OBEZİTE VERGİLERİNE İLİŞKİN TUTUMLARIN ANALİZİ: İSTANBUL ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 2, 119 - 154, 20.11.2017

Şahin Akkaya , Ufuk Gergerlioğlu

Öz

Sağlıksız gıda ürünlerinin, bunları tüketen bireyler açısından ciddi sağlık problemleri oluşturduğu bilinmektedir. Bu nitelikteki ürünlerin tüketimi, hem obeziteye neden olabilmekte hem de obezite dışında birçok sağlık problemini beraberinde getirmektedir. Sağlıksız gıda ürünlerinin ortaya çıkarttığı bu sonuçlardan dolayı hükümetler, birçok önleme başvurmaktadır. Bu önlemlerden bir tanesi de sağlıksız gıda ürünleri için uygulanan obezite vergileridir. Bu vergiler, bilhassa son yıllarda birçok ülkede uygulamaya konulmuştur. Obezite vergileri ilk olarak 2011 yılında Danimarka’da uygulanmıştır. Bu vergi özellikle ABD’de eyaletler seviyesinde 2016 yılında gündem konusu olmuştur. Özellikle 2010-2017 yılları arasında obeziteye neden olduğu düşünülen trans yağlar, şeker ilave edilmiş içecekler, gazlı içeceklerle ilgili olarak uygulanan obezite vergileri konusunda birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmada sağlıksız gıda ürünlerine yönelik uygulanan obezite vergilerinin bireylerin tutumları üzerindeki etkilerinin analizi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Obezite Vergisi, Sağlıksız Gıda Ürünleri, Tutumlar

Kaynakça

• Akar, S. (2015). Obezite İle Mücadelede Vergilendirme: Türkiye’de Mümkün Mü?. Journal of Life Economics: 29-46. http://jlecon.com/Makaleler/712061722_4.%20sevda%20akar.pdf, Erişim Tarihi: 07 Şubat 2017. Allais, O., Bertail, P. ve Nichele, V. (2010). The Effects of a Fat Tax on French Households’ Purchases: A Nutritional Approach. Am J Agric Econ, 92(1): 228-245. Ayyıldız, Y. ve Demirli, Y. (2015). Obezite Vergisine İlişkin Halkın Düşünceleri. Business and Economics Research Journal, 6(2): 59-78. Barry, C.L., Niederdeppe, J. ve Gollust, S.E. (2013). Taxes on Sugar-Sweetened Beverages: Results from 2011. National Public Opinion Survey, 44(2): 158-63. Philadelphia to bring in ‘soda tax’ to fight obesity. (2016). BBC News. http://www.bbc.com/news/world-uscanada- 36553964 Erişim tarihi: 16 Haziran 2016. Charry, K., Coussement, K., Demoulin, N. ve Heuvinck, N. (2016). Marketing Research with IBM SPSS Statistics: A Practical Guide. New York: Routledge. Craig, D.V. (2009). Action Research Essentials, USA: Jossey-Bass. Douglas, K. (2010). The Case of the Sugar Sweetened Beverage Tax”, BMJ, London. http://search.proquest. com/docview/1777696253?pq-origsite=gscholar#center, Erişim tarihi: 08 Şubat 2017. Erşan, M. (2016). Çikolata, cips yasak. Hürriyet, http://www.hurriyet.com.tr/cikolata-cips-yasak-40068920, Erişim Tarihi: 09 Şubat 2017. Friedman R.R. ve Brownell, K.D. (2012). Sugar sweetened beverage taxes: an updated policy. Yale Rudd Center for Food Policy and Obesity website. http://www.yaleruddcenter.org/resources/upload/docs/ what/reports/Rudd_Policy_Brief_Sugar_Sweetened_Beverage_Taxes.pdf, Erişim Tarihi: 07 Şubat 2017. George, D. ve Malery, P. (2016). IMB SPPS Statistics 23 Step By Step. New York: Routledge, Gergerlioğlu, U. (2016). Bazı OECD Ülkeleri Bağlamında Obezite Vergilerinin Değerlendirilmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(12): 149-166. Gergerlioğlu, U. (2014). Bireysel ve Toplumsal Maliyetler Perspektifinden Obezite Vergilemesinin İktisadi Etkilerinin Değerlendirilmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7: 135-141. Gibbon, D., Moore, R. ve Winski, R. (1998). Handbook of Standards and Resources for Spoken Language Systems. New York: Mouton de Gruyter. Gökbunar, R., Doğan, A. ve Utkuseven, A. (2015). Obezite İle Mücadelede Bir Kamu Politikası Aracı Olarak Vergilerin Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi, 22(2): 581-602. Hinton, P.R. (2004). Statistics Explained. New York: Routledge, Ho, R. (2006). Handbook of Univariate and Multivariate Data Analysis and Interpretation with SPSS, New York: CRC. İslamoğlu, A.H. ve Alnıaçık, Ü. (2014). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta. Jensen, J.D. ve Smed, S. (2012). The Danish Tax on Saturated Fat:Short Run Effect on Consumption and Consumer Prices of Fats. http://okonomi.foi.dk/workingpapers/WPpdf/WP2012/WP_2012_14_ Danish_fat_tax.pdf, Erişim Tarihi: 05 Ocak 2017. Kahyaoğlu, G. (2006). Gıda maddelerinde trans yağ asiti içeriklerine ait verilerin toplanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne. Karatay, C.E. (2016). Karatay Mutfağı. İstanbul: Hayy Kitap. Kaura, A. (2013). Crash Cource Evidence – Based Medicine: Reading and Writing Medical Papers. MOSBY Elsevier. Kennedy, V. ve Priyardarsini, M.K. (2013). An Empirical Model to Foster Innovation and Learning Through Knowledge Sharing Culture. Driving the Economy through Innovation and Entrepreneurship. India: Springer. Kim, J. ve Mueller, C.W. (1978). Factor Analysis: Statistical Methods and Pratical Issues. USA: Sage Publications. Leicester, A. ve Windmeijer, F. (2004). The Fat Tax Economic Incentives to Reduce Obesity. IFS, Briefing Notes. https://www.ifs.org.uk/bns/bn49.pdf Erişim Tarihi: 05 Ocak 2017. Mercola (2014), 6 Gross Side Effects of Chewing Gum, http://articles.mercola.com/sites/articles/ archive/2014/02/03/6-chewing-gum-side-effects.aspx, Erişim Tarihi: 09.02.2017. Müftüoğlu, O. (2005). Hayat Bilgisi. İstanbul: Doğan Gazetecilik Nayır, D.Z. ve Demiralay, S. (2007). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Kavramının Gıda Sanayii Tedarik Zincirindeki Yeri: Sorumlular, İşlevler ve Unsurlar. Marmara Üniversitesi İİBF, 23(2): 249-262. Özden, E. (2016). Türk Vergi Sisteminin Obeziteyle Mücadeleye Katkı Sağlamaya Yönelik İşlevselleştirilmesi. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Fakültesi, 7(14): 189-220. Özmen, A. (1999). Örnekleme, 25-50, Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Editör: Ali Atıf Bir, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları, No: 1081. Petkantchin, V. (2013). Nutrition Takes: The Costs of Denmark’s Fat Tax. Institut Economioue Molinari. http://www.institutmolinari.org/IMG/pdf/note0513_en.pdf, Erişim Tarihi: 22 Ağustos 2016. Powell L.M., Chriqui, J.F. ve Chaloupka, F.J. (2009). Associations between State-Level Soda Taxes and Adolescent Body Mass Index. J Adolesc Health, 45(3): 57–63. Rust, J. ve Golombok, S. (1999). Modern Psychometrics. New York: Routledge. Saruç, N.T. (2015). Obezite Ekonomisi. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Saruç, N.T., Sağbaş, İ. ve Ayas, I.Y. (2015). Obezite İle Mücadelede Kamu Politikalarının Algılanan Etkinliği ve Mali Sosyolojinin Önemi. 30. Ulusal Maliye Sempozyumu, 20-24 Mayıs 2015, Antalya. Schwendicke, F. ve Stolpe, M. (2017). Taxing Sugar-Sweetened Beverages: Impact On Overweight And Obesity In Germany. BMC Public Health, 17(1): 1-8. Thomas, C. (2016). Hundreds Protest Tax on Sugary Drinks In Cook County, abc Eyewitness News, 31 October 2016. Turunç, S. (2014), Obezite Vergisi Sıkı Bir Maliye Politikasının Aracı Olabilir mi?, Özel Günden, http://www. abmaliye.gov.tr/ABDID%20Raporlar/Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20ve%20%C4%B0nceleme%20 Serisi/Obezite%20Vergisi.pdf, Erişim Tarihi: 07 Şubat 2017. Ulusoy, A. (2015), Obezite Vergisi. Yeni Şafak. http://www.yenisafak.com/yazarlar/ahmetulusoy/obezitevergisi- 2023522 Erişim Tarihi: 11 Aralık 2015. Wang, Y.C. (2010). The potential impact of sugar sweetened beverage taxes in New York State. A report to the NYC Department of Health and Mental Health, 1–28. http://www.columbia.edu/~ycw2102/ SSB%20tax%20brief%20Wang%202010%2006%2021%20_Final_.pdf. Erişim Tarihi: 06 Şubat 2017. WHO (2016), Obesity and Overweight, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/, Erişim Tarihi: 08 Şubat 2017. Xiao, Z. (2013). An Empirical Study on Knowledge Distance Affecting Knowledge Absorptive Capacity: Evidences From Service Outsourcing Enterprises. The 2013 İnternational Conference on Manegemet and İnformation Technology, Editor: Alice Peng, October 26-28, 2013, China.