Melankoliyi Rasyonalize Etmek: Aristotelesçi Gelenek ve Rönesans’ın Melankoli Düşüncesi Üzerine Bir Okuma

Yıl 2023, Cilt: 13, 205 - 218, 30.06.2023

Şeyma Kömürcüoğlu

Öz

Bu makalede Aristotelesçi geleneğin melankoli hakkındaki görüşleri, Aristoteles’in tevarüs etmiş olduğu melankoli anlayışıyla birlikte okunacak, süreklilik ve dönüşümlere temas edilecektir. Aristotelesçi geleneğin melankoliye yaklaşımı ortaya konulduktan sonra, Rönesans döneminde melankoli anlayışının geldiği nokta süreklilikler ve kırılma noktaları üzerinden gösterilmeye çalışılacaktır. Aristotelesçi bir yazar tarafından kaleme alınan Problemler adlı eser merkezinde yürütülecek olan bu çalışma Problemler’de melankoliye dair getirilen yaklaşımın Rönesans’a geçerken Orta Çağ felsefesinde hangi dönüşümlere uğradığına da temas etmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, Aristotelesçi geleneğin tevarüs ettiği melankoli geleneğinden başlayarak, Orta Çağ’daki akedia ve günah kavramları üzerinden Rönesans döneminin melankoli anlayışına geçilecek ve melankoli- deha ilişkisinin bu farklı tarihsel periyotlarda nasıl şekillendiği ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Melankoli, Problemler, Rönesans

Kaynakça

• Ahonen M. 2009, “Ancient Philosophers on Mental Illness”. History of Psychiatry 30/1, 3–18.
• Aristotle. Problems. (1984). The Complete Works of Aristotle. Ed. Jonathan Barnes. United Kingdom.
• Burton 2009, The Anatomy of Melancholy. Published by the Ex-classics Project, 2009 http://www.exclassics.com Erişim 20 Nisan 2023.
• Döring. T. 2011, “Yet Once More: Melancholia and Amnesia in Milton’s Lycidas”. Ed. Middeke M.&
• Wald C. The Literature of Melancholia Early Modern to Postmodern 23-34. United Kingdom.
• Eijk P.W. D. 2005, Medicine and Philosophy in Classical Antiquity: Doctors and Philosophers on Nature, Soul, Health and Disease. New York.
• Hippocrates. 1959, Nature of Man. Britain.
• Homeros. 2019, İlyada. Çev. Erhat A., Kadir A. İstanbul.
• Jackson S. W. 1981, “Acedia the Sin and Its Relationship to Sorrow and Melancholia in Medieval Times”.
• Bulletin of the History of Medicine 55/1, 172-185.
• Klibansky R., Panofsky E. & Saxl F. 1979, Saturn and Melancholy. Liechtenstein.
• Panofsky E. 2007, “Satürn ve Melankoli”. Çev. Cem İleri. Cogito. 51, 192-212.
• Radden J. 2000, The Nature of Melancholy: From Aristotle to Kristeva. New York.
• Riley K. 2008, The Reception and Performance of Euripides’ Herakles: Reasoning Madness. New York.
• Roychoudhury S. 2013, “Melancholy, Ecstasy, Phantasma: The Pathologies of Macbeth”. Modern Philology 111/2, 205-230.
• Smith C.U.M., Frixione E., Finger S. & Clower W. 2012, The Animal Spirit Doctrine and the Origins of Neurophysiology. New York.
• Starobinski J. 2007, “Tanrı Katında Ruh: Akedia Günahı”. Çev. Serap Öztürk. Cogito 51, 224-233.
• Tarı E. 2022, Deha ve Melankoli Antik Yunan’dan Modern Döneme Müstesna Bir Öznellik Formu ve
• Müzikal Dehanın Doğuşu. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi. Kayseri.
• Teber S. 1997, Melankoli “normal bir anomali”. İstanbul.
• Tipton J. 2021, “Black Bile, Manic Depression and Melancholy: Two Pillars of Our Understanding”. Medical Research Archives 9/4, 2-10.
• Toohey P. 1990, “Acedia in Late Classical Antiquity”. Illinois Classical Studies XV/2, 339-352.
• Yates F. A. 2007, “Gizli Felsefe ve Melankoli: Dürer ve Agrippa”. Çev. Kemal Atakay. Cogito 51, 170-181