Hafif Çukurgöbek Yenidünya Çeşidinde Vejetatif Büyüme, Çiçek Salkım Özellikleri, Çiçeklenme ve Meyve Tutumu Üzerine Bazı Anaçların Etkileri

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 138 - 149, 26.12.2022

Atila Aytekin Polat , Uğur Sezer

https://doi.org/10.53518/mjavl.1102370

Öz

Çalışmanın amacı, Quince-A, Quince-C, BA-29 ayva klon anaçlarının Hafif Çukurgöbek (HÇG) yenidünya çeşidinin vejetatif büyümesi, fenolojik özellikleri, çiçeklenme ve meyve tutum oranları üzerine etkisini araştırmaktır. Çalışmada, yenidünya çöğür anacı da kontrol olarak kullanılmıştır. Çalışmada yer alan çeşit/anaç kombinasyonlarının, vejetatif büyümesi (anaç ve gövde çapı, yıllık sürgün uzunluğu) çiçeklenme dönemleri (çiçeklenme başlangıcı, ilk çiçeklenme, tam çiçeklenme, çiçeklenme sonu ve meyve tutumu tarihleri) ile çiçek salkım özellikleri (salkım uzunluğu, salkımdaki somak, çiçek tomurcuğu ve açan çiçek sayıları ile salkımdaki tutan ve derimi yapılan meyve sayıları) incelenmiştir. Ayrıca, anaçlara göre çiçeklenme ve meyve tutum oranları belirlenmiştir. Farklı anaçlara aşılı HÇG çeşidi, çiçeklenme evrelerini 26 Kasım-10 Şubat arasındaki dönemde tamamlamıştır. İlk çiçeklenme en erken BA-29 anacında(14 Aralık), en geç yenidünya çöğür anacında (4 Ocak) gerçekleşmiştir. Tam çiçeklenme ve çiçeklenme sonu evreleri, en erken Quince-A ve BA-29 anaçlarında (sırasıyla 7 Ocak- 21 Ocak) gerçekleşirken, bunları Quince-C anacı (sırasıyla 11 Ocak- 25 Ocak) ve Yenidünya çöğür anacı (sırasıyla 29 Ocak-10 Şubat) izlemiştir. Quince-A ve BA-29 anacına aşılı bitkilerin meyveleri, öteki iki anaca göre iki gün erken olgunlaşmıştır. Çeşidin çiçek salkım uzunluğu, salkımdaki çiçek tomurcuğu sayısı ve derimi yapılan meyve sayısı üzerine anaçların etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Çiçek salkımı uzunluğu bakımından en yüksek değer Quince-C anacında, en düşük değer ise Quince-A anacında belirlenmiştir. Derimi yapılan meyve sayısı bakımından en yüksek değeri (6.3 adet) BA-29 anacı vermiştir. Çiçeklenme oranı, anacı Quince-C olan bitkilerde en yüksek (%93.50), anacı Yenidünya çöğürü olan bitkilerde en düşük (%89.04) bulunmuştur. Salkımdaki ilk meyve, küçük meyve ve derimi yapılan meyve oranları bakımından en yüksek değerler, anacı BA-29 olan bitkilerden (sırasıyla %10.54, %6.14 ve %4.87) elde edilirken; en düşük değerler, anacı Quince-A olan bitkilerden (sırasıyla %8.43, %4.47 ve %2.96) elde edilmiştir. Yıllık sürgün uzunluğu, kalem ve anaç çapı bakımından en yüksek değerleri Yenidünya çöğür anacı (sırasıyla, 65 cm, 41.1 ve 43.1 mm) verirken, en düşük değerleri Quince-A (47.6 cm, 27.0 mm ve 34.4 mm) anacı vermiştir. Sonuç olarak, BA-29 öteki iki ayva anacı ile yenidünya çöğür anacına göre daha iyi performans göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Anaç, çiçeklenme, meyve tutumu, vejetatif büyüme, yenidünya

Destekleyen Kurum

Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Proje Numarası

20.YL.009

Teşekkür

Yazarlar, bu çalışmayı(Proje No: 20.YL.009) destekleyen Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğüne teşekkür ederler.

Effects of Some Rootstocks on Vegetative Growth, Inflorescence Properties, Flowering and Fruit Set in Hafif Çukurgobek Loquat Cultivar

Öz

The aim of this study is to investigate the effects of Quince-A, Quince-C and BA-29 rootstocks on vegetative growth, phenological characteristics, flowering and fruit set rates of the Hafif Çukurgöbek (HCG) loquat cultivar. In the study, loquat seedling rootstock was also used as a control. Phenological observations such as the flowering periods (beginning of flowering, first flowering, full bloom, end of flowering and fruit set dates), the inflorescence characteristics (cluster length, number of peduncle, number of flower buds, number of flowers, number of fruit set, number of harvesting fruits per cluster), and vegetative growth parameters(annual shoot length, trunk diameter of stock and scion) of the cultivar/rootstock combinations in the study were investigated. In addition, percent blossom ratios, % initial fruit set, and % final fruit set were determined according to the rootstocks. The HÇG cultivar which are grafted on different rootstocks completed its flowering period between 26 November and 10 February. The first flowering occurred on BA-29 (14 December) at the earliest, and at the latest on loquat seedling rootstock (January 4). Full bloom, and the end of flowering was occurred the earliest in Quince-A and BA-29 rootstocks (January 4 and January 21, respectively), followed by Quince-C (January 11 and January 25, respectively) and loquat seedling (January 29 and February 10, respectively). The fruits of the plants grafted on Quince-A and BA-29 rootstocks matured two days earlier than the other two rootstocks. The effect of rootstocks on the length of the inflorescence, the number of flower buds and fruits harvested per cluster were found to be statistically significant. In terms of inflorescence length, the highest value was determined on Quince-C rootstock, while the lowest value was determined on Quince-A rootstock. BA-29 rootstock gave the highest value (6.3 units) in terms of the number of fruits harvested. The flowering rate was highest (93.50%) in plants with Quince-C rootstock while the lowest (89.04%) in plants with loquat seedlings. While the highest values in terms of first fruit, young fruit and harvested fruit ratios in the cluster were obtained from plants with BA-29 rootstock (10.54%, 6.14% and 4.87%, respectively); the lowest values were obtained from plants with Quince-A rootstock (8.43%, 4.47% and 2.96%, respectively). Loquat seedling rootstock gave the highest values (65 cm, 41.1 and 43.1 mm, respectively) in terms of annual shoot length, scion and rootstock diameter, while Quince-A rootstock gave the lowest values (47.6 cm, 27.0 mm and 34.4 mm). As a result, BA-29 performed better than the other two quince and loquat seedling rootstocks.

Anahtar Kelimeler

Rootstock, flowering, fruit set, vegetative growth, loquat, Anaç, çiçeklenme, meyve tutumu, vejetatif büyüme, yenidünya

Proje Numarası

20.YL.009

Kaynakça

• Akkuş S, Polat AA 2022. Effect of some Quince rootstocks on inflorescence properties, flowering and fruit set in loquat (Eriobotrya japonica Lindl.). KSU J. Agric Nat 25 (2): 253-257.
• Anonim 2020. Meteoroloji genel müdürlüğü, mgm.gov.tr (Erişim tarihi: 10.01.2021)
• Bek Y, Efe E 1998. Araştırma ve deneme metodları. ÇÜZF. Ders Kitabı. No:71, Adana, 395s.
• Bolat İ, İkinci A 2019. Meyvecilikte anaç kullanımı. 1. Uluslararası Harran Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Cilt I: 278-283, 8-10 Mart, Şanlıurfa.
• Demir S 1987. Yenidünya yetiştiriciliği. T.C. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Antalya Narenciye Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. Genel Yayın, 12.6.30-31s.
• Dondini L, Sansavini S 2012. Fruit breeding. Handbook of plant breeding 8, Springer Science+Business Media, 369-413 pp.
• Hayden RA, Janick J 2002. Growing pears. HO-122. Purdue University Cooperative Extension Service, West Lafayette.
• Hepaksoy S 2019. Meyvecilikte anaç kullanımı: armut anaçlar. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 12(2):69-74.
• Hızal, A.Y.Ö., Paköz, M., Demir, Ş., 1982. Akdeniz bölgemiz için bazı subtropik meyvelerde yetiştirme sorunları. Bahçe Bitkileri Yetiştiriciliğinde Sorunlar, Çözüm Yolları ve Yapılması Gereken Araştırmalar Simpozyumu, 9-13 Nisan.1979. İncekum, Alanya. 376-403 s.
• Hueso JJ, Cañete ML, Cuevas J 2007. High density loquat orchards: Plant selection 64 and management. Acta Hort 750: 349-353.
• Ochse JJ, Soule MJ, Dijkman MJ, Wehlburg C 1961. Tropical and subtropical agriculture. Soil Science, 91(5): 356.
• Polat AA, Kaşka N 1992a. Quince-A’nın yenidünyalarda anaç olarak kullanılması üzerinde bir araştırma. Doğa-Tr. J. of Agricultural and Forestry, 16.745-755.
• Polat AA, Kaşka N 1992b. Quince-C anacına yapılan yenidünya aşılarında aşı başarısının saptanması. Bahçe Dergisi, 21 (1-2). 9 –11.
• Polat AA 1995. Quince-A anacının yenidünyalarda vejetatif büyüme üzerine etkileri. Derim, 12(2): 84-88
• Polat AA, Durgaç C, Çalışkan O 2004. Effects of different planting space on the vegetative growth, yield and fruit quality of loquat. Acta Hort. 632:189-195.
• Polat AA 2007. Loquat production in Turkey: Problems and solutions. The European Journal of Plant Science and Biotechnology, 1(2): 187-199.
• Polat, A.A., Caliskan, O., 2011. Effects of planting densities on fruit quality and productivity of loquat. Acta Hort. 887:133-138.
• Polat AA 2015. Effect of canopy orientation on flowering time and fruit set in loquat. Acta Hort, 1092: 205-210.
• Polat AA 2018. Loquat production in Turkey: Present state and future. LAP Lambert Academic Publishing, 69 p.
• Polat AA 2019. Yenidünya yetiştiriciliği. Subtropik meyveler ders notları (Yayınlanmamış). Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Antakya, Hatay.
• Teskey BJE, Shoemaker TS 1978. Tree fruit production. AV. Publishing Co. Inc. Westport. Connecticut. USA.
• Westwood MN 1993. Temperate-zone pomology. Physiology and culture. Timber Press, Portland, Oregon.