerî âlimlerin genelde hadis tarihine ve özelde tedvinine dair telif ettikleri kitaplarda Ebû Bekir, Ömer ve Osman’ın ise halifelikleri sırasında hadis rivayetine kısıtlama getirdiklerini, hadis rivayet eden sahâbîlere baskı uyguladıklarını iddia ettikleri dikkat çekmektedir. Onlara göre ilk üç halifenin bu davranışlarının temelinde ise Sünnet’e muhalefet, kendi bilgisizliklerini, uygulamalarını ve içtihat hatalarını örtmek, halifeliklerini meşru hâle getirmek, Ehl-i beyt’in faziletine, Hz. Ali’nin ve soyundan gelecek on bir (toplam on iki) imamın imâmet ve velâyetine yönelik rivayetlerin yayılmasına mani olmak gibi birtakım dinî ve siyasî sebepler yatmaktadır. Bu çalışma, hadis tedvînine yönelik İsnâşaerî âlimlerin görüş ve iddialarını kendi kaynaklarına referansta bulunarak objektif bir şekilde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmamız, hadis tedvîninin beş devreye ayrıldığı İsnâaşaeriyye’de sadece Hz. Peygamber döneminde ve onun vefatını müteakip Hz. Ali’nin tedvîn faaliyetleri ile sınırlıdır.

Anahtar Kelimeler

tedvin, şia, ehl-i beyt

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

İlginize teşekkür eder, kolaylıklar dilerim.

The Views of Ithnâashiyye and Its Criticisms against Some Companions Regarding the Recording and Compiling of Hadīths in Early Period

Öz

It seems that Ithnāashariya, which makes the doctrine of the imāmate the focal point of the denomination emphasizes that the imams of Ahl al-Bayt are the pioneers in the writing and compiling of hadīth, and they have exceptional position in this issue. Just as the Prophet dictated the Qur’an to the recorders of revelation, he dictated hadīths to Ali as well. On the other hand, it is noteworthy that in the books written by some contemporary Ithnāasharī scholars on the history of hadīths in general and his teaching in particular the guided caliphs Abū Bakr, Umar and Uthmān restricted the narration of hadīths during their caliphate and put pressure on some companions who narrated more hadīths. According to them, there are a number of religious and political reasons of these behaviours of the first three caliphs take place the opposition of the Sunnah, covering up their own ignorance, practices and ijtihad errors, legitimizing their caliphate, preventing the spread of hadīths referring to the virtue of the Ahl al-Bayt, and the walāya of twelwe imams who will come from Ali’s descendance. Therefore this study aims to evaluate the views and claims of the Ithnâaharī scholars regarding hadīth recording by referring to their own sources. Our study is limited to Ali's works in the period of the Prophet and after his death.

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Ahmed Muhammed eş-Şâkir, el-Bâisü’l-hasîs Şerhu İhtisâri Ulûmi’l-hadîs. taʻlik Nâsiruddîn Elbânî. Riyad: Mektebetü’l-meârif, 1417/1996.
• Accâc el-Hatîb. es-Sünnetü kable’t-tedvîn. Kahire: Mektebetü Vehbe, t.s.
• Askerî, Mürtezâ. Meâlimü’l-medreseteyn.Tahran: Müessesetü’l-bi‛se, 1406/1986.
• Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 2009.
• Aydınlı, Abdullah. “Hadis Rivayetinde Yazının Kullanımı ve Güvenilirliği”, Sünnetin Dindeki Yeri. İstanbul, Ensâr Yayınları, 1995: 307-330.
• Aydınlı, Abdullah. Hadiste Tesbit Yöntemi. İstanbul: Kitabevi, 2003.
• Azamî, Muhammed Mustafa. Dirâsât fî ehâdîsi’n-nebevî, Riyad, 1401/1981.
• Bakan, Tevhid. “Çağdaş İsnâaşerî Bilginlere Göre Hadislerin Yazılması”. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 26, Erzurum (2006):107-156.
• Brown, Daniel. İslâm Düşüncesinde Sünnet’i Yeniden Düşünmek. çev. Sabri Kızılkaya- Salih Özer. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2002.
• Celâlî, Seyyid Muhammed Rızâ el-Hüseynî. Tedvînü’s-sünneti’ş-şerîfe. Kum: Mektebü’l-İ’lâmi’l-İslâmî, 1413/1993.
• Demirel, Serdar. Ehl-i Sünnet İle İmâmiye İsnâaşeriyyesı Arası Karşılaştırmalı Hadis İlimleri. İstanbul: Polen Yayınları, 2014.
• Ebû Reyye, Mahmud. Edvâ ale’s-sünneti’n-nebeviyye. Beyrut: Müessesetü’l-Aʻlemî, ts.
• Efendioğlu, Mehmet. “Tedvîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/267-269. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.