Karadeniz Bölgesinde Farklı Gübre Uygulamalarının Meranın Ot Verimi, Ot Kalitesi ve Botanik Kompozisyonuna Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 67 - 75, 01.06.2021

Sinan Kılıç , Selahattin Cinar

Öz

Araştırma 2014-2015 vejetasyon döneminde, Türkiye’de Trabzon İli Düzköy İlçesi Beypınarı doğal merasında, farklı azot ve fosfor dozlarının meranın ot verimi, ot kalitesi ve botanik kompozisyona etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Deneme tesadüf bloklarında faktöriyel deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Çalışmada azotun 5 (0, 5, 10, 15, 20 kg /da) ve fosforun 3 (0, 5, 10 kg/da) kombinasyonu incelenmiştir.
Araştırma sonucunda, Karadeniz Bölgesi’nde yüksek rakımlı, buğdaygillerin baskın olduğu bir merada, azot ve fosforlu gübrelerin ot verimi, ot kalitesi ve botanik kompozisyonda önemli değişikliklere yol açtığı, verim ve kalite için en uygun gübre dozunun 20 kg/da saf azot ve 0 kg/da saf fosfor olduğu saptanmıştır. Ancak araştırma bir yıllık çalışma olduğundan uygun doz önerisi yapabilmek için bir yıl daha yürütülmesi gerektiği kanaatine varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mera, gübreleme, botanik kompozisyon, ot verimi, ot kalitesi

Effects of Different Fertilizer Applicaions On Herbage Yield, Herbage Quality and Botanical Composition of Pasture in the Black Sea Region

Öz

This study was carried out to determine the effect of different combinations of different nitrogen doses with different on the botanical composition, herbage yield and herbage quality of a native pasture in Beypınarı mountain of Düzköy district, Trabzon. In the study different combinations of 5 nitrogen doses (0, 5, 10, 15 20 kg/da) with three phosphorus doses (0, 5, 10, kg/da) were Experiments were conducted during the vegetation period of 2014-2015 in factorial design in the randomized blocks with 3 replications.
As a result of the research, nitrogen and phosphorus fertilizers suitable for a high altitude pasture of the Black Sea Region, which is dominated by grasses, caused significant changes in hay yield, hay quality and botanical composition. It was concluded that the most appropriate fertilizer dose for yield and quality was 20 kg/da pure nitrogen and 0 kg/da pure phosphorus, but since the study was a one-year study, the study should be carried out for another year to make an appropriate dose recommendation.

Anahtar Kelimeler

Pasture, fertilizing, phosphorus, botanical composition, hay yield, hay quality

Kaynakça

• Albayrak S ve Köycü C 2001. An Investigation on the Effects of Lime Application and Fertilization Time on the Hay Yield, Crude Protein Rate and Yield, Botanical Composition of the Native Pasture Under the Ecological Conditions of Samsun. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 16 (2) : 11-17
• Alınoğlu N ve Mülayim M 1976. Ankara Şartlarında Bazı Kimyasal Gübrelerin Tabii Çayır ve Meranın Ot Verimine Etkileri Üzerinde Araştırmalar. Ankara Çayır-Mera ve Zootekni Araştırma Enstitüsü, Yayın No: 54, Ankara, 47 s.
• Altın M 1975. Erzurum şartlarında azot, fosfor ve potasyumlu gübrelerin tabii çayır ve meranın ot verimine, otun ham protein ve ham kül oranına ve bitki kompozisyonuna etkileri üzerine bir araştırma, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 159 (95), 24.
• Altın M ve Tosun F 1977. Erzurum Ekolojik Sartlarında NPK’lı Gübrelerin Korunga Buğdaygiller Karışımı Meranın Ot Verimine ve Botanik Kompozisyonuna Etkileri Üzerinde Araştırmalar. A.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (4): 64-80. Altın, M., 1978, Çayır ve Meraların Gübrelenmesi. A.Ü.Zir. Fak. Dergisi Cilt:9, Sayı:2 – 3, Erzurum
• Altın M ve Tuna M 1991. Değişik Islah Yöntemlerinin Banarlı Köyü Doğal Merasının Verim ve Vejetasyonu Üzerindeki Etkileri. Türkiye 2. Çayır-Mera ve Yem Bitkileri Kongresi, 28-31.5.1991, Bornova, İzmir, s. 431-438.
• Andiç C Çomaklı B ve Menteşe Ö 2001. Doğal Bir Merada Gübreleme, Otlatmaya Başlama Zamanı ve Otlatma Yoğunluğunun Kuru Ot ve Ham Protein Verimi İle Otun Ham Protein Oranına Etkileri. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ, Cilt III, Çayır Mera, Yem Bitkileri, s. 7-12.
• Anonim 1995. Tecator Application Note AN 300. The Determination of Nitrogen According to Kjeldahl Using Block Digestion and Steam Distilation. page.1-11. Tecator AB Sweden.
• Anonim, 2018. Trabzon Büyükşehir Belediyesi Toprak Analizi Laboratuvarı, Trabzon
• Aydeniz A ve Brohi A 1993. Gübreler ve Gübreleme. Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No:1, S: 127-151
• Aydın İ Uzun F 2000. Ladik ilçesi Salur Köyü merasında farklı ıslah metotlarının ot verimi ve botanik kompozisyon üzerine etkileri, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24, 301-307.
• Black AL 1968. Nitrogen and phosphorus fertilization for production of crested wheatgrass and native grass in Northeastern Montana, Agron J., 60: 213-216.
• Büyükburç U 1999. Tokat İli Çamlıbel Beldesi Dereağzı Meralarının Islah Olanaklarının ve Otlatma Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. Tarla Bitkileri Kongresi, 15-18 Kasım 1999, Adana, Cilt III, Çayır-Mera Yembitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, s. 1-5.
• Çelik N, Bayram G, ve Budaklı E 2001. Meralarda Gübre Uygulamasının Ekonomik Yönleri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, Sayı:139, Ankara, s. 48-51.
• Çınar S, Avcı M, Hatipoğlu R, Kökten K, Atış İ, Tükel T, Aydemir S. ve Yücel H 2005. Hanyeri Köyü (Tufanbeyli-Adana) Merasının Yamaç Kesiminde Azot ve Fosfor Gübrelemesinin Botanik Kompozisyon, Ot Verimi ve Ot Kalitesine Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya, Cilt II, s. 873-877.
• Çomaklı B, Güven M, Koç A, Menteşe Ö, Bakoğlu A, ve Bilgili A 2005. Azot Fosfor ve Kükürtle Gübrelemenin Ardahan Meralarının Verim ve Tür Kompozisyonuna Etkisi, Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül, Antalya.
• Erden İ, Acar Z, Manga İ, Aydın İ, Özyazıcı MA, ve Akkaş N 1994. Samsun Koşullarında Gübrelemenin Doğal Meranın Ot Verimi, Kalitesi ve Botanik Kompozisyonuna Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Tarla Bitkileri Kongresi, 25- 29 Nisan 1994, İzmir, Cilt III, Çayır Mera ve Yem Bitkileri Bildirileri, s. 83-87.
• Gessel T, ve Van P 1959. Der Einfluss Der Düngung Und Der Botanischen Zusammen Setzung Der Wiese Auf Den Mineralstoffgehalt Von Gras. DiePhosphorsaure, 19: 158-164.
• Gökkuş A, ve Altın M 1986. Değişik Islah Yöntemleri Uygulanan Meraların Kuru Ot ve Ham Protein Verimleri İle Botanik Kompozisyonları Üzerinde Araştırmalar. Doğa Türk Tarım ve Orman Dergisi, 10: 3.
• Gökkuş A 1989. Gübre ve Herbisit Uygulamalarının Çayırların Ot ve Ham Protein Verimleri ile Botanik Kompozisyonlarına Etkisi. Atatürk Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 8 (4): 64-80.
• Gökkuş A, ve Koç A 1995. Hay Yield, Botanical Composition and Useful Hay Content of Meadows in Relation to Fertilizer and Herbicide Application. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 19 (1): 23-29.
• Hatipoğlu R, Avcı M, Kılıçalp N, Tükel T, Kökten K, Çınar S. 2001. “Çukurova Bölgesindeki Taban Bir Merada Fosforlu Gübreleme ve Farklı Azot Dozlarının Ot Verimi ve Kalitesi ile Botanik Kompozisyona Etkileri Üzerinde Bir Araştırma”, Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ, Cilt III, Çayır Mera, Yem Bitkileri, s. 1-6.
• Hatipoğlu R, Avcı M, Çınar S, Kökten K, Atış İ, Tükel T, Kılıçalp N, Yücel C. 2005. Hanyeri Köyü (Tufanbeyli-Adana) merasının nemli kesiminde azot ve fosfor dozlarının botanik kompozisyon, ot verimi ve ot kalitesine etkileri üzerine bir araştırma. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi. Antalya.
• Kıran A 1993. Van Ekolojik Şartlarında Azot ve Fosforlu Gübrelemenin Tabii Meranın Kuru Ot ile Ham Protein Verimine ve Otun Bazı Kimyasal Özelliklerine Etkisi Üzerinde Bir araştırma. Y. Y. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Van, 63 s.
• Koç A, Daşçı M, Erkovan Hİ, 2005 Gübre ve Biçim uygulamalarının Çayırların Yabancı Ot Yoğunluğu ve Ot Verimine Etkisi. Türkiye VI. Tarla Bitkileri Kongresi, 5-9 Eylül 2005, Antalya, Cilt II, Sayfa 863-866
• Kosmat H, 1965. Result of Several Manuring Trials with Gülle, F. Y. M. and Mineral Fertilizers on Grassland on Various Soils (Ger.), Bodenkultur, 16 (3): 250-262.
• Küçük Ö, 1999. Azot ve Fosfor Gübrelemesinin Şanlıurfa İli Akabe Korunan Doğal Meralarının Ot Verimine ve Bitki Kompozisyonuna Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Harran Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Şanlıurfa, 44 s.
• Lermi AG, 2009. Bartın İli orman içi meralarının ot verimi ve kalitesi ile Botanik kompozisyonu üzerine azotlu ve fosforlu gübrelerin etkileri, A.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara
• Manga İ, Altın M, Gökkuş A, 1986. Erzurum Doğal Meralarında Uzun Yıllar Gübrelemenin Verim, Vejetasyon ve Toprağın Bazı Özelliklerine Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa Dergisi, Ankara, 10 (2): 235-244.
• Mckenzie FR, Jacobs J L, ve Kearney G, 2003. Long-Term Effects of Multiple Applications of Nitrogen Fertilizer on Grazed Dryland Perennial Ryegrass/White Clover Dairy Pastures in South-West Victoria. 3. Botanical Composition, Nutritive Characteristics, Mineral Content and Nutrient Selection. Australian Journal of Agricultural Research, 54 (5): 477-485.
• Parlak A, 2014. Iğdır ili Yaycı Köyü taban merasında faklı azot ve fosfor dozlarının verim ve botanik kompozisyona etkileri Iğdır Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
• Polat T, Şılbır Y, Baytekin H, ve Okant M, 1996. Değişik Islah Yöntemlerinin Şanlıurfa İli Tektek Dağları Doğal Meralarının Verim Potansiyellerine Etkisi Üzerinde Bir Araştırma. Türkiye 3. Çayır-Mera ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, s. 130-136.
• Postıglione L, Basso F, Carone F, Falco E, ve De-Falco E, 1989. Effect of Fertilization with N-P-K on Yield and Botanical Composition of a Natural Pasture in Southern Italy. Proceedings of the XVI. International Grassland Congress, 4- 11 October 1989, Nice, France, 1989, p. 1583- 1584.
• Reis M, 2002. Trabzon Yöresi Alpin Meralarında Azot, Fosfor ve Potasyumlu Gübrelerin Vejetasyon Yapısı Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması. K.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği A.B.D., Doktora Tezi, Trabzon, (yayınlanmamış).
• Rodriguez M ve Domingo M, 1987. NPK Fertilizer Application on Natural Pastures of the Basque Region. Fertilizacion Nitro Fosfo-Potasica en Praderas Naturales del pais Vasco. Pastos, 17(1-2): 218-230.
• Sleugh B, Moore KJ, George JR ve Brummer EC, 2000. Binary Legume – Grass Mixtures Improve Forage Yield, Quality, and Seasonal Distribution, Agronomy Journal, :92, 24-29
• Trabzon Meteoroloji Müdürlüğü, 2018. Trabzon İli Düzköy İlçesi Meteoroloji Kayıtları, 2018
• TÜİK, 2017. Bitkisel ve Hayvansal Üretim istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr
• Tükel T ve Hatipoğlu R, 1989. Research on the Effects of Different Burning Dates and Nitrogen Fertilization on the Yield and Botanical Composition of aRange of Vegetation Dominated by Hyparrhenia hirta (L.) Stapf. in Çukurova. Doğa Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi, Ankara, 13(2): 438-449.
• Uslu ÖS, 2005. Kahramanmaraş İli Türkoğlu İlçesi Araplar Köyü Yeni Yapan Merasında Botanik Kompozisyonun Tespiti ve Farklı Gübre Kompozisyon Tespiti ve Farklı Uygulamalarının Meranın Verim ve Botanik Kompozisyonuna Etkileri Üzerine Araştırmalar”, Ç. Ü. Fen Bilimleri Ensitüsü Yayınlanmamış Doktara Tezi, Adana
• Yavuz T, 1999. Tokat İli Taslıçiftlik Köyü Doğal Merasının Gübreleme ve Dinlendirme Yöntemi İle Islah Olanakları Üzerine Bir Araştırma. G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Yüksek lisans Tezi, Tokat, (yayınlanmamış).
• Yurtsever N, 1984. Deneysel İstatistik Metotları. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 121, Ankara