الإماء الشواعر لأبي الفرج الأصفهاني قراءة نقدية

Yıl 2021, Sayı: 13, 387 - 412, 31.12.2021

Eyass Alrashed , Muhammed Murtaza Çavuş

Öz

يحاول هذا البحث قراءة كتاب الإماء الشواعر لأبي الفرج الأصفهاني قراءة نقدية من خلال دراسة منهج أبي الفرج والمصطلحات التي استخدمها والظروف التي أحاطت بتأليف هذا الكتاب وقيمته التاريخية والأدبية، وماذا أضاف إلى حركة التأليف حول أدب النساء، ثم انتقل البحث إلى التدقيق في شعر هؤلاء الشواعر فنياً، وهل كانت هؤلاء الشواعر التي اختارهن أبو الفرج على سوية واحدة من الإبداع؛ أضف إلى ذلك: هل أسهمت هؤلاء الشواعر في تطور القصيدة العربية في القرنين الثاني والثالث الهجريين أم اقتصر دورهن على نظم الشعر الذي سيُغنَّى في حضرة الأعيان والخلفاء، وهل كان لهذا الشعر قيمة فنية من حيث التصوير والتجويد، وما المواضيع التي طرقتها هؤلاء الشواعر.

Anahtar Kelimeler

الإماء الشواعر، أبو الفرج الأصفهاني، قراءة نقدية، تطور القصيدة، شواعر القرن الثاني.

الإماء الشواعر لأبي الفرج الأصفهاني قراءة نقدية

Öz

Bu araştırma; metodolojisini, kullandığı terminolojiyi, kitabın telif edildiği dönemin konjonktürünü, edebiyat tarihi açısından değerini ve kadın şairler literatürü etrafında gelişen telif hareketine katkılarını inceleyerek Ebu’l-Ferec el-İsfahânî’nin el-İmâʾü’ş-şevâʿir kitabını eleştirel bir şekilde okumaya çalışmaktadır.
Ardından da bu şairlerin şiirlerini teknik açıdan incelemeye geçmekte ve şu soruları ele almaktadır: Acaba Ebu’l-Ferec’in seçtiği bu şairler yaratıcılıkla aynı seviyede miydi? Bu şairler Hicri II. ve III. yüzyıl Arap şiirinin gelişimine katkı sağladı mı yoksa sanatlarının etkisi devlet erkanı ve idareciler önünde okunan şiirlerle mi sınırlı kaldı? Bu şiirlerin betimleme ve ifade güzelliği açısından teknik bir değeri var mı? Bu şairlerin ele aldıkları konular nelerdi?

Anahtar Kelimeler

Cariye şairler, Ebu’-Ferec el-Asfahani, Eleştirisel Okuma, şiirin gelişmesi, II. Asır şairleri.

Kaynakça

• El-İsfahânî, Ebü’l-Ferec, (ö 356 / 967) el-İmâu’ş-Şevâir, Celil Atiye tahkiki, Dar’un-Nidal, Beyrut, 1. Baskı, 1984.
• Ez-Ziriklî, Hayreddin, (ö 1976) el-Alâm, Daru’l-İlim Li’l-Melayin, Beyrut, 15. Baskı, 2002
• Zeydân, Corcî, (ö 1914) Tarih et-Temeddün el-İslâmî, Müesseset el-Hindavi li’t-Talim ve es-Sekafe, Kahir, 1. Baskı, 2012
• Dayf, Şevkî, el-Fen ve Mezâhibuhu fi’ş-Şiir al-Arabi, Dâru’l-Mearif, Mısır, 11. Baskı, 1960.
• Et-Tabûbî, Leyla Harmiyye, el-Kiyan ve’l-Edeb fi’l-Asri’l-Abbâsî’l-Evvel, Müsseset el-İntişar el-Arabî, Beyrut, 1. Baskı, 210.
• El-Aşmavi, Muhammed Zeki, Mevkifu’ş-Şiiri mine’l-Fenni ve’l-Hayat, Dar’un-Nahda el-Arabiyye, Beyrut, 1. Baskı, 1981.
• Kahhâle, Ömer Rida, A’lam’un-Nissâ fi Âlemey’il-Arab ve’lİslam, Müesseset’ur-Risâle, Beyrut, baskısınız, tarihsiz.
• Muhannâ, Abd, Mu’cem’un-Nisa, eş-Şairâr fi’l-Cahiliyye ve’l-İslâm, Hutuvâtun Nahve Mu’cemin Mütekâmil, Dâr’l-Kütüp el-İlmiyye, Beyrut, 1. Baskı, 1990